نقد و بررسی رژیم های گیاهخواری (قسمت اول)

یک گیاه خوار کسی است که از مصرف گوشت (گوشت قرمز، مرغ، غذاهای دریایی و گوشت هر حیوان دیگر)  به تنهایی یا محصولات حیوانی ( مثل تخم مرغ و لبنیات ) خودداری می کند.

انواع رژیم گیاهخواری

اخیراً رژیم های گیاه خواری بین مردم محبوبیت زیادی را کسب کرده است که از دلایل آن می توان به مواردی مانند رعایت مسائل اخلاقی در راستای حمایت از حیوانات، نگرانی از عوارض استفاده از آنتی بیوتیک ها و محرک رشد برای افزایش سرعت رشد حیوانات برای انسان ، تهدید بیماری های ناشی از حیوانات، احتمال آلرژی به محصولات لبنی و عدم تحمل لاکتوز اشاره نمود. سایر انگیزه های برای گیاهخواری نیز عبارتند از حفظ و ارتقا سلامتی، عوامل زیست محیطی فرهنگی، اقتصادی یا شخصی.

رژیم گیاه خواری با بسیاری از مزایای سلامتی همراه است زیرا حاوی مقادیر زیادی فیبر، اسید فولیک، ویتامین های C وE ، پتاسیم، منیزیم و مقادیر زیادی فیتوکمیکال است. 

با این حال حذف تمام محصولات حیوانی از رژیم غذایی خطر کمبود بعضی از ترکیبات تغذیه ای خاص مانند ویتامین‌های12 B-،D ، کلسیم  را افزایش می‌دهد مگر اینکه گیاه خواران مرتباً غذاهایی را که با این مواد مغذی غنی شده اند را مصرف نمایند یا مکمل غذایی مناسب دریافت نمایند. 

چالش عمده رژیم غذایی گیاه خواری با همه چیزخواری در تامین دریافت مواد مغذی توسط گیاه خواران هست و این که آیا مواد مغذی موجود در گوشت و محصولات حیوانی  می تواند به مقدار کافی در غذاهای قابل قبول برای گیاه خواران باشد.

گوشت و فرآورده‌های گوشتی سهم عمده ای در تامین پروتئین، آهن، روی و ویتامین‌های گروه B را دارند. در مقایسه رژیم‌های غذایی مبتنی بر گیاهان حاوی مقدار بیشتری فولات، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها، فیتوکمیکال‌ها و کاروتنوئیدها هستند.

وضعیت دریافت  مواد مغذی در گیاهخواران  

۱) انرژی: 

به علت این که غذاهای گیاهی غنی از آب و فیبر می باشند و حاوی درصد کمی از چربی نسبت به غذاهای حیوانی هستند بنابراین حاوی انرژی کمی می باشند و رژیم های گیاه خواری بدین دلیل که مقدار بالای فیبر و تراکم کالری کم دارند ممکن است قبل از این که مقدار کافی انرژی توسط شخص گیاه خوار دریافت شود، احساس سیری ایجاد ‌کنند که می تواند در تامین انرژی برای برخی گروه های سنی و فیزیولوژیک مشکل ایجاد کنند به طور مثال کودکانی که رژیم گیاه خواری را دنبال می کنند به دلیل ظرفیت نسبتاً کم معده و نیازهای انرژی برای رشد با مشکلاتی از قبیل عدم دریافت کافی مواد مغذی و اختلال در روند رشد مواجه هستند.

بنابراین کودکان، ورزشکاران گیاه خوار، زنان باردار و شیرده گیاه خوار جهت تأمین انرژی بیشتر بایستی مصرف غذاهایی مثل انواع مغزها ، حبوبات، میوه های خشک و شیر تهیه شده از سویا را جهت تامین انرژی افزایش دهند. 

۲) پروتئین : 

80 تا 90 درصد پروتئین موجود در حبوبات قابل هضم هستند، این مقدار برای پروتئین موجود در غلات و سایر غذاهای گیاهی 70 تا 90 درصد است. بنابراین میزان پروتئین افرادی که تنها به منابع گیاهی جهت تامین پروتئین اکتفا می کنند افزایش می‌یابد.  (برای کودکان دو تا شش ساله 20 تا 30 درصد و برای کودکان 6 سال و بالاتر 15 تا 20 درصد.)

نوع پروتئین: پروتئین های با منشاء گیاهی و حیوانی از نظر میزان اسیدهای آمینه های ضروری با هم متفاوت هستند.

رژیم های غذایی گیاهی برای جلوگیری از کمبود اسید ضروری باید شامل پروتئین‌های کاملی باشند که می تواند شامل غذاهای با پروتئین کامل (گوشت یا سویا) یا پروتئین های مکمل (از انواع مکمل پروتئین های گیاهی) باشد.

پروتئین های کامل: نگرانی جهت کمبود اسیدآمینه های ضروری برای رژیم های غذایی که شامل گوشت، ماهی، لبنیات، تخم مرغ و یا سویا هستند وجود ندارد. پروتئین های غذاهای حیوانی، کامل یا باکیفیت محسوب می شوند زیرا آنها دارای تمام  اسید آمینه های  ضروری هستند.

محصولات مبتنی بر سویا از نظر کیفیت با پروتئین حیوانی معادل هستند و منبع مهمی از پروتئین برای گیاه خواران هستند. با این حال، تامین اسیدآمینه های ضروری برای نوزادان از اهمیت نسبتاً بالایی برخوردار هستند و سویا از نظر متیونین کمبود دارد و فرمولاهای های مبتنی بر سویا با متیونین جهت رشد کودکان مناسب تر است. همچنین نیاز به اسید آمینه های ضروری با رشد و نمو کاهش می‌یابد بنابراین پروتئین سویا بدون متیونین می تواند به عنوان منبع اصلی اسیدآمینه های ضروری در کودکان بزرگتر از دو سال مورد استفاده قرار گیرد.

پروتئین های ناکامل: پروتئین های گیاهی غیر از سویا، ناکامل تلقی می شوند زیرا فاقد یک یا تعداد بیشتری از اسیدآمینه های ضروری هستند.

جهت تامین اسیدآمینه های ضروری جهت گیاه خواران لازم است غذاهای گیاهی به صورت ترکیبی با هم استفاده شوند به عنوان مثال مصرف حبوبات با غلات و حبوبات با انواع مغزها و دانه ها سبب بالا رفتن کیفیت پروتئین مصرفی و تامین اسیدآمینه‌های ضروری می شود.

این مطالب ادامه دارد.....