افزایش قیمت ها با وضع مالیات بر عائدی سرمایه

وضع مالیات بر عائدی سرمایه سال گذشته مطرح شد و اخیرا معاون وزیر اقتصاد از آماده بودن این لایحه به شرط تایید وزیر اقتصاد خبر داده است. بر اساس اخرین اخبار قرار است تا پایان تیر ماه این لایحه به مجلس فرستاده شود. در اقتصاد بدون مالیات بر عائدی سرمایه ایران، هیچ خرید و فروش و فعالیت سوداگرانه‌ای مالیات نمی‌دهد، در حالی که فعالیت‌های مولد با انواع و اقسام مالیات‌ها احاطه شده‌اند و چه بسا در سال بدون نفت اقتصاد ایران، مجبور شوند جور کمبود درآمدهای دولت را هم بکشند.

قرار است مالیات بر عائدی سرمایه، تکنیکی اقتصادی باشد برای جلوگیری از فعالیت‌های سوداگرانه و علاوه بر هدایت منابع مالی به سمت فعالیت‌های مولد می‌تواند باعث کاهش شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی در جامعه شود. سازوکار اخذ این مالیات در همه جای دنیا به گونه‌ای است که بر خرید و فروش‌های سودآوری که بدون ایجاد هیچ ارزش افزوده‌ای باعث سود رساندن به صاحبان سرمایه می‌شود مالیات می‌بندد.اما این که وضع این مالیات چه تاثیری بر اقتصاد کشور می گذارد سوالی است که از آلبرت بغازیان استاد اقتصاد دانشگاه تهران پرسیدیم.او در این باره گفت: مانند هر مالیات دیگر وضع مالیات بر عائدی سرمایه با توجه بر این که چه چیزی مشمول مالیات قرارگیرد، خانه ،خودرو طلا و یا هر نوع سرمایه دیگری منجر به افزایش قیمت ها خواهد شد. اما مهم این است که این افزایش قیمت چگونه بین خریدار و فروشنده تقسیم شود.معمولا سهم فروشنده از افزایش قیمت کمتر از خریدار است. یعنی فروشنده از قیمت اصلی فروش کمتر پولی را بابت مالیات می پردازد و مالیات هم که به جیب دولت می رود.

استاداقتصاد دانشگاه تهران با تاکید براین که وضع هر گونه مالیات افزایش قیمت ها را به دنبال خواهد داشت،  ادامه داد: البته این موضوع بسته به کشش پذیری عرضه و تقاضا متفاوت است.باید دید بر اساس تحقیقات انجام شده بیشترین سهم را در پرداخت مالیات کدام یک فروشنده یا خریدار برعهده خواهد گرفت.این موضوع نیز با توجه به زمان و مکان آن متفاوت است.این که معامله در کجا انجام شود در تهران یا یک شهر کوچک مالیات بر عائدی سرمایه می تواند تاثیرات متفاوتی داشته باشد.در نقطه ای ممکن است مالیات بر عائدی سرمایه به عنوان یک عامل بازدارنده عمل کند و در نقطه ای دیگر تاثیر چندانی نداشته باشد.

نارضایتی مصرف کنندگان، نتیجه وضع مالیات ها

بغازیان با اشاره به این که در مجموع مالیات بر عائدی می تواند به عنوان منبع درآمد دولت و کنترل کننده بازار باشد،‌تصریح کرد: متاسفانه تجربه نشان داده است تاکنون مالیات هایی که وضع شده به غیر از نارضایتی مصرف کننده تاثیری بر شرایط سوداگران نداشته است. شاید دلیل آن این است که به خوبی اجرا نشده یا نرخ ها ،‌نرخ های خوبی نبوده اند و این  که تعریف مناسبی از آن مالیات صورت نگرفته است؛ مانند مالیات بر ارزش افزوده.

او ادامه داد: البته مالیات بر عائدی سرمایه باعث می شود تا افراد سودجو که به قصد سوداگری به بازارهای پر سود مانند مسکن و خودرو  وارد می شوند ، تمایل کمتری برای انجام این کار پیدا کنند و برایشان به صرف نباشد که جنسی را دست به دست بچرخانند.اما چیزی که ممکن است اجرای این قانون احتمالی را به خطر بیاندازد این است که عدالت مالیاتی در آن رعایت شود.ممکن است بر اساس ارزیابی ها وبرخی بندها و تبصره ها عده ای از این قانون منتفع و عده ای دیگر متضرر شوند.یعنی ممکن است با این شرایط حق یک نفر پایمال شود و دیگری با از همین شرایط منتفع شده و مالیات کمتری بپردازد.

مالیات بر عائدی سرمایه احتمالاً به یکی از جنجالی‌ترین طرح‌های اقتصادی کشور تبدیل خواهد شد که حتماً در مجلس نیز لابی‌های مختلفی را فعال می‌کند که همین مساله باعث می‌شود کار تصویب لایحه به درازا بکشد.این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این که آیا مقاومت ها به اندازه ای خواهد بود که مانع تصویب این لایحه شود ، پاسخ داد: مقاومت شدیدی در برابر این لایحه صورت می گیرد به خصوص از سوی سودگران مسکن و آن را به عنوان یک عامل انگیزشی در بازار مطرح کرده و سعی می کنند به بهانه شرایط رکودی بازار  آن را بی اثر کنند.زیرا ماهیت این مالیات درآمدزایی است و همان طور که گفتم منجر به افزایش قیمت ها می شود.