نگاهی به کتاب «کابوی تحمل‌ناپذیر» نوشته «روبرتو بولانیو» / رگباری شگفت‌انگیز از خون، عرق، اشک و سرگشتگی

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین: 

بولانیو از جمله نویسندگان مشهور شیلیایی است که به همراه ایزابل آلنده در میان خوانندگان فارسی‌زبان از شناخته‌ترین نویسندگان شیلی به حساب می‌آید. تا کنون بیش از ده عنوان کتاب شامل رمان، مجموعه داستان و مصاحبه از او به چاپ رسیده است و «کابوی تحمل‌ناپذیر» تازه‌‌ترین اثری است که از او منتشر می‌شود.

روبرتو بولانیو نماد دومین پوست‌اندازی مهم ادبیات آمریکای لاتین در قرن بیستم است؛ تحولی بنیادینی که در ادبیات این قاره در  اواخر قرن بیستم رخ داد و غول‌هایی که در نیمه دوم قرن بیستم ادبیات آمریکای لاتین و چه بسا ادبیات جهان را تسخیر کردند از جمله (میگل آنخلستوریاس،  بورخس، مارکز، یوسا،  فوئنتس، کارپنتیه، کورتاسارو)  که سایه آن‌ها بر سر نسل‌های بعد بسیار سنگین بود.

نویسندگان نسل‌های بعد دو راه بیشتر نداشتند: راه غول‌ها را ادامه بدهند که چندان جذابیتی نداشت چون از یک سو بورخس و مارکز در رئالیسم جادویی و از آن سو یوسا و فوئنتس در رمان‌های سیاسی به چنان اوجی دست یافته بودند که تقلید از کارشان جز مضحکه حاصلی نداشت. این راه ساده‌تر را عده‌ زیادی برگزیدند، از یک سو داستان‌های رئالیسم جادویی پر از حکایات مادربزرگ‌ها، عجوزه‌ها و جادوگران، تصاویر اغراق‌شده که با لحنی واقعی و سرد روایت می‌شدند، به تولید انبوه رسید و از سوی دیگر داستان دیکتاتورها، ادبیات سیاسی در باب کشتارهای جمعی سیاسی و شخصیت‌های بیمار دیکتاتورها و خشونت و سرکوب و همه آن چیزهایی که مضامین اصلی آثار یوساست. ایزابل آلنده را باید نماینده این گروه مقلدان و مشهورترین آن‌ها دانست؛ کسی که تلاش‌هایی برای تلفیق دستاوردهای نویسندگان نسل قبل از خود کرده که هیچ‌یک به اصالت و قدرت آثار بورخس، یوسا و کورتاسار نیست. اما عده‌ای دیگر هم بودند، جوانانی عصیان‌گر و خلاق که زیر سایه ماندن را برنتافتند و به دنبال بازکردن راهی نو برای ادامه حیات خلاقانه آمریکای لاتین بودند. آنان از تکرار قصه جادوگران و دیکتاتورها خسته شده بودند؛ از اینکه به خاطر مصائب و عقب‌ماندگی‌های سیاسی و فرهنگی کشورشان زبانزد جهانیان بشوند و غربی‌ها چنان داستان‌هایشان را بخوانند که انگار در باغ وحش به دیدن حیوانی عجیب آمده‌اند، خسته شده بودند. انرژی شوکی که بورخس، یوسا و مارکز به ادبیات جهان وارد کرده بودند در انتهای قرن بیستم تخلیه شده و ادبیات آمریکای لاتین تمام قد جذب ماشین صنعت فرهنگ‌سازی غربی شده بود. نویسندگانی بودند که می‌خواستند علیه این فضا شورش کنند و حرف نوی خویش را بار دیگر به ادبیات جهان بقبولانند. روبرتو بولانیو مهم‌ترین نماینده این عصیان است.

بولانیو به‌دلیل موضع گیری‌های سیاسی اش نسبت به افرادی نظیر «مارکز» و «آلنده» و از سویی نادیده گرفتن رئالیسم جادویی و تمسخرش تا زمان زنده بودن در برخی کشورها بویژه محدوده انگلیسی زبان محبوبیتی کسب نکرد. زندگی پنجاه ساله او چندان راحت سپری نشد، از همان ابتدا آوارگی و نقل مکان اجباری به همراه خانواده از مشخصه‌های اصلی روزگارش بود که انعکاسی جدی از آن را می‌توان در عموم نوشته‌هایش هم دید. او همان سالی که کودتای پینوشه رخ داد نقش جاسوس گروه مقاومت را به عهده گرفت و میان مخالفان پیام‌های نهضت را پخش می‌کرد. از زندگی سیاسی این نویسنده شیلیایی که بگذریم یکی از شخصیت‌های اصلی اغلب نوشته‌های او شاعر یا نویسنده‌ای ست که تمام زندگی اش را وقف کارش کرده و البته شکست خورده! نکته جالب‌تر اینکه آنان هم نظیر خودش همواره محکوم به آوارگی و نقل مکان به نقاط مختلف هستند.

 از بولانیو رمان و داستان کوتاه‌های متعددی منتشر شده که یکی از تازه ترین‌های آنها را می‌توان همین مجموعه «کابوی تحمل‌ناپذیر» دانست. «جیم»، «کابوی تحمل‌ناپذیر»، «سفرآلبارو روسلو»، «دو قصه کاتولیک» داستان‌های کوتاه و «ادبیات+بیماری» و«افسانه کثولهو» خطابه‌های جای گرفته در این مجموعه هستند.

شخصیت‌های این پنج داستان کوتاه همگی در حال سفر هستند و وابستگی چندانی به محل زندگی خود ندارند، افرادی که با ناپدید شدن و رفتن از محلی به محل دیگر ماجراهای داستان را شکل می‌دهند. اگر قبل از مطالعه این داستان‌ها قدری بیشتر درباره زندگی بولانیو جست‌وجو کنید و بخوانید شما هم اذعان خواهید کرد که او انعکاسی از آوارگی، سرگشتگی و وقایع زندگی اش را در آنها با شما به اشتراک گذاشته است. بولانیو این کتاب را در حالی به ناشر تحویل داده که هنوز انتظار مرگ نداشته اما هرگز انتشارش را به چشم نمی‌بیند و در صف انجام پیوند کبد دیده بر جهان می‌بندد.

کابوی تحمل‌ناپذیر(پنج داستان و دو خطابه)

• نام اصلی: El Gaucho Insufrible
• نویسنده : روبرتو بولانیو
• مترجم : وحید علیزاده رزازی
• تعداد صفحات: 260
• سال چاپ: 1398
• نوبت چاپ: 2
• جلد: شومیز
• قیمت: 28,000 تومان