هر محیط و سازمانی قوانین خاص خود را دارد؛ اما قوانین کاری هم هستند که بین تمام سازمان‌ها و ارگان‌های تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی مشترک هستند و بهتر است هر کارمندی با آن‌ها آشنایی داشته باشد تا بتواند در مواقع لزوم از آن‌ها استفاده کند. نحوه محاسبه اضافه کاری و همچنین دریافت مرخصی از نوع استعلاجی از جمله قوانینی هستند که نه تنها کارمندان بلکه کارفرمایان نیز باید از آن اطلاع داشته باشند.

اضافه کاری چیست؟

در محیط‌های کاری، حداکثر زمان کار، ۸ ساعت است؛ اما عوامل مختلفی مانند حجم بالای کار، گرفتن سفارش بالا یا سفارشات عجله‌ای باعث می‌شوند تا کارفرما مدت زمان کار را افزایش دهد. طبق قانون کار هر کارمند یا کارگر موظف است در هفته ۴۴ ساعت در اختیار کارفرما باشد. البته اگر شغل، جزو مشاغل سخت و زیان‌آور باشد، ساعت کاری حدود ۳۶ ساعت در هفته محاسبه می‌شود. ساعت کاری در نهایت با توجه به قراردادی که بین کارفرما و هر یک از کارکنان بسته شده باشد، تعیین می‌شود؛ اما اگر این مدت زمان افزایش پیدا کند و افراد زمان و نیرویی اضافه‌تر از این زمان در اختیار کارفرما قرار دهند، مشمول دریافت اضافه کاری می‌شوند.

نحوه محاسبه اضافه کاری نیز قوانین مخصوص به خود را دارد که توسط وزارت کار به کارفرمایان ابلاغ شده و آن‌ها موظف‌اند طبق قوانین تعیین شده، مبلغ اضافه را با توجه به زمان کار انجام شده، به حقوق ماهیانه کارکنان خود اضافه کنند. طبق قانون کار، نحوه محاسبه اضافه کاری برای هر ساعت برابر با حقوق یک ساعت کار معمولی به اضافه ۴۰ درصد آن است. البته به شرطی که کارگر برای انجام اضافه کاری موافقت خود را اعلام کرده باشد. ساعت اضافه کاری بین ۲۲ تا ۶ صبح مجاز نیست. برای کار در شیفت عصر، علاوه بر ۴۰ درصد حقوق، ۳۵ درصد نیز باید توسط کارفرما به کارکنان پرداخت شود.

اضافه کاری چگونه محاسبه می‌شود؟

برای محاسبه اضافه کاری ساعتی، میزان حقوق ماهانه خود را بر ۳۰ روز تقسیم کنید که مبلغ به دست آمده در واقع حقوق روزانه شما است. سپس این مبلغ را بر ۷ ساعت و بیست دقیقه تقسیم کنید که میزان ساعت کاری در طول یک روز است. پس از آن ۴۰ درصد عدد به دست آمده را محاسبه کنید و آن را با عدد قبلی جمع کنید تا بتوانید میزان اضافه کاری ساعتی را محاسبه کنید.

اضافه کاری در روزهای تعطیل چگونه است؟

نحوه محاسبه اضافه کاری برای روزهای تعطیل نیز برای یک ساعت برابر است با دستمزد یک ساعت کار به همراه ۴۰ درصد از آن که این مبلغ ممکن است طبق توافق بین کارگر و کارفرما افزایش پیدا کند.

مرخصی استعلاجی چیست؟

مرخصی استعلاجی یکی از مزایایی است که وزارت کار برای کارکنان تحت پوشش بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی در نظر گرفته است. در صورتی که کارمندان یا کارگران دچار بیماری یا حادثه بشوند لازم نیست تا نگران حقوق خود در مدت زمان رفع بیماری بباشند. بر طبق این قانون، افراد می‌توانند حدود ۷۵ درصد از دستمزد روزانه خود را به هنگام بیماری از تأمین اجتماعی دریافت کنند. البته باید بدانید که دریافت این مرخصی، محدودیتی ندارد؛ اما قوانین خاص خود را دارد. کارمندان پس از گذراندن این دوره می‌توانند مجدداً به محل کار خود باز گردند و مشغول کار شوند.

طبق قانون کار میزان حقوق استعلاجی برای کارکنانی که افرادی تحت تکفل خود داشته باشند، ۷۵ درصد حقوق و اگر افرادی تحت تکفل نداشته باشند نیز نصف حقوق آخر خود را برای هر روز دریافت می‌کنند. سازمان حداکثر حقوق استعلاجی برای هر فرد را ۴ ماه در نظر گرفته است و اگر این مدت زمان به یک سال برسد و مشخص شود که فرد قابل درمان نیست یا دچار بیماری صعب‌العلاج شده است، حکم بازنشستگی یا ازکارافتادگی برای او صادر می‌شود.

قوانین استفاده از مرخصی استعلاجی در تأمین اجتماعی

در صورتی که مدت زمان مرخصی استعلاجی زیر ۷ روز باشد یا اینکه در کل سال تعداد روزهای آن به ۱۵ روز نرسد، تنها گواهی تأیید پزشک معالج کافی است و حقوق این سه روز توسط کارفرما پرداخت می‌شود. البته باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که هر کارگر در طول سال تنها می‌تواند از سه روز مرخصی که کارفرما پرداخت می‌کند، استفاده کند. در صورتی که باز هم در طول همان سال فرد نیاز به این مرخصی داشته باشد که تعداد روزهای آن کمتر از سه روز است، نه کارفرما و نه بیمه آن را پرداخت نمی‌کنند و مشمول مرخصی بدون حقوق می‌شود یا می‌تواند از مرخصی استحقاقی استفاده کند. نکته دیگر اینکه پرداخت حقوق استعلاجی زیر سه روز در اختیار کارفرما است.

کارفرما می‌تواند برای پرداخت یا عدم پرداخت آن تصمیم بگیرد و قانون دست کارفرما را در این مورد باز گذاشته است. در صورتی که تعداد روزهای مرخصی، بیش از ۱۵ روز یا حداکثر دو ماه باشد، نیاز است تا برای دریافت تأییدیه پزشک مخصوص سازمان اقدام کنید و پرداخت حقوق در این مدت زمان به عهده تأمین اجتماعی است. در صورتی که مدت زمان بیماری بیش از دو ماه طول بکشد، کمیسیون تشکیل شده و شورای پزشکی سازمان تأمین اجتماعی برای تأیید آن اقدام می‌کند. خانم‌های باردار نیز مشمول این مرخصی می‌شوند که می‌توانند ۳ ماه از آن را به قبل از زایمان و ۳ ماه بعدی را به بعد از زایمان اختصاص دهند یا کل ۶ ماه را به بعد از زایمان اختصاص دهند؛ اما حداقل باید سه ماه از مرخصی، بعد از زایمان باشد تا بتوانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند.

شرایط دریافت مرخصی استعلاجی

برای دریافت مرخصی استعلاجی داشتن حداقل یکی از شرایط زیر ضروری است:

۱. فرد در بیمارستان بستری شده باشد.

۲. فرد ابتدا به صورت سرپایی درمان شود و پس از آن بستری شود.

۳. فرد به دلیل وقوع حادثه در محیط کار توانایی ادامه به کار نداشته باشد.

۴. جانبازانی که به دلیل بیماری نمی‌توانند به کار خود ادامه دهند.

کلام پایانی

در برخی موارد نیاز است که از یک مشاوره حرفه‌ای برای اطلاع از امور و قوانین کارمندی کمک بگیرید تا بتوانید در محیط‌های کاری از حقوق قانونی خود واقف شوید. گروه مشاوران کارمنتو با بهره‌گیری از کادری مجرب و حرفه‌ای این امکان را هم برای کارمندان و هم کارفرمایان فراهم نموده‌اند تا بتوانید در هر ساعت از شبانه‌روز مشاوره‌های لازم در مورد نحوه محاسبه اضافه کاری و تمامی قوانین کار و تأمین اجتماعی را دریافت نمایید. برای دریافت مشاوره با ما در تماس باشید.