آیا تعداد فرزندان با عمر والدین ارتباط دارد؟

امروزه بهبود کیفیت زندگی به عنوان مفهوم تازه‌تری از سلامتی مطرح شده است که به جنبه‌های روان‌شناختی، اجتماعی، عملکردی و جسمی مربوط می‌شود. کیفیت زندگی از جمله مسائلی است که ابتدا در دوران صنعتی شدن با افزایش تولید کالا و صنایع گوناگون مورد توجه قرار گرفت.

در پژوهشی که در ارتباط با "مقایسه کیفیت زندگی زوجین تک فرزند با زوجین دارای بیش از دو فرزند در خانواده‌های تهرانی" توسط تیم پژوهشگران متشکل از ابراهیم نعیمی (استادیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی)، میلاد سعیدی (کارشناس ارشد مشاوره خانواده دانشگاه علامه طباطبایی) و سمیه کاظمیان (استادیار گروه مشاوره دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی) انجام شده، آمده است:«در واقع افزایش جمعیت و تمرکز سرمایه و صنایع موجبات تبدیل شهرهای بزرگ به کلان‌ شهر را فراهم آورده است. این تغییر و تحولات موجبات پدیده‌های زیست محیطی و انسانی فراوانی در جوامع شد. از جمله این پدیده‌ها می‌توان به آلودگی هوا و تخریب محیط زیست اشاره کرد. با ادامه این روند مشکلات دیگری چون استرس روانی نیز برای بشریت مسئله ساز شد و به این دلیل بود که کیفیت زندگی مورد توجه دانشمندان قرار گرفت.»

محققان می‌گویند:« به نظر می‌رسد که کیفیت زندگی در گذشته بیشتر ناظر به مسائل اقتصادی و رفاهی بوده است اما در قرن حاضر این روند بیشتر سمت و سوی انسانی به خود گرفته است. چرا که آمار بالای بیماری‌های روانی و جسمی و همچنین مشکلات خانوادگی که همه و همه ناشی از صنعتی شدن و عوارض آن است گریبان گیر جوامع بشری شده است.یکی از وقایع مهم زندگی خانوادگی تصمیم گیری در مورد تعداد فرزندان است چرا که این تصمیم بر سبک زندگی و از آن مهم‌تر کیفیت زندگی خانوار موثر است و در این میان آنچه مهم تر جلوه می‌کند این است که افزایش تعداد تعداد فرزندان چه تاثیری بر سلامت روانی، اجتماعی و جسمی سایر فرزندان دارد. آنچه که در تحقیقات روانشناسی مشخص و معلوم شده است این است که تک‌فرزندی همواره موجب اختلالات روانی و بعضا ناگواری در میان کودکان ونوجوانان می‌شود از جمله می‌توان به فقدان توانایی برون‌سازی و درون‌سازی در تک فرزندان اشاره کرد.»

درادامه این پژوهش آمده است:« کیفیت زندگی مفهوم چند بعدی و متنوعی است و در واقع فرایندی جامع و در عین حال چند وجهی است که ابعاد مختلفی از زندگی افراد مانند سلامت جسمی،‌ وضعیت اقتصادی، وضعیت روانی، استقلال، تعاملات اجتماعی و محیطی، باورها و اعتقادات را بر حسب تعریفی که از آن می‌شود در بر می‌گیرد. واقعیت اجتماعی این روزهای ایران و این که شاخص‌های جمعیتی روز به روز در حال کاهش است و جمعیت فعال کاری مخصوصا در شهرها در حال پیر شدن هستند به عنوان یک نگرانی جدی مطرح است و برای آینده کشور مخاطره آمیز است. همچنین میان کارکرد جسمی، بهزیستی هیجانی، سلامت عمومی و کارکرد اجتماعی با تعداد فرزندان برای هر دو گروه رابطه برقرار است به طوری که میان کارکرد جسمی و تعداد فرزندان رابطه وجود دارد و البته هم در میان زوجین تک فرزند و هم زوجین با بیش از چند فرزند برقرار بوده است.»

در پژوهش حاضر که با هدف مقایسه کیفیت زندگی زوجین تک فرزند با زوجین دارای بیش از دو فرزند، در خانواده‌های تهرانی تک فرزند و بیش از دو فرزند منطقه هفت تهران که به روش همبستگی انجام شده، آمده است:« از جمله تغییر و تحولاتی که موجب پدیده‌های زیست محیطی و انسانی می‌شود می‌توان به آلودگی هوا و تخریب محیط زیست اشاره کرد. با ادامه این روند مشکلات دیگری چون استرس روانی نیز برای بشریت مسئله ساز شد و به این دلایل بود که کیفیت زندگی مورد توجه دانشمندان قرار گرفت. به نظر می‌رسد که کیفیت زندگی در گذشته بیشتر ناظر به مسائل اقتصادی و رفاهی بوده است اما در قرن حاضر این روند بیشتر سمت و سوی انسانی به خود گرفته است. چرا که آمار بالای بیماری‌های روانی و جسمی و همچنین مشکلات خانوادگی که همه و همه ناشی از صنعتی شدن و عوارض آن است گریبان گیر جوامع بشری شده است.»

در نتایج این پژوهش آمده است:« میان کارکرد جسمی و تعداد فرزندان رابطه وجود دارد و البته این رابطه هم در میان زوجین تک فرزند و هم زوجین با بیش از چند فرزند برقرار بوده است. اما می‌توان بیان کرد که کارکرد جسمی سالم زوجین اساسا ارتباط مستقیمی با بهبود زندگی آنان دارد که حال درباره زوجین تک فرزند موجب بالا بودن این شاخص شده و در چند فرزند اساسا از جمله عواملی تبدیل شده که موجب فرزندآوری می‌شود.

همچنین طبق تحقیقات انجام شده توسط پژوهشگران، در خانواده هایی که تعداد فرزندان بیشتری دارند، عمر والدین اغلب کوتاه تر می‌شود این وضعیت برای زنان وخیم تر است چرا که مادران بار جسمی بیشتری را در هر بارداری و زایمان متحمل می‌شوند. بنابر این تعداد فرزندان بیشتر موجب بهبود کارکرد اجتماعی زوجین شده است. همچنین میان سلامت عمومی و تعداد فرزندان رابطه وجود دارد و البته این رابطه هم در میان زوجین تک‌فرزند و هم زوجین با بیش از چند فرزند برقرار بوده است.»