هشدار درباره ۴ بیماری غیرواگیر

دکتر علیرضا رئیسی در آیین تقدیر از دست اندرکاران بسیج کنترل فشار خون، با بیان اینکه این کمپین برگ زرینی در کارنامه نظام سلامت ایران محسوب می‌شود، گفت: در کشور ما در سال ۲۰۱۷ حدود ۳۰۰ هزار مرگ بر اثر بیماری‌های غیر واگیر رخ داده است و این بیماری ها بیش از ۷۶ درصد از بار بیماری‌ها را در کشور به خود اختصاص می‌دهند. یعنی اگر در سال حدود ۳۸۰ هزار مرگ در کشور داریم، ۳۰۰ هزار موردش بر اثر بیماری‌های غیر واگیر اتفاق می‌افتد.

وی با بیان اینکه چهار بیماری قلبی عروقی، دیابت، بیماری‌های مزمن تنفسی و سرطان‌ها از مهم‌ترین بیماری‌های غیرواگیر هستند، گفت: ۸۲ درصد از مرگ های ناشی از بیماری‌های غیر واگیر ناشی از این چهار بیماری است. از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۶ افزایشی که در حوزه مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های غیر واگیر اتفاق افتاده هشداری جدی است که باید بیشتر به آن توجه کنیم.

رئیسی ادامه داد: در عین حال اگر با همین فرمان در حوزه بیماری‌های غیر واگیر پیش رویم و کاری بیش از اینکه در حال حاضر انجام می دهیم، برنامه ریزی نکنیم؛ تا سال ۲۰۴۰ حدود ۳۹۰ هزار مرگ دیگر بر مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر اضافه خواهد شد. به طوری که تا سال ۲۰۴۰ نزدیک به ۷۹۹ هزار و ۶۱۷ مرگ بر اثر بیماری‌های غیر واگیر خواهیم داشت.

وی با بیان اینکه در کشور ما سه درصد GDP کشور صرف بیماری‌های غیرواگیر می‌شود و ۴۵ هزار میلیارد تومان در سال برای بیماری‌های غیرواگیر هزینه می‌شود، گفت: ۲۴ هزار میلیارد تومان از این هزینه به صورت غیر مستقیم و ناشی از هزینه هایی مانند غیبت از کار یا حضور غیر موثر در کار به دلیل بیماری های غیرواگیر است.

معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه ۱۵ درصد مرگ‌های قبل از سن ۷۰ سالگی به دلیل چهار بیماری غیرواگیر اصلی است، اظهار کرد: در چهار حوزه اصلی حیطه های اصلی برنامه های پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر برنامه‌ریزی کردیم؛ به طوری که برای سال ۲۰۲۵ سند ملی و سیاست و برنامه‌هایمان را در حوزه بیماری‌های غیرواگیر تدوین کردیم. سازمان جهانی بهداشت ۸۵ مداخله موثر را در حوزه بیماری های غیرواگیر لیست کرده که از بین آن ها ۱۶ مداخله را موثرترین مداخله ها اعلام کرده است که در بین این عوامل بحث مصرف دخانیات، مصرف الکل، تغذیه ناسالم و کم تحرکی جزو مهمترین این عوامل هستند.

رئیسی افزود: در حال حاضر در حوزه NCD اطلاعات کاملا دقیقی در سطح کشور، استان ها و حتی شهرها در زمینه چهار بیماری اصلی غیرواگیر داریم که در منطقه بی‌نظیر است. اقدام دیگرمان تقویت نظام ملی مراقبت است که اطلاعات مربوط به سرطان را در کشور ثبت کرده‌ایم.

وی تاکید کرد: در حوزه پیشگیری باید بدانیم که ما چهار بیماری غیرواگیر اصلی شامل دیابت، بیماری های مزمن تنفسی، قلبی_عروقی و سرطان داریم. همچنین چهار عامل خطر رفتاری شامل تغذیه ناسالم، مصرف دخانیات، مصرف الکل و کم تحرکی بوده، چهار عامل خطر فیزیولوژیک شامل چاقی، اختلال چربی، قند و فشار خون بالا بود و بحث سلامت روان را هم سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۹ به این عوامل اضافه کرد و در نهایت آلودگی هوا نیز به عنوان عامل خطر محیطی محسوب می‌شود.

رئیسی با اشاره به اجرای برنامه ایراپن، گفت: یکی از اقدامات‌مان در نظام شبکه ادغام برنامه‌های پیگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر در مراقبت های اولیه شبکه بود که در تمام دانشگاه ها و برای جمعیت ۵۰ هزار نفری این برنامه در حال اجراست که بعد از بررسی اولین نتایج در کشور، آن را بررسی می‌کنیم. در بیماری های قلبی عروقی، بحث خطرسنجی، فشار خون، اختلال چربی، کم تحرکی و چاقی را در قالب این برنامه دنبال می‌شود. در حوزه سرطان پیگیری سه سرطان را نیز دنبال می‌کنیم و برنامه‌های آسم را هم در هفت استان اجرا کرده‌ایم که کاری بسیار ارزشمند است. کاهش عوامل خطر نیز مانند افزایش فعالیت بدنی، برنامه جامع مبارزه با دخانیات، برچسب گذاری مواد غذایی، کاهش مصرف نمک، شکر و چربی و... را با کمک سایر دستگاه‌ها انجام‌ می‌دهیم.

معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به برگزاری کمپینگ فشار خون در کشور، گفت: در کشور میزان ابتلا به فشار خون ۳۰ درصد است که ۲۸ درصد در زنان و ۲۵ درصد در مردان بوده است. همچنین سالانه ۹۷ هزار مرگ به دلیل فشار خون در کشور رخ می‌دهد. آگاهی مردم در این حوزه ۵۷ درصد در سطح شهر و روستاست و پوشش ما نیز در زمینه فشار خون ۴۰ درصد در سطح شهر و روستاست. همچنین ۴۰ درصد افرادی را که می‌دانستند مبتلا به فشار خون هستند، کنترل می‌کردیم.

رئیسی با بیان اینکه کمپینگ فشار خون دو ویژگی داشت، ادامه داد: اول اینکه حتی یک روز هم از برنامه عدول نکردیم و دوم اینکه کاملا الکترونیک بود و حتی یک برگ کاغذ هم مصرف نشد. طی این کمپین فشار خون افراد اندازه گیری شده و نتیجه برای افراد پیامک می‌شد. در این برنامه ۴۰ هزار ایستگاه موقت و ثابت و ۴۸ هزار سنجشگر داشتیم. همچنین بسیاری از سازمان ها و دستگاه ها با ما همکاری کردند و تمام عملکردها به صورت آنلاین ارائه می‌شد.

وی تاکید کرد: طی این کمپین، فشار خون ۳۰ میلیون و ۵۴۰ هزار و ۷۳۷ نفر ثبت شد که از این تعداد ۱۵ میلیون نفر فشار خون طبیعی داشتند و سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر دارای فشار خون بالا بودند که یک میلیون و ۲۴۸ هزار نفرشان در سامانه‌های ما سوابق ثبت شده داشتند و دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر فشار خون کشف کردیم که اطلاعات‌شان در سیستم ما وجود نداشت. همچنین هشت میلیون نفر را هم شناسایی کردیم که در معرض فشار خون قرار داشتند.

رئیسی ادامه داد: یک میلیون و ۳۲۰ هزار نفر سابقه دیابت داشتند، ۱۳۲ هزار نفر سابقه بیماری کلیوی، ۱۱۱ هزار نفر سابقه سکته مغزی و ۲۱۰ هزار نفر سابقه سکته قلبی داشتند که طی این کمپین شناسایی شدند. در عین حال اعلام کردیم که هدف از کمپین فشار خون فقط ثبت فشار خون نیست؛ بلکه دانشگاه های علوم پزشکی باید موارد را پیگیری کنند. بعد از این کمپین ۷۵ درصد دانشگاه های ما مجددا افراد شرکت کننده در کمپین را بررسی کردند که اعلام کردیم که تا پایان امسال دانشگاه‌ها باید ۱۰۰ درصد افرادی را که در کمپین شرکت کردند، مجددا بررسی کنند.

وی افزود: در عین حال به طور رندُم با ۵۱ هزار نفر از افرادی که در کمپین شرکت کرده بودند، تماس گرفتیم که از این تعداد ۵۳ درصد زن و ۴۷ درصدشان مرد بودند. ۵۶ درصد از آن ها از طریق مراکز بهداشتی و درمانی و ۱۷ درصد از طریق اینترنت، تبلیغات و... از کمپین اطلاع پیدا کرده بودند. همچنین از این تعداد یک درصدشان که به عنوان فشار خونی تشخیص داده شدند، اعلام کردند که بلافاصله با آمبولانس به بیمارستان منتقل شدند، ۲۸ درصد اعلام کردند طی ۲۴ ساعت اول به بیمارستان رفتند، ۲۹ درصداعلام کردند طی یک هفته به پزشک مراجعه کردند، ۱۶ درصد اعلام کردند بعد از یک هفته به پزشک مراجعه کردند، ۲۶ درصد اعلام کردند که با وجود فشارخون بالا به پزشک مراجعه نکردیم. از این افراد ۴۵ درصد به درمانگاه‌های دولتی مراجعه کردند، ۳۳ درصد به مطب پزشک مراجعه کردند، ۱۵ درصد به بیمارستان‌های دولتی، دو درصد به بیمارستان‌های خصوصی و چهار درصد به درمانگاه‌های خصوصی مراجعه کردند.

رئیسی ادامه داد: بر اساس پاسخ‌های این ۵۱ هزار نفر، بعد از مراجعه به پزشک ۳۴ درصد فشار خون خیلی بالا داشتند، ۲۲ درصد بالاتر از طبیعی، ۱۹ درصد طبیعی است. حال ۹۵ درصد افرادی که به پزشک مراجعه کردند، برایشان دارو تجویز شده است. پنج درصد هم‌ نیاز به اصلاح سبک زندگی داشتند. از افرادی که دارو برایشان تجویز شده ۹۰ درصد اعلام کردند که دارو مصرف می‌کنیم و ۱۰ درصد اعلام کردند که دارو مصرف نمی‌کنیم. ۹۳ درصد هم اعلام کردند که سبک زندگی را اصلاح می‌کنیم و هفت درصد اعلام کردند که اصلاح نمی‌کنیم. همچنین ۸۶ درصد از این کمپینگ رضایت داشتند و یک درصد رضایت نداشتند. بعد از اجرای این کمپینگ نیز ۶۳ درصد آگاهی ایجاد شده است. از دیدگاه شرکت کنندگان ۹۷ درصد این اقدام را موثر و بسیار موثر دانستند.

معاون وزیر بهداشت همچنین گفت: در عین حال از سازمان بهداشت جهانی خواستیم که اقدام ما را ارزیابی کند که این اقدام را انجام دادند و اعلام کردند که وزارت بهداشت ایران در یک مدت زمان کوتاه توانست یک پویش ملی را با تمرکز بر فشار خون ایجاد کند که موفق بوده است و مدیر منطقه‌ای سازمان بهداشت جهانی هم پیامی را درباره این پویش صادر کردند.