پیش‌فروش‌ها را متوقف کنید

به‌عنوان نمونه اجبار در نصب ایربگ یا ترمز ضدقفل در خودروهای تولید داخل، سال‌ها با مقاومت خودروسازان همراه شد و هر بار مهلتی را که سازمان ملی استاندارد برای نصب کیسه هوا و ترمز ضدقفل درنظر می‌گرفت توسط خودروسازان نقض می‌شد. نمونه دیگر نیز به اجرای استانداردهای آلایندگی برمی‌گردد؛ استانداردی که سال‌هاست با مقاومت خودروسازان روبه‌رو شده است. بر این اساس خودروسازها تا سال ۸۸ خودروهای تولیدی خود را با استاندارد آلایندگی یورو۲ عرضه می‌کردند این در شرایطی است که با طرح سازمان ملی حفاظت از محیط‌زیست و مصوبه هیات دولت در نهایت تا پایان سال ۹۳ خودروها به استاندارد یورو۴ مجهز شدند. هر چند طبق قانون هوای پاک قرار بود امسال آخرین فرصت خودروسازان برای تولید و شماره‌گذاری خودروهای یورو۴ باشد با این حال به طوری که از ظواهر امر پیداست خودروسازان چندان تلاشی برای اجرایی شدن این قانون نمی‌کنند کما اینکه دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا بسیاری از محصولات تولیدی خود را که استاندارد یورو۴ دارد برای سال آینده پیش‌فروش کرده‌اند که همین امر انتقاداتی را از سوی مسوولان سازمان حفاظت از محیط‌زیست متوجه شرکت‌های خودروساز کرد. در هفته جاری سازمان حفاظت محیط‌زیست در واکنش به پیش‌فروش چهار محصول یورو۴ نامه‌ای خطاب به مدیرعامل شرکت ایران خودرو ارسال و تاکید کرد که در صورت پیش‌فروش این خودروها، سازمان حفاظت محیط‌زیست پیگیری قانونی را در دستور کار خود قرار خواهد داد. در نامه رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست خطاب به مقیمی مدیرعامل شرکت ایران خودرو تاکید شده که براساس ماده ۴ قانون هوای پاک، پیش‌فروش محصولات یورو۴ برای سال آینده ممنوع است و خودروسازان باید قبل از هرگونه اقدام به فروش یا پیش‌فروش نسبت به اخذ مجوز آلایندگی برای محصولات خود اقدام کنند.

وی در این نامه تاکید کرده با توجه به اینکه برای چهار محصول پیش‌فروش شده، تاکنون اقدامی در زمینه ارتقای استاندارد آلایندگی به یورو۵ صورت نگرفته است، مقتضی است دستور فرمایید از پیش‌فروش محصولات مذکور برای سال آینده جلوگیری به عمل‌ آید. نامه این مقام مسوول در سازمان حفاظت از محیط‌زیست با واکنش ایران خودرو و انجمن خودروسازان همراه بود، به‌طوری‌که ایران خودرو اعلام کرد که محصولات تولیدی خود را بر اساس جدول زمان‌بندی که سازمان‌های ذی‌ربط تعیین کرده‌اند، (از حیث استاندارد آلایندگی) ارتقا خواهد داد و بر حسب تکالیف قانونی، خودروها را به‌صورت یورو  یا هر استاندارد (مصوب) دیگری، تولید و عرضه خواهد کرد. در ادامه این اطلاعیه آمده که در تمام سنوات گذشته نیز هنگام پیش‌فروش خودرو، مشخصات محصول فعلی به مشتری ارائه می‌شد، اما ایران‌خودرو در زمان تحویل، تمامی استانداردهای مصوب ملی از نظر آلایندگی و زیست‌محیطی را در محصولات خود رعایت می‌کرد. با این حال انجمن خودروسازان تحریم و استاندارد فعلی بنزین را دو مانع بر سر راه اجرایی شدن استاندارد آلایندگی یورو۵ در خودروهای داخلی معرفی کرده است، به‌طوری‌که به گفته رئیس این انجمن درحال‌حاضر عدم تولید و توزیع بنزین یورو۵ باعث شده حتی خودروهای وارداتی مجهز به استاندارد یورو۵ نیز به دلیل استفاده از سوخت یورو۴، دچار مشکل شده و پی‌درپی به تعمیرگاه‌ها مراجعه کنند. اظهارات رئیس انجمن خودروسازان خیلی مورد پذیرش سازمان حفاظت از محیط‌زیست قرار نگرفت چراکه بهزاد اشجعی، دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط‌زیست موضوعاتی همچون تحریم و بنزین را بهانه‌های خودروسازان برای قانون‌شکنی خوانده است. وی همچنین تاکید کرده که بیشتر قطعات محصولات سایپا و ایران خودرو تولید داخل است و ارتقای استاندارد آنها ربطی به تحریم‌ها ندارد.

این بحث و جدال‌ها پیش از دهه ۹۰ نیز میان خودروسازان و سازمان حفاظت از محیط‌زیست برقرار بوده و حالا نیز بر سر اجرای استاندارد یورو۵ همچنان ادامه دارد. خودروسازان معتقدند که اول باید سوخت مصرفی یورو۵ باشد و بعد محصولات تولیدی به این استاندارد مجهز شوند حال آنکه سازمان حفاظت از محیط‌زیست معتقد است که خودروسازان قدم‌های خود را در این زمینه بردارند و کاری به استاندارد سوخت نداشته باشند. حال نگاهی بیندازیم به استانداردهای آلایندگی در جهان؛ همان‌طور که مشخص است اجرای استاندارد آلایندگی یورو یک در دنیا سال ۷۲ شمسی، استاندارد آلایندگی یورو۲ سال ۷۵، استاندارد آلایندگی یورو۳ در سال ۷۹، اجرای استاندارد آلایندگی یورو۴ در سال ۸۴، استاندارد آلایندگی یورو۵ طی سال‌های ۱۳۸۸-۱۳۸۷ و اجرای استاندارد آلایندگی یورو۶ نیز سال ۱۳۹۲ صورت گرفته است. نگاه اجمالی به این روند نشانگر این است که به‌طور متوسط ۶ تا ۱۰ سال از روند ارتقای استانداردهای آلایندگی در کشورهای صاحب صنعت خودروسازی، فاصله داریم. پیش از این یکی از مسوولان سازمان حفاظت از محیط‌زیست اعلام کرده بود تولید ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو براساس استاندارد یورو۲، منجر به انتشار ۲۲۰ کیلوگرم آلاینده مونواکسید کربن در هر کیلومتر نسبت به قبل از اجرای استاندارد می‌شود، این رقم برای استاندارد یورو۴ به ۱۰۰ کیلوگرم نسبت به استاندارد قبلی می‌رسد. این میزان در آلاینده‌های هیدورکربن نسوخته و اکسیدهای ازت براساس استاندارد یورو۲ معادل ۵۰ کیلوگرم در هریک کیلومتر و منطبق با استاندارد یورو۴ به ۱۸ کیلوگرم کاهش خواهد یافت.