زنان باردار باید چه واکسن هایی تزریق کنند؟

چنان چه قصد بارداری دارید یا در حال حاضر باردار هستید، مطمئنا می دانید که باید معاینات دوران بارداری را انجام دهید، غذاهای سالم بخورید، ورزش کنید و از خواب کافی غافل نشوید اما آیا در مورد واکسیناسیون های قبل و طی بارداری آگاهی دارید؟

بارداری سیستم ایمنی بدن را برای حمایت و رشد جنین تضعیف می کند، به این معنی که به عنوان یک مادر، بیشتر در معرض خطر ابتلا به امراض وبیماری ها هستید.

بعلاوه، برخی از بیماری های قابل پیشگیری با واکسن، مانند سیاه سرفه می تواند برای نوزادان تازه متولد شده بسیار خطرناک باشد اما واکسن های دیگر برای بارداری نامناسب و بعضا ناامن تلقی می شوند.واکسیناسیون به موقع می تواند از بروز بسیاری از بیماری های عفونی قابل انتقال به جنین پیشگیری کند.

چگونه می توان از صحت تمام این اطلاعات مطمئن شد؟

ابتدا با پزشک خود شروع کنید و از او راجع به واکسن هایی که شما و خانواده تان باید قبل و در دوران بارداری تزریق کنید، اگاهی کسب کنید.

خانم های باردار باید قبل بارداری و در طول دوران بارداری این واکسن ها را تزریق کنند:

1. آبله مرغان (واریسلا):

آیا زمانی که کودک بوده اید از این واکسن فرار کرده اید؟! درواقع، اجتناب از واکسن آبله مرغان شما را از یک مصونیت مهم دور می کند. ابتلا به آبله مرغان در بزرگسالی می تواند بسیار جدی باشد و چنانچه باردار باشید، نه تنها ناراحت کننده است، بلکه می تواند برای جنین نیز مشکلاتی ایجاد کند.

قبل از بارداری لازم است معاینات پزشکی لازم را انجام دهید تا او تشخیص دهد آیا به واکسن واریسلا احتیاج دارید یا خیر، زنانی که در حال حاضر باردار هستند نباید این واکسن را دریافت کنند. اگر آزمایش خون نشان دهد که نسبت به آبله مرغان مصون نیستید، تزریق واکسن می تواند کمک بزرگی کند تا ایمن بمانید.

2. سرخک، اوریون و سرخچه:

این سه بیماری بسیار ناراحت کننده است. سرخچه می تواند باعث سقط جنین و نقص هنگام تولد شود، در حالی که عفونت اوریون خطر سقط جنین را افزایش می دهد، سرخک نیز احتمال تولد زودرس یا نوزاد کم وزن را به همراه دارد. علاوه بر این، نمی توان این واکسن را در دوران بارداری تزریق کرد.

به خاطر داشته باشید اگر سوابق واکسیناسیون نشان می دهد که در کودکی به یکی از این امراض سه گانه مبتلا شده اید، ایمن هستید و دیگر نیازی به دوز تقویت کننده ندارید اما اگر طبق برنامه کودکی ایمن سازی نشده اید، باید واکسن بزنید و تا سه ماه پس از تزریق باردار نشوید.

3. هپاتیت B:

اگر تکنسین مراقبت های بهداشتی هستید و با خون و مایعات بدن افراد آلوده در تماس هستید بدانید که در معرض خطرابتلا به این عفونت ویروسی که به کبد حمله می کند می باشید.

هپاتیت B می تواند به کودک متولد نشده منتقل شود و منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد در بدن او شود. واکسن هپاتیت ب برای محافظت مادر و جنین علیه عفونت ضروری بوده که تزریق این واکسن سه مرحله قبل و بعد زایمان صورت می گیرد.

4. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV):

این ویروس مسئول ابتلا به سرطان دهانه رحم و زگیل دستگاه تناسلی است. در حال حاضر، دوز واکسن HPV برای کودکان 11 تا 12 ساله توصیه می شود، اگرچه ممکن است در سن 9 سالگی نیز به کودکان تزریق شود. اگر تا سنین بزرگسالی، یعنی خانم ها تا 27 سالگی و مردان تا 22 سالگی واکسینه نشده باشند ممکن است دوز سوم تزریق شود.

بزرگسالان 27 تا 45 ساله نیز می توانند پس از مشورت با پزشک، خود متقاضی دریافت واکسن باشند. واکسن HPV در دوران بارداری توصیه نمی شود و چنان چه قبلا واکسینه نشده اید و 26 سال به بالا سن دارید لازم است تا تولد نوزاد واکسیناسیون را به تعویق اندازید.

واکسن های دوران بارداری:

1. آنفلوانزا:

واکسن آنفولانزا به جلوگیری از ابتلا به آن که می تواند برای بزرگسالان بسیار ناخوشایند باشد و بسیار جدی تر (حتی کشنده) برای زنان باردار، نوزادان، کودکان کوچک، سالمندان و هر کسی که وضعیت پزشکی مزمن دارد یا سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند کمک می کند.

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها توصیه می کند همه خانم هایی که قصد بارداری دارند واکسن آنفولانزا را در فصل سرما و آنفولانزا، ترجیحاً در آغاز فصل دریافت کنند. توجه کنید از استفاده از اسپری بینی که حاوی ویروس های آنفولانزای زنده است، خودداری کنید. آنفولانزای ضد بارداری، از زنان باردار و نوزادانشان پس از تولد تا 6 ماهگی محافظت می کند.

واکسن آنفولانزا باید هر ساله تزریق شود زیرا ایمنی بدن با گذشت زمان کاهش می یابد، و هر ساله واکسن آنفولانزا اصلاح می شود. همچنین اگر قصد بارداری دارید یا کودکتان متولد شده است حتماً واکسینه شوید و مطمئن شوید که کودک شما نیز واکسینه می شود.

اگر در حین بارداری دچار آنفولانزای شدید نشدید، توصیه می شود که آن را بعد از تولد نوزاد خود در حالی که هنوز در بیمارستان هستید، دریافت کنید.واکسن آنفولانزا در دوران 2 تا سه ماهگی زنان باردار در صورت بروز آنفولانزای فصلی ضروری است.

2. دیفتری، کزاز و سیاه سرفه:

کزاز یک بیماری عفونی است و توسط باکتری هایی ایجاد می شود که می تواند از طریق جراحت پوست وارد بدن شود. یک سم ساخته شده توسط این باکتری ها باعث ایجاد علائم سیستم عصبی مانند اسپاسم عضلات و تشنج می شود. باکتری های دیفتری و سیاه سرفه (سرفه طولانی) از طریق سرفه و عطسه پخش می شوند و باعث ایجاد مشکلات شدید تنفسی خواهند شد.

همه خانم ها باید بین 27 تا 36 هفته هر بارداری خود این واکسن سه گانه را دریافت کنند. اگر به دلیل شیوع سیاه سرفه در معرض ابتلا به آن هستید و یا دچار یک برش عمیق در پوست خود شده اید به این واکسن احتیاج خواهید داشت.

دریافت واکسن نیز در ابتدای بارداری بی خطر است اما اگر در دوران بارداری آن را دریافت کردید برای محافظت از نوزاد خود نیز دوز واکسن را در دو ماهگی به او تزریق کنید زیرا سیاه سرفه بسیار مسری است و می تواند برای نوزادان که سیستم ایمنی بدن آن ها هنوز در حال رشد است، کشنده باشد. واکسن های کزاز و دیفتری در زنان باردار، ایمنی دائم نداشته و باید هر ده سال یک بار تزریق شود.

سایر واکسن های مورد نیاز در دوران بارداری:

اگر با عوامل بیماری زا دست و پنجه نرم می کنید و یا در مکان هایی قرار می گیرید که ممکن است در معرض این بیماری ها باشید، برای دریافت واکسن در دوران بارداری، ابتدا لازم است با پزشک خود مشورت کنید:

واکسن ذات الریه:

افرادی که در معرض خطر عفونت های ناشی از این باکتری ها هستند - یعنی افراد سیگاری، مبتلایان به بیماری مزمن قلب، ریه، کبد یا کلیه، مبتلایان به آسم و کسانی که سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند و یا به بیماری هایی چون ذات الریه، مننژیت و عفونت گوش مبتلا هستند لازم است این واکسن را دریافت کنند.

واکسن هپاتیت A:

ویروس هپاتیت A که معمولاً از طریق مواد غذایی آلوده به مدفوع فرد آلوده منتقل می شود باعث التهاب کبد خواهد شد. اگر به بیماری مزمن کبدی مبتلا هستید و داروهای عامل لخته شدن خون مصرف می کنید یا در آزمایشگاهی کار می کنید که در معرض ویروس هپاتیت A هستید، ممکن است به این واکسیناسیون احتیاج داشته باشید.

واکسن هپاتیت B:

ویروس هپاتیت B همچنین باعث بیماری کبدی می شود و از طریق تماس جنسی، مایعات بدن یا سوزن های مشترک هیپودرمی منتقل می شود و می تواند سال ها در بدن وجود داشته باشد بدون این که حتی علائمی نشان دهد.

اگر در معرض خطر ابتلا به هپاتیت B هستید به عنوان مثال، کارکن مراقبت های بهداشتی هستید، بیمار دیالیزی هستید، مبتلا به دیابت هستید و بیش از 50 سال سن دارید یا در حال مسافرت به مکانی هستید که این ویروس در آن جا شیوع دارد باید در طی بارداری این واکسن را دریافت کنید.

واکسن های مننژوکوک:

عفونت باکتریایی مننژوکوک می تواند منجر به مننژیت شدید (عفونت غشاهای پوشاننده مغز) شود و ممکن است که بسیار سریع پیشرفت کند حتی گاهی اوقات باعث مرگ در 24 تا 48 ساعت خواهد شد.

واکسن های لازمه شریک زندگی و خانواده:

هر کسی که با کودک وقت زیادی صرف می کند از جمله مادربزرگ و پدربزرگ، خواهر و برادر، پدر و پرستار باید در تزریقات واکسن خود به روز باشند. همه آن ها باید واکسن آنفولانزا دریافت کنند، زیرا ویروس بسیار شیوع دارد و فرمول آن هر سال تغییر می کند.

همچنین اطمینان حاصل کنید که آن ها واکسن های سه گانه و سیاه سرفه را نیز دریافت کرده اند زیرا سیاه سرفه بسیار مسری است و آمار ها نشان می دهد که بیشتر نوزادان از یک عضو خانواده به آن مبتلا می شوند.

واکسن هایی که در دوران بارداری باید از آن ها دوری کرد

چندین واکسن وجود دارد که نباید در دوران بارداری تزریق شوند. در حالی که در برخی موارد هیچ اثبات قطعی از مشکلات مرتبط با این واکسن ها وجود ندارد، پس باید تحقیقات بیشتری انجام شود تا اثبات شود که آن ها برای شما و کودک بی خطر هستند. به همین دلیل پزشکان توصیه می کنند در حین بارداری از تزریق واکسن های زیر خودداری کنید:

زونا (زوستر):

این واکسن از افراد در برابر زونا (همانند آبله مرغان ناشی از ویروس واریسلازوستر) محافظت می کند. این بیماری عموما در افراد مسن بالاتر از 50 سال و در افراد با مشکلات پزشکی خاص متداول است. تحقیقات زیادی در مورد اثرات این واکسن بر روی زنان باردار صورت نگرفته است، بنابراین پزشکان توصیه می کنند بعد از زایمان یا قبل از 50 سالگی این واکسن تزریق شود.

آبله مرغان (واریسلا):

اگر در برابر ویروس آبله مرغان ایمن نیستید، باید این واکسن را قبل از بارداری تزریق کنید زیرا این واکسن حاوی ویروس زنده است. اگر در دوران کودکی واکسن آبله مرغان را دریافت نکرده اید و تا به حال هم به آن مبتلا نشده اید، قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کنید.

سرخک، سرخچه و اوریون:

همانند واریسلا، واکسن MMR که - مخفف سرخک، اوریون و سرخچه است- حاوی ویروس های زنده است، بنابراین برای زنان باردار ایمن نیست. و در صورت تزریق باید چهار هفته بین دریافت واکسن و باردار شدن فاصله بیندازید.

برخی از واکسن ها مختص سفر:

سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند واکسن های ذیل را نباید دریافت کرد زیرا مطالعات کافی در مورد اثرات آن بر زنان باردار انجام نشده است و مشخص نیست آیا آن ها برای جنین بی خطر هستند یا خیر:

    ب .ث.ژ( برای سل)

    آنسفالیت ژاپنی

    حصبه

**البته بخاطر داشته باشید که این واکسن ها در صورت شیردهی، برای کودک بی خطر است و در صورت تزریق این واکسن ها پس از زایمان، ایمنی موقت را از طریق شیر به کودک خود منتقل خواهید کرد.

نکات مهم:

    زنان باردار از تزریق واکسن هپاتیت A در دوران 9 ماهه بارداری خودداری کنند.

    در صورت استفاده زنان از واکسن MMR بر ضد سه بیماری سرخک، سرخجه و اوریون، حداقل سه ماه بعد از تزریق نباید باردار شوند.

    از بارداری بدون فاصله با تزریق واکسن آبله مرغان بپرهیزید.

    واکسن های زنده یا همان فلج اطفال خوراکی برای زنان باردار توصیه نمی شود اما استفاده از واکسن تزریقی فلج اطفال در مادران باردار اشکالی ندارد.