اکرانِ سه‌گانۀ تکذیب، انکار و پنهان‌کاری

 مستقل آنلاین، علی هاشمی روزنامه‌نگار/

در این سه ماه، مسئولانِ مربوطه تقریباً هر روز شبه‌اطلاعاتی درباره کرونا ارائه کردند و در این بین سعیِ وافر نمودند تا مثل همیشه از سه‌گانۀ تکذیب و انکار و پنهان‌کاری، عدول نکنند! نمونهٔ بارزش آقای حریرچی که جار می‌زد شهر در امان و امان است اما حالِ خودش نقض و ردّ ادعاهایش بود! تو گویی رقابتی میانِ مسئولان در جریان بود تا هر روز در مصاحبه‌ با رسانه‌های دیداری و شنیداری و مکتوب، عمقِ ابهام را بیشتر و شفافیت را کم و کمتر کنند. مردم سردرگم و نگران و بی‌خبر، هر روز این شبه‌اطلاعاتِ ارائه‌شدۀ مسئولان را در رسانه‌ها رصد می‌کردند. همزمان فضای مجازی و شایعاتِ آن، بیش‌ازپیش به ابهامات و نگرانی‌های مردم دامن می‌زد. اما چرا ترجیحِ مسئولان ابهام بود و نه شفافیت؟ چرا شبه‌اطلاعات و نه ارائه گزارش‌های صادقانه به مردم؟ هر روز که مسئولی را در حالِ مصاحبه می‌دیدم فقط شاهدِ اجرای مراسم یا بهتر بگویم نمایشِ اطلاع‌رسانی بودم. همه سعی می‌کردند تا کاملاً معقول و سنجیده، فقط مشتی عدد و درصد را بیان کنند و با فرار به ‌جلو یا مقصر جلوه دادنِ مردمِ بی‌مبالات، مجموعۀ مدیریت را مبرّی از هر خطا و اشتباه نشان دهند. این نمایشِ اطلاع‌رسانی آن‌قدر تکرار و نخ‌نما شد که دیگر به ضدِ خودش تبدیل گشت. همه می‌دانیم که در اغلبِ موارد مسئولان قصور یا تقصیر داشته‌اند. همه می‌دانیم اقلامِ بهداشتیِ مورد نیازِ مردم و کادر درمانی، مثل ریگ فراوان و ارزان نیست. همه می‌دانیم که نرخ ابتلا و مرگ در ایران نه‌آن است که در این نمایش‌ها گفته می‌شود. همه می‌دانیم که از شنبه هیچ چیز عادی نبود. این‌ها را ما همه می‌دانیم اما به راستی مسئولان نمی‌دانند؟ صد البته که می‌دانند اما باید این نمایش‌ها را ادامه دهند. در واقع ما در اغلبِ موارد شاهدِ این نمایش‌ها بوده‌ایم اما این‌بار که با جهان، دردی مشترک داریم و دردمندیِ مشابه، این نمایش‌ها زشت‌تر از همیشه شده‌اند. کافی است تنها یک مورد و آن‌هم نرخِ ابتلا و مرگ را مقایسه کنیم تا متوجه شویم محتوای این نمایش‌ها شبه‌اطلاعات است و نه اطلاعات موثق. آنچه ما از زندان‌ها، اداره‌ها، نهادهای خصوصی، شرکت‌ها، کارخانه‌ها و سطح جامعه می‌شنویم و می‌بینیم، اطلاعاتی به ما می‌دهد که درست در نقطۀ مقابلِ شبه‌اطلاعاتی است که در نمایش‌ها مطرح می‌شود. ترجیحِ مسئولان ما به ارائه شبه‌اطلاعات، ناشی از ضعفِ مجموعۀ دولت است. مردم اگر واقعیات را بدانند با انبوهی از نابسامانی‌ها و ناکارآمدی‌ها مواجه می‌شوند که می‌توانستند با ساده‌ترین تدبیرها مانع از وقوعشان شود اما مانند همیشه به جای رسیدگیِ عاجل، چنان کرد که دیدیم و دانیم. ترجیحِ مسئولانِ ما به ارائه شبه‌اطلاعات، ناشی از آب رفتنِ هولناکِ سرمایۀ اجتماعی است. مجبور است با شبه‌اطلاعات آنچه را مایۀ بی‌کفایتیِ نهادها و سیاست‌هاست از مردم پنهان کند تا مبادا با سیلِ پرسش‌ها و چراها مواجه شود. شاید ماجرای کرونا، دردِ مشترک ما با جهان، ما را از غرق شدن در گردابِ شبه‌اطلاعات و شاید مرگ، نجات دهد.