چرا کلیه‌ها سنگ می‌سازند؟

متخصص جراحی کلیه و مجاری ادرار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی فسا ضمن بیان این مطلب گفت: به صورت طبیعی محصولات زاید فرایند‌های شیمیایی بدن از طریق ادرار دفع می‌شوند. 

 دکتر سید محسن حسامی با بیان اینکه فرایند‌های زاید در ادرار مانند کلسیم، اگزالات، اسید اوریک و فسفات در مواردی داخل کلیه رسوب کرده و تبدیل به سنگ می‌شوند، اظهارداشت: مکانیزم تشکیل سنگ مانند تشکیل مواد است (با اضافه کردن شکر داخل آب وقتی که کریستال‌های (بلور) شکر به حد فوق اشباع برسند رسوب داده و نبات تشکیل می‌شود). 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی فسا اظهار داشت: تعریق زیاد با فعالیت فیزیکی درآّب و هوای گرم و ننوشیدن مایعات کافی باعث تغلیظ ادرار و رسوب کریستال‌های موجود در ادرار و تشکیل سنگ می‌شود. 

به گفته وی کمبود ترکیبات شیمیایی داخل ادرار مانند سیترات و منیزیم که به صورت طبیعی از به هم چسبیدن کریستال‌ها جلوگیری می‌کنند باعث تشکیل سنگ می‌شود. 

 دکتر حسامی با اشاره به اینکه فرایند تشکیل سنگ چند سال طول می‌کشد اظهار داشت: سنگ‌های کلیه در اکثر موارد کوچک بوده و با جداشدن از کلیه وارد حالب (میزنای) می‌شود. دراین حالت است که بیمار با سابقه‌ی دفع سنگ و یا بدون سابقه‌ی قبلی دچار درد ناگهانی پهلو همراه با تهوع و نفخ شکم می‌شود. 

 وی بیان کرد: سنگ‌های ریز کمتر از پنج میلی متر در اکثر موارد (با تجویز دارو و دستورات داده شده توسط متخصص کلیه و مجاری ادرار) دفع می‌شود سنگ‌های بزرگتر از هفت میلی متر عمدتا داخل کلیه و میزنای باقی مانده و باعث صدمه به بافت کلیه (ودر صورت عدم تشخیص به موقع و یا عدم پی گیری بیمار) و یا از کار افتادن کلیه می‌شود. 

 وی در خصوص عامل ایجاد کننده سنگ‌های کلیه گفت: در صورت وجود غلظت‌های بالا از موادغیر قابل حل در ادرار و ننوشیدن مایعات کافی و تغلیظ ادرار خطر تشکیل سنگ افزایش می‌یابد. 

 بیماری‌های کلیوی، دفع زیاد اگزالات موجود در (آجیل، مرکبات، گوجه فرنگی و توت فرنگی) و سیستین موجود در (تخم مرغ) باعث تشکیل سنگ از طفولیت می‌شود و براساس آنکه کدام فرآورده زائد داخل ادرار به صورت کریستال (بلور) درآید انواع متفاوتی از سنگ کلیه وجود دارد. 

 دکتر حسامی با بیان اینکه اکثر سنگ‌های کلیه از نمک‌های اگزالات کلسیم ساخته شده اند، گفت: درصورت پرکاری غده پاراتیروئید (که هورمون تولید شده توسط آن باعث جذب کلسیم از روده‌ها می‌گردد و برای عملکرد طبیعی استخوان‌ها لازم است)، میزان کلسیم خون افزایش یافته و دفع آن از طریق کلیه‌ها باعث ایجاد سنگ‌های متعدد محتوی کلسیم در هر دو کلیه می‌شود. 

 وی با اشاره به اینکه درصد کمی از سنگ‌ها حاوی اسید اوریک (که در نتیجه‌ی سوخت و ساز مواد پروتئینی مانند گوشت قرمز، دل، جگر، قلوه و کله پاچه می‌شوند، هستند، اظهارداشت: عفونت‌های طولانی مدت ادرار و فرایند‌های قلیایی شدن ادرار باعث تشکیل سنگ‌های بزرگ کلیه (سنگ شاخ گوزنی) می‌شود که متاسفانه به علت بزرگی سنگ وخارج نشدن آن از کلیه و رد شدن ادرار از کنار آن بدون علائم بوده و زمانی تشخیص داده می‌شود که باعث صدمه جبران ناپذیر و در مواردی از بین رفتن بافت کلیه می‌شود.

منبع: برنا