شباهت ماهیچه‌های دست جنین انسان به مارمولک‌‌

اسکن‌های پزشکی نشان داده است که جنین انسان در رحم، ماهیچه‌های مارمولک‌مانندی در دست‌ها دارد که بیشتر آنها پیش از تولد از بین می‌روند.

به گفتهٔ زیست‌شناسان در مجلهٔ دِوِلوپمنت، این ماهیچه‌ها به احتمال زیاد یکی از دیرین‌ترین و البته زودگذر‌ترین بقایای تکامل است که در انسان‌ هنوز باقی مانده است.

عمر این ماهیچه‌ها را حدود ۲۵۰میلیون‌سال برآورد می‌کنند و به زمانی باز‌می‌گردند که خزندگان در جریان تکامل به پستانداران تبدیل شدند.

روشن نیست که چرا آنها در بدن انسان در دورهٔ کوتاهی پیش از تولد پدید می‌آیند و سپس ناپدید می‌شوند.

این زیست‌شناسان می‌گویند این گام تکاملی ممکن است همان باشد که باعث مهارت و کارایی انگشت شست انسان شده است. انگشت شست، برخلاف انگشتان دیگر ماهیچهٔ جداگانه‌ای دارد.

در موارد نادر، بعضی کودکان و بزرگسالان بخش‌هایی از ماهیچه‌های اضافی انگشتان و دست را حفظ می‌کنند اما نه همهٔ ماهیچه‌های دورسال‌متاکارپال را که زیست‌شناسان با مشاهدهٔ اسکن‌های سه‌بعدی رویان و جنین در هفتهٔ هفتم تا سیزدهم بارداری مشاهده کردند.

* استخوان لای زانو ‘برگشته’

* منشا دردهای لگن، شانه و زانو ممکن است تکاملی باشد

وقتی این ماهیچه‌ها باقی بمانند گاهی ناهنجاری‌هایی در دست ایجاد می‌کنند. زیست‌شناسان می‌گویند یافته‌های آنها از ۱۵ جنین در حال رشد انواع مختلف این نوع ناهنجاری‌های مادر‌زادی را آشکار می‌کند.

دکتر جوی دیه‌گو، نویسنده و از صاحب‌نظران در این زمینه در دانشگاه هاروارد ایالات متحده، می‌گوید: ” ما ماهیچه‌های زیادی داریم که به انگشت شست منتهی می‌شوند و حرکت‌های دقیق شست را ممکن می‌کنند اما بسیاری از ماهیچه‌هایی که به انگشتان دیگر منتهی می‌شدند را از دست داده‌ایم”.

او می‌گوید “در مسیر تکامل به آنها دیگر نیاز چندانی نداشتیم”.

” پس چرا وجود دارند؟ شاید به این دلیل که در مسیر تکامل ما نمی‌توانیم بگوییم “ببین من این قسمت را حذف می‌کنم، ماهیچه‌هایی که به انگشتان دوم و سوم و چهارم و پنجم می‌روند را به کلی حذف می‌کنم و فقط آن یکی را که به انگشت شست می‌رود، حفظ می‌کنم”.

“شاید به همین سادگی نباشد. شاید باید لایه‌هایی از این ماهیچه شکل بگیرد و سپس برای همه انگشتان دیگر ناپدید شود اما برای انگشت شست باقی بماند”.

بخش‌های بی‌فایدهٔ بدن؟

ماهیچه‌های دست جنین انسان 'شبیه ماهیچه‌های مارمولک‌‌ است'

اسکن ماهیچه‌های پای نوزاد

او می‌گوید ساختار این بخش بسیار جالب ‌توجه است؛ بسیار بیش از بقایای زائد دیگر در مسیر تکامل بدن انسان مانند آپاندیس و دندان عقل و استخوان دنبالچه.

دکتر دیه‌گو می‌گوید: “این ماهیچه‌ها ۲۵۰ میلیون سال پیش از بین رفتند”.

“هیچ پستاندار بالغ، هیچ موش یا سگی این ماهیچه‌ها را ندارد. خیلی شگفت‌انگیز است. واقعاً زمان درازی گذشته است”.

“چنین به نظر می‌رسد که ما آگاهی بیشتری از تکوین اولیهٔ ماهی‌ و قورباغه‌ و جوجه و موش داریم تا خودمان، اما در گرو فناوری‌های جدید می‌توانیم مراحل تکوین جنین انسان را هم با جزئیات بهتر و دقیق‌تری مشاهده کنیم”.

دکتر سرجیو آلمسیا، انسان‌شناس موزهٔ تاریخ طبیعی آمریکا و پژوهشگر تکامل انسان و نخستی‌ها، می‌گوید که یافته‌های جدید ما را به دریافت‌های تازه‌ای از مراحل تکوین جنین در انسان رسانده است اما هم‌چنین پرسش‌های بسیاری برای ما ایجاد کرده است.

او می‌گوید:” تازگی این پژوهش این است که به ما امکان تجسم دقیق ساختار‌هایی که در دوران تکوین جنین انسان پدید و ناپدید می‌شوند را می‌دهد”.

” مهم‌ترین پرسش من اکنون این است که “چه چیزهای دیگری هنوز نمی‌دانیم؟ اگر تمام بدن انسان با این جزئیات دقیق در مراحل تکوین جنینی بررسی شود، چه اطلاعات تازه‌ای ممکن است به دست آوریم؟”

“چه چیزی باعث می‌شود که ساختار‌ها و اعضایی ناپدید و سپس دوباره پدیدار شود؟ اکنون می‌بینیم که چگونه روی می‌دهد اما هنوز نمی‌دانیم چرا؟”

زیست‌شناسان قصد دارند در مورد بخش‌های دیگر بدن انسان هم با همین دقت و ریزه‌کاری بررسی و تحقیق کنند.

آنها ماهیچه‌های پا را هم بررسی کردند و دریافتند که ماهیچه‌های اضافی پدیدار و با رشد جنین در رحم ناپدید می‌شوند.

میمون‌ها و نخستی‌ها هنوز این ماهیچه‌ها را دارند و از آنها برای بالارفتن و گرفتن چیزها با پا استفاده می‌کنند.

دکتر دیه‌گو می‌گوید: ” ما چیزها و توانایی‌هایی را از دست داده‌ایم، به این معنا نیست که در مسیر تکامل ما انسان‌های بهتری شده باشیم و پیشرفت کرده باشیم. نه اینطور نیست. ما بسیاری توانایی‌ها را از دست داده‌ایم، توانایی‌هایی که می‌توانست از ما فوق‌انسان بسازد”.

فوق‌انسان اگر این ماهیچه‌ها را حفظ می‌کرد، می‌توانست همهٔ انگشتان دست و پایش را مانند انگشت شست دست حرکت دهد.

“و ما همه آنها را از دست داده‌ایم چون نیازی به آنها نداشته‌ایم”.