بزرگترین اتفاقات دنیای نجوم در سال ۲۰۱۹ چه بود؟

زمانی که تاریخ‌نگاران به پیشرفت‌های علم نجوم در سال گذشته‌ی میلادی فکر می‌کنند، به‌طور یقین آنچه که در صدر فهرست خاطرات برگزیده‌ی فضایی آن‌ها قرار می‌گیرد، گروهی از انسان‌های اسطوره‌ای است که بالاخره موفق به ثبت عکس سیاه چاله شدند. نکته‌ی مهم در خصوص این کار آن است که از همان زمانی که بشر دانست چنین چیزهایی وجود دارد، فضانوردان در پی انجام آن بودند. داستان‌های دیگری نیز در دنیای نجوم وجود دارد که در سال ۲۰۱۹ به واقعیت پیوستند. آنچه در ادامه می‌آید را بخوانید تا با پنج مورد از آن‌ها آشنا بشوید:

۱. ثبت عکس سیاه چاله

آوریل گذشته، ستاره‌شناسان اولین تصاویر از افق رویداد یک سیاه‌چاله را شکار کردند. افق رویداد، منطقه‌ای مرزی است که نشان‌دهنده‌ی محلی است که گرانش سیاه‌چاله به‌قدری قوی است که هیچ‌چیز، حتی نور، توانایی فرار از آن را ندارد. ثبت این تصویر تنها به این دلیل ممکن شد که تلسکوپ‌های زیادی در سرتاسر جهان مشغول کار بودند تا نور کم‌جانی را که از شیئی در فاصله‌ی ۵۵ میلیون سال نوری ساطع می‌شود، ثبت کنند. این فاصله، ۱۱ برابر فاصله‌ی بین زمین با نزدیک‌ترین منظومه است. عکس سیاه چاله درک بهتری از اتفاقاتی که پس از شکل‌گیری برای این اجرام آسمانی نامعمول اتفاق می‌افتد، به ستاره‌شناسان می‌بخشد.

۲. دنباله‌دار بین ستاره‌ای

همچنین، ‌ستاره‌ی دنباله‌داری در سال ۲۰۱۹ دیده شد که از منطقه‌ دیگری از فضا آمده بود. جرم آسمانی مشاهده‌شده که 2I/Borisov نام‌گذاری شده است، از جایی خارج از منظومه‌ی شمسی آمده بود و به‌سرعت در حال عبور از همسایگی زمین بود. تصاویر جدید به‌دست‌آمده از تلسکوپ فضایی هابل در اواسط ماه دسامبر حاکی از آن بود که هسته (یا قلب) این جرم دنباله‌دار کمتر از ۵۰۰ متر درازا دارد. این اندازه تقریبا ۱۵ برابر کوچک‌تر از عددی است که ستاره‌شناسان انتظار آن را داشتند. این مشاهدات به این دلیل برای ستاره‌شناسان ارزشمند هستند که آن‌ها به‌دنبال یافتن تازه‌واردانی این‌چنینی به منظومه‌ی شمسی بودند تا دریابند که آیا دنباله‌دارهایی که نزدیک ستارگان دیگر شکل می‌گیرند، وجه اشتراکی با دنباله‌دارهای شکل‌گرفته در منظومه‌ی شمسی انسان‌ها دارند.

۳. دومین فضاپیمای بین‌ستاره‌ای زمین عازم ماموریت شد

زمینی‌ها هم قادر به ارسال اشیاء به فضای فراتر از منظومه‌ی شمسی هستند! در روزهای انتهایی سال گذشته، ناسا به‌طور رسمی تایید کرد که کاوشگر فضایی وویجر ۲ وارد فضای میان‌ستاره‌ای شده و اولین داده‌ها از آن منطقه را به زمین ارسال کرده است. وویجر ۱، خواهر دوقلوی ویجر ۲، در سال ۲۰۱۲ وارد این فضا شد. این دو کاوشگر سال ۱۹۷۷ و با هدف بررسی منظومه‌ی شمسی به فضا پرتاب شدند. آن‌ها در مسیر پیمایش خود از مشتری، زحل، اورانوس و نپتون بازدید کردند و پس از آنکه ماموریت اصلی خود را به سرانجام رساندند، همچنان به رفتن ادامه دادند. هر دو کاوشگر همچنان داده‌های جدید و باورنکردنی از فضای میان‌ستاره‌ای به زمین ارسال می‌کنند و همچنان امید می‌رود که بتوانند چند سال دیگر هم به این کار ادامه بدهند تا دانشمندان بتوانند تا حد ممکن اطلاعات بیشتری از آن منطقه جمع‌آوری کنند.

۴. اولین تلسکوپ به‌سمت روی دیگر ماه

فضاپیمای سطح‌نشین چانگ ای ۴ اولین رصدخانه‌ی ستاره‌شناسی در سمت تاریک ماه است

فضاپیمای سطح‌نشین چانگ ای ۴ (اولین فضاپیمایی که در ژانویه‌ی ۲۰۱۹ موفق به لمس سمت دیگر ماه شد) اکنون اولین رصدخانه‌ی ستاره‌شناسی در این منطقه از منظومه‌ی شمسی نام گرفته است. این سطح‌نشین چینی یک تلسکوپ رادیویی نیز در ماه دسامبر راه‌اندازی کرد. به‌خاطر سکوتی که این منطقه از ماه را فرا گرفته، منطقه‌ای بسیار عالی برای انجام ستاره‌شناسی رادیویی است. همه‌ی امواج رادیویی ساطع‌شده از زمین در اثر برخورد با کره‌ی ماه، راه خود را کج می‌کنند و همین عامل، این نقطه را تبدیل به مکانی بدون‌نقص برای انداختن نگاهی دقیق به جهان پیرامون کرده است. تنها سختی کار آن است که ستاره‌شناسان ماهواره‌های بیشتری برای ارسال اطلاعات به زمین نیاز دارند و چانگ ای ۴ تاکنون این کار را به‌خوبی انجام داده است. یک کاوشگر کوچک به نام یوتو ۲ نیز همراه آن وجود دارد و صدها متر از منطقه را کاویده است تا درک بهتری از سمت دیگر ماه به دست آورد.

۵. آب در همه‌جای مریخ وجود دارد

نقشه‌ی آبی جدید مریخ که در ژورنال Geophysical Research Letters منتشر شده حاکی از آن است که درست زیر سطح این سیاره، یخ زیادی وجود دارد. این یخ‌ها در عمق یک اینچی یا کمی پایین‌تر از ماسه‌های قرمز سیاره قرار گرفته‌اند. آن‌ها به‌قدری به سطح نزدیک هستند که برای بیرون‌کشیدن آن‌ها تنها به یک ملاقه احتیاج است و می‌توان از آن برای سوخت موشک (یا در صورت تصفیه) برای نوشیدن استفاده کرد. وجود آب در مریخ، اعزام فضانورد به این سیاره را آسان‌تر کرده است؛ چراکه وجود آب به این معنی است که آن‌ها مجبور به حمل این ماده‌ی حیاتی از این سمت منظومه‌ی شمسی به‌سمت دیگر آن نیستند. ناسا امیدوار است بتواند تا اواسط دهه‌ی ۲۰۳۰، انسان را در این سیاره فرود بیاورد. این موفقیت در صورتی دست‌یافتنی خواهد بود که برنامه‌های این سازمان مبنی بر فرود انسان روی کره‌ی ماه تا سال ۲۰۲۴ طبق برنامه پیش برود.