نگاهی به زندگی نجف دریابندری مترجم نامدار و خالق کتاب مستطاب آشپزی، + تصاویر

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین: نجف دریابندری در سال ۱۳۰۸ در آبادان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه ۱۷ دی گذراند و وارد دبیرستان رازی آبادان شد. او در سال سوم دبیرستان ترک تحصیل کرد و به کار کردن پرداخت.

زندگی در شهر آبادان و در کنار انگلیسی‌های شاغل در تأسیسات نفتی شهر آبادان و تردد آنان در سطح شهر نجف جوان را به یادگیری زبان انگلیسی علاقه‌مند کرد و او به‌طور خودآموز به یادگیری این زبان پرداخت. او برای فراگیری انگلیسی به هر روشی متوسل شد؛ علاوه بهره‌مندی از معلم‌های کار بلد شهر خودش را با داستان‌های ساده‌شده انگلیسی و فیلم‌های سینمایی به زبان انگلیسی مشغول کرد.

اولین ترجمه او در سال ۱۳۳۲ ترجمه کتاب معروف «وداع با اسلحه» اثر ارنست همینگوی بود. او کتاب را برای چاپ به تهران فرستاد و موردقبول واقع شده و چاپ شد.

زندانی شدن نجف دریابندری

او هم‌زمان با چاپ این کتاب در سال ۱۳۳۳، به دلیل فعالیت‌های سیاسی در آبادان به دستگیر شد و پس از تحمل یک سال حبس به زندان تهران منتقل شد. ابتدا به اتهام عضویت در حزب توده حکم اعدام برایش صادر شد اما بعداً با تخفیف به حبس ابد محکوم شد.

رابطه و سطح فعالیت دریابندری با حزب توده همواره مبهم است. دریابندری می‌گفت «گاهی از خودم می‌پرسم تا کی حزب توده بوده‌ام؟ واقعیت این است که من از روزی که به زندان افتادم تابه‌حال، با حزب توده تماسی نداشته‌ام.»، اما او به اتهام عضویت در حزب توده در پهلوی به زندان افتاد و تا نزدیکی چوبه دار نیز رفت.

دوران زندان تأثیر زیادی بر او گذاشت. او در زندان به مسائل فلسفی علاقه‌مند شد و در مدت حبس، کتاب بسیار مشهور «تاریخ فلسفه غرب» اثر برتراند راسل را ترجمه کرد که بعداً توسط انتشارات سخن به چاپ رسید. او پس از تحمل چهار سال زندان، در سال ۱۳۳۷ آزاد شد و به فعالیت‌های فرهنگی و ادبی پرداخت.

نجف دریابندری با سمت سردبیر در انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد و به ترجمه آثار مشهور رمان‌نویسان و نمایشنامه‌نویسان آمریکایی پرداخت. ترجمه کتاب‌هایی همچون «پیرمرد و دریا» اثر ارنست همینگوی و «هاکلبری فین» اثر مارک تواین محصول این دوره از زندگی نجف دریابندری است.

همکاری دریابندری با مؤسسه فرانکلین ۱۷ سال به طول انجامید و در حدود سال ۱۳۵۴ همکاری خود را با این مؤسسه قطع کرد.

کارنامه نجف دریابندری پس از انقلاب

 او پس از انقلاب دیگر تماماً به ترجمه و تألیف پرداخت. از جمله آثار وی در این دوران می‌توان به ترجمه کتاب‌های «یک گل سرخ برای امیلی» و «گوربه‌گور» نوشته ویلیام فاکنر، «رگتایم و بیلی باتگیت» اثر دکتروف، «معنی هنر» از هربرت رید و «پیامبر و دیوانه» نوشته جبران خلیل جبران اشاره کرد.

او همچنین نویسنده کتاب‌هایی از جمله کتاب مستطاب آشپزی، به عبارت دیگر (مجموعه مقاله‌ها)، در عین حال (مجموعه مقاله‌ها)، درد بی‌خویشتنی: بررسی مفهوم الیناسیون در فلسفه غرب بود.

کتاب مستطاب آشپزی اثر نجف دریابندری

دریابندری و همسرش فهیمه راستکار در زمستان ۸۶ به همراه آقای محمد زهرایی (ناشر کتاب و مدیر انتشارات کارنامه) در یکی از قسمت‌های برنامه باز هم زندگی با اجرای بیژن بیرنگ ظاهر شدند و در مورد کتاب توضیحاتی دادند.

نجف دریابندری در دوران زندان با آشپزی آشنا شد و پس از آزادی با توجه به ذائقه ماجراجوی (ذائقه ماجراجو عبارتی است که دریابندری و راستکار به کار می‌برند) وی و همسرش آشپزی به یکی از سرگرمی‌های ایشان تبدیل شد. داستان ایده نگارش کتاب آشپزی نیز به سال‌ها پیش برمی‌گردد؛ به شبی که زهرایی در غیاب فهیمه راستکار مهمان دریابندری بود و در هنگام صرف شام که خوراکی مکزیکی و دست‌پخت دریابندری بود ایده اولیه نگارش کتاب شکل می‌گیرد. فهیمه راستکار در آغاز با این کار مخالفت می‌کند اما درنهایت به مدت هشت سال در کنار دریابندری به نگارش کتاب مشغول می‌شود. این کتاب از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در زبان فارسی است و تاکنون به چاپ سی‌ام رسیده است.

مرگ نجف دریابندری

نجف دریابندری در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ پس از یک دوره‌ طولانی بیماری در سن ۹۰ سالگی در تهران درگذشت

زندگی شخصی و خانوادگی نجف دریابندری

همسر نجف دریابندری فهیمه راستکار بازیگر و دوبلور ایرانی و متولد سال ۱۳۱۱ در تهران بود که در رشته زبان فرانسه تحصیل کرده بود و مدرک لیسانس داشت. از دوبله‌های معروف او می‌توان نقش میان‌سالی اوشین و خانم مارپل را نام برد. او در نگارش کتاب مستطاب آشپزی با نجف دریابندری همکاری کرد.

آثار نجف دریابندری به‌عنوان نویسنده

• از این لحاظ
• افسانه اسطوره
• کتاب مستطاب آشپزی (با همکاری فهیمه راستکار)
• به عبارت دیگر: مجموعه مقاله‌ها
• در عین حال: مجموعه مقاله‌ها
• درد بی‌خویشتنی: بررسی مفهوم الیناسیون در فلسفه غرب
• یک گفتگو
• گفتگو با نجف دریابندری

آثار نجف دریابندری به‌عنوان مترجم

• رگتایم نوشته ای.ال. دکتروف
• بیلی باتگیت نوشته ای.ال. دکتروف
• پیامبر و دیوانه نوشته جبران خلیل جبران
• بازمانده روز نوشته کازو ایشی‌گورو
• آنتیگونه نوشته سوفوکل
• چنین کنند بزرگان نوشته ویل کاپی
• قدرت نوشته برتراند راسل
• تاریخ فلسفه غرب نوشته برتراند راسل
• عرفان و منطق نوشته برتراند راسل
• افسانه دولت نوشته ارنست کاسیرر
• فلسفه روشن‌اندیشی ارنست کاسیرر
• کلی‌ها نوشته هیلری استنیلند
• معنی هنر نوشته هربرت رید
• تاریخ سینما نوشته آرتور نایت
• متفکران روس نوشته آیزایا برلین
• قضیه رابرت اوپنهایمر نوشته هاینار کیپهارت
• در انتظار گودو، دست آخر: نمایشنامه‌های بکت نوشته ساموئل بکت
• تاریخ روسیه شوروی، انقلاب بلشویکی، ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۳ نوشته ادوارد هلت کار
• برف‌های کلیمانجارو نوشته ارنست همینگوی
• خانه برنارد آلبا نوشته فدریکو گارسیا لورکا