توصیه‌هایی برای جوامع درحال توسعه

وحید کریمی

پژوهشگر

تغییر اقلیم به عنوان یکی از جدی‌ترین و رایج‌ترین پدیده‌ی زیست‌محیطی در نظر گرفته می‌شود. این پدیده به دلیل تأثیرات منفی بر اشتغال، منابع درآمد، مهاجرت، تضادهای ملی و بین‌المللی بیشترین تأثیرات منفی را در کشورهای درحال توسعه و توسعه‌نیافته داشته است. معیشت بیش از نیمی از جمعیت این جوامع، که اکثراً فقیر هستند، به منابع طبیعی بستگی دارد، که این منابع در معرض تغییرات اقلیمی است. این مسئله به ویژه در کشورهایی که اقتصاد متکی بر منابع‌ طبیعی دارند، بسیار برجسته‌تر می‌باشد. بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی تأثیرات تغییرات آب و هوایی، شناسایی استراتژی‌های سازگاری با این پدیده و واکاوی سازه‌های تأثیرگذار بر پذیرش این استراتژی‌ها بود. این هدف در سه مرحله شامل شناسایی و تبیین مهمترین تأثیرات تغییر اقلیم، شناسایی و معرفی استراتژی‌های سازگاری این جوامع با تغییرات اقلیمی و در نهایت شناسایی و معرفی سازه‌های موثر بر اتخاذ استراتژی‌های سازگاری محقق شد. نتایج مرحله اول نشان داد که به خطر انداختن سلامت انسان، کاهش امنیت غذایی، تشدید کمبود آب، آسیب رساندن به زیرساخت‌های حیاتی، شوک‌های فرهنگی، انحراف از اهداف توسعه پایدار، تهدید تمامیت ارضی کشورها، افزایش درگیری‌های محلی و منطقه‌ای به دلیل استخراج مشترک از منابع، افزایش مهاجرت داخلی و خارجی، تشدید خشکسالی‌ها و افزایش فقر در این جوامع از مهمترین تأثیرات تغییرات اقلیم است. 

نتایج مرحله دوم نشان داد که استراتژی‌های سازگاری را می‌توان به سه دسته مدیریت اقتصادی/اجتماعی، مدیریت منابع آب و استراتژی‌های مدیریت محصولات تقسیم کرد.

 نتایج مرحله سوم همچنین نشان داد که سازه‌های اقتصادی، اجتماعی، طبیعی، انسانی، جسمی، نهادی، روانشناختی و کشاورزی مهمترین عوامل موثر در سازگاری با تغییرات اقلیمی هستند. 

به طور کلی، این مطالعه نشان می‌دهد که هرگونه برنامه‌ریزی و مداخله‌گری دولت‌ها در زمینه سازگاری با تغییرات اقلیمی نیاز به سه مرحله شناسایی تأثیرات تغییرات اقلیمی، ارائه استراتژی‌های و درک عمیق از عوامل موثر بر سازگاری جوامع از طرف دولت‌ها دارد.