تکرار اظهارات ترامپ درباره ایران

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پیش از سفرش به نیوجرسی در جمع خبرنگاران در کاخ سفید در پاسخ به سوالی درباره ایران، تنها گفت: باید ببینیم درباره این کشور چه پیش می‌آید. ایران باید خیلی خیلی محتاط باشد.

در ادامه سیاست‌های خصمانه دولت آمریکا درقبال کشورمان ترامپ پیش از این نیز به ایران درباره تبعات اقدامات مرتبط با برجام هشدار داده و آن را تهدیدآمیز خوانده بود.

اما این در حالی است که آمریکا با خروج از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران خود آغاز کننده تنش‌ها میان دو کشور و سپس عامل تصمیم ایران برای کاهش اجرای تعهدات برجامی‌اش به شمار می‌آید.

هدف از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل نیز رسیده است، رفع تحریم‌ها در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای ایران بود اما واشنگتن با نقض توافق و بازگرداندن تحریم‌ها عملاً هدف اصلی توافق را زیر سوال برد و آن را زیر پا گذاشت.

جمهوری اسلامی ایران پس از گذشت یک سال از خروج آمریکا و در پی تعلل طرف‌های اروپایی برجام در عمل به تعهدات شان برای کاهش تأثیر تحریم‌های آمریکا ماه گذشته اعلام کرد که در دو گام تعیین شده سطح تعهدات برجامی‌اش را کاهش خواهد داد.

ایران در اولین گام اعلام کرد که از حد تعیین شده در برجام برای ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود، یعنی ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز هفته گذشته این موضوع را مورد تائید قرار داد.

این اقدام ایران با واکنش دیگر طرف‌های توافق مواجه شد. انگلیس، فرانسه و آلمان به همراه اتحادیه اروپا ضمن ابراز نگرانی نسبت به تصمیم ایران برای کاهش سطح تعهداتش در برجام خواستار پایبندی کامل ایران به توافق شده‌اند.

اما جمهوری اسلامی تاکید دارد که طبق مفاد تعیین شده در برجام ایران حق دارد در صورت عدم پایبندی طرف دیگر توافق، اجرای تعهدات خود را متوقف کند.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به خروج آمریکا از برجام و استناد ایران به پاراگراف ۳۶ برجام در به جریان انداختن ادامه مسیر نوشت: ما ضمن محفوظ بودن حقوقمان، به کشورهای E۳+۲ [سه کشور اروپایی، چین و روسیه] چند هفته فرصت دادیم. ما پس از ۶۰ هفته در نهایت دست به اقدام زدیم.

وی در ادامه تصریح کرد: به محض آنکه کشورهای اروپایی به تعهدات خود عمل کنند، ایران نیز به‌طور متقابل اقدامات معکوس به عمل خواهد آورد.

طبق بند ۲۶ برجام، در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهداتش، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود را به شکل کلی یا جزئی متوقف کند.

بر اساس بند ۳۶ برجام اگر موضوع اختلافی با طی مراحل این بند فیصله نیافت شاکی می‌تواند این امر را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کند و یا به شورای امنیت سازمان ملل ابلاغ کند که معتقد است موضوع مصداق "عدم پایبندی اساسی" به شمار می‌آید.

این در حالی است که سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه اعلام کرد که به درخواست آمریکا، شورای حکام روز دهم ژوئیه (۱۹ تیرماه) نشست ویژه‌ای درباره برنامه هسته‌ای ایران برگزار خواهد کرد.

نمایندگی ایران در آژانس در بیانیه‌ای با اشاره به یادداشت مطبوعاتی نمایندگی دائم آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در خصوص درخواست یک نشست ویژه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بحث درباره آخرین گزارش مدیر کل آژانس در مورد اجرای برجام این درخواست را «طنزی تلخ» خواند.

در این بیانیه آمده است: این حقیقت که آمریکا به عنوان نقض‌کننده نخستین و اصلی برجام، چنین درخواستی را مطرح کرده، حاکی از انزوای آن به علت مخالفت با چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون در امور بین‌المللی است.

همچنین در بیانیه تاکید شده است که تصمیم اخیر ایران در پاسخ به وضعیتی است که آمریکا مسبب آن بوده و به دنبال آن است تا توازن از بین رفته در این توافق را بازگرداند و کاملاً در انطباق با مقررات این توافق، به‌ویژه بندهای ۲۶ و ۳۶ آن است.

در ادامه این بیانیه آمده است: به علاوه، تحولات اخیر هیچ ارتباطی با مباحث مرتبط با پادمان‌های آژانس و همچنین وظایف شورای حکام آژانس ندارد. موضوعات مرتبط با برجام، در مکانیزم‌های تعیین شده مورد بحث و مشورت قرار خواهند گرفت.