پیامدهای انتشار تصاویر «زنان بدون حجاب» در شرکت‌های استارتاپی

بخشی از جامعه شهرنشین به‌ویژه در پایتخت در مقوله «حجاب» دست به یک مبارزه لجوجانه با حاکمیت زده و هر چقدر که قرائت رسمی نظام درباره حجاب و حراست از آن تأکید دارد، گروه مخالف به روش‌هایی جسورانه به مقابله با آن می‌پردازد تا به‌نوعی دست به نافرمانی مدنی زده باشد.

کشف حجاب پدیده‌ای جدید نیست

بدون اغراق، کشف حجاب سال‌هاست که در معابر تهران و برخی کلانشهرها دیده می‌شود اما به گستردگی امروز وجود نداشت و مسأله اصلی برای کسانی که از رفع آسیب‌های اجتماعی حرف می‌زدند، کم‌حجابی یا بدحجابی بود و برای آن گشت ارشاد و پلیس امنیت اخلاقی تشکیل شد.

همین پلیس در راستای مأموریت‌های خود شهریور سال گذشته مهسا امینی را در تهران برای بدحجابی بازداشت و به مرکز آموزش خود برد که این شهروند کُرد و اهل سقز دچار عارضه شد و دو روز بعد جان باخت.

کشف حجاب گسترده چطور آغاز شد؟

جان باختن این دختر شهرستانی در تهران سبب بروز تجمعات اعتراضی در شهرهای مختلف کشور شد و در یکی از نخستین‌ تجمعات در زادگاه مرحومه امینی، برداشتن شال از سر و سوزاندن آن به یکی از راه‌های بیان اعتراض زنان تبدیل شد.

الگوبرداری تعدادی از زنان در شهرها و استان‌های مختلف به سوزاندن شال‌های دیگر منجر شد تا این اقدام نمادی از جنبشی باشد که معترضان آن را «زن، زندگی، آزادی» نامیدند و این جرأت را به جمعیت کم‌شماری از زنان داد تا بدون شال و روسری در معابر و سطح شهر حاضر شوند و تردد کنند.

در ابتدای کشف حجاب و از آنجا که اعتراض‌های خیابانی ادامه‌دار شد، حاکمیت را به این منطق عاقلانه رساند که برخورد با زنان بی‌حجابی را به زمانی دیگر موکول کند؛ اما رفته رفته تعداد این زنان زیاد شد و همزمان هشدارها از چپ و راست رسید که در فصل گرما اوضاع کنترل شدنی نیست.

آغاز پلمپ‌ها از کافه‌ها

بنابراین اقدامات ابتدایی برای تحت کنترل گرفتن اوضاع حجاب آغاز شد، از پلمپ برخی کافه‌ها و رستوران‌ها و مراکز خرید و فروشگاهی که فروشندگان دختر در آن کشف حجاب کرده ارائه خدمات می‌دادند و یا احضار مالکان و مدیران مجتمع‌های بزرگ که مراجعه‌کنندگان در آنها آزادانه با کشف حجاب تردد می‌کردند و اخذ تعهد از آن‌ها.

این اقدامات سلبی ضعیف چاره کار نبود و سران قوا مأموریتی به قوه قضاییه دادند تا لایحه حجاب را تدوین کند. لایحه آماده و به دولت ارسال شد که در آنجا هم پس از اعمال تغییراتی به مجلس تقدیم شد.

با انتشار محتوای لایحه مشخص شد که در حاکمیت هنوز کسانی هستند که تلاش دارند نسبت به موضوع حجاب از خود مماشات نشان دهند؛ اما چهره‌های تندور و رسانه‌های حامی آن‌ها به این لایحه تاختند و در ادامه تحصن اعتراضی گروهی که خود را امت حزب‌الله می‌خوانند در مقابل دفتر ارتباطات مردمی قوه قضاییه که بیش از یک ماه قبل شروع شده است، و همچنین ارشادهایی که از سوی علمای تراز اول حوزه‌های علمیه تبیین شد، مجلس را به سمت تغییرات گسترده در متن لایحه حجاب سوق داد.

از سویی پلیس اعلام کرد که نسبت به موضوع حجاب اقدامات پیشگیرانه‌تری به اجرا خواهد گذاشت و برخوردها با هنجارشکنان آغاز می‌شود.

تقابل همچنان ادامه دارد

در مقابل گروه ضد حجاب هم بی‌کار ننشسته‌اند و همچنان که مشاهدات میدانی و خیابانی نشان می‌دهد، نه‌تنها از حجم دختران و زنان کشف حجابی کاسته نشده، بلکه بر تعداد آنان افزوده شده و حتی در مراسم دهه اول ماه محرم هم دیده می‌شد که این زنان در معابر و در کنار دسته‌های عزاداری و تکیه‌ها حضور دارند.

حالا مردان هم در مقوله کشف حجاب و حمایت از آنچه حجاب اختیاری می‌نامند با زنان همراه شده‌اند و انتشار [آنطور که اعلام شده؛ ناخواسته] عکس‌های دسته‌جمعی کارمندان استارتاپ‌های بزرگ با حضور مردان، زنان محجبه، شل‌حجاب و بی‌حجاب در کنار، می‌تواند اقدامی هدفمند و دارای پیام باشد که که احتمالاً با هدف اعلام اختیاری بودن حجاب انجام می‌شود.

این رفورم ادعایی اما خوشایند دستگاه‌های نظارتی و امنیتی نبوده و استارتاپ‌های مشهور یکی پس از دیگری پلمپ شدند.

کدام استارتاپ‌های بزرگ پلمپ شدند؟

نخستین استارتاپ پلمپی «طاقچه» بود. طاقچه یک نرم‌افزار کاربردی کتابخوان الکترونیکی و فروشگاه برخط (آنلاین) است که از سال ۱۳۹۲ شروع به کار کرده و در سال ۱۳۹۳ به‌طور رسمی رونمایی شد. از جمله اهداف این نرم‌افزار سهولت در دسترسی قانونی به کتاب، کتاب صوتی، مجله و روزنامه‌ها به شکل الکترونیکی است.

استارتاپ دوم شرکت قدرتمند و بسیار محبوب «دیجی‌کالا» است.

دیجی‌کالا بزرگ‌ترین بازارگاه و فروشگاه آنلاین در ایران و مستقر در تهران است که روزانه بیش از ۵٬۴ میلیون بازدیدکننده دارد و ۸۵ درصد سهم بازار فروش آنلاین در ایران را از آن خود کرده ‌است و یکی از بزرگ‌ترین خرده‌فروشی‌های آنلاین در خاورمیانه محسوب می‌شود.

و استارتاپ سوم که روز گذشته خبر پلمپ آن منتشر شد، استارتاپ فروش بیمه‌نامه «ازکی» است. ازکی به‌صورت آنلاین شرکت‌های بیمه را با هم مقایسه می‌کند و بهترین بیمه‌نامه را به مخاطب خود معرفی می‌کند. متقاضیان بیمه با استفاده از اپلیکیشن ازکی، با خیال راحت درباره انواع مختلف بیمه، پوشش‌ها و قیمت‌های آن اطلاعات دقیق کسب می‌کنند.

آیا رفع پلمپ در دستور کار است؟

با توجه به اینکه قوه قضائیه از ابتدا دخالت خود در فیلتر و توقیف استارت آپ ها و کسب و کارهای اینترنتی را تکذیب کرده بود، روز گذشته رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد خبر داد طاقچه پس از تعهد قضایی رفع مسدودسازی شد.

او توضیح داد:

پیرو تعهد قضایی شرکت "خدمات هوشمند ایده طلایی هاتف معاصر"، مالک سکوی طاقچه به دادستانی مبنی بر رعایت مقررات جاری کشور و دریافت مجوزهای لازم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با موافقت این وزارت خانه مقرر شد که کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نسبت به رفع مسدودسازی آن اقدام نماید.

همچنین رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران با ارسال نامه‌ای به زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رییس کارگروه اقتصاد دیجیتال کشور، ضمن تاکید بر این مطلب که کلیه پلتفرم‌های بزرگ کشور به قانون کشور ملتزم هستند و هیچ ناهنجاری را بر نمی‌تابند، از وزیر خواست همانطور که تاکنون در مواقع حساس حامی کسب‌و‌کارهای اقتصاد دیجیتال بوده، در شرایط کنونی نیز برای رفع این مشکل پادرمیانی و برای حل مشکلات بوجود آمده برای برخی پلتفرم‌های کشور اقدام کند.

پلتفرم طاقچه نیز در نامه‌ای مشابه ضمن اعلام التزام به قوانین کشور از وزیر ارتباطات درخواست کرده که برای رفع فیلتر این پلتفرم مساعدت و همراهی کند.

در پی این درخواست‌ها، وزارت ارتباطات درخواست تشکیل جلسه فوق العاده با «کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه» را داد و با همراهی اعضای دولتی این کارگروه، پلتفرم طاقچه رفع فیلتر شد.