اولین شهر لجستیک ایران

گرشاسب خزائنی معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد چابهار بابیان این مطلب گفت:شهر لجستیک در تعریف ساده، تمامی امکانات انتقال، پردازش، توسعه و انبارش کالا را در خود دارد. یک هاب است که کالا از نقاط مختلف دنیا وارد آن شده، تفکیک می‌شود، بسته‌بندی می‌شود، حتی برخی فعالیت‌ها برای ایجاد ارزش‌افزوده روی آن انجام می‌شود و در آخر به بازارهای مصرف صادر می‌شود.

وی با اشاره به اهمیت لجستیک در دنیا تاکید کرد: به روایتی ۲۰ تا ۲۵ درصد ارزش هر کالا مربوطه به لجستیک است؛ حال مقایسه کنید که با توجه به قیمت سوخت، امنیت مسیرها نسبت به کشورهای همسایه و کوتاهی مسیرها، چه ظرفیت اقتصادی در این بخش قرار دارد. ظرفیتی که نه‌تنها اقتصاد ملی، که بازار کشورهای منطقه خصوصاً افغانستان را متحول می‌سازد. دبی، نمونه موفق یک شهر لجستیک است. ببینید دبی با لجستیک و صادرات‌مجدد کالا چه رشدی را تجربه کرده است. تبدیل به هاب مالی و تجاری خاورمیانه شده است. این ظرفیت در چابهار هم وجود دارد. ولی در شرایط فعلی خیلی با این چشم‌انداز فاصله‌داریم. درواقع چابهار ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب ترانزیت را دارد، اما ابتدا زیرساخت‌هایی لازم دارد تا آن ظرفیت را به دست بیاوریم.

خزائنی خاطرنشان کرد: هزینه، تنها پارامتری است که یک تاجر هندی، افغان یا تاجیک را علاقه‌مند می‌کند کالای خود را از مسیر بندر عمان، گوادر یا چابهار حمل کند. البته امنیت هم فاکتور قابل‌ملاحظه است، ولی آن را هم می‌توان در قالب نرخ بیمه به قیمت تمام‌شده حمل اضافه کرد.

وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم چابهار تبدیل به هاب لجستیک شود، اول‌ازهمه نیاز دارد روی خطوط ترانزیت کار شود، یعنی بندر با ظرفیت عملیاتی واقعی می‌خواهد، راه‌آهن، جاده و بزرگراه می‌خواهد، شهر فرودگاهی می‌خواهد و جالب این است که فاقد همه این‌هاست. این‌ها همه اضلاعی هستند که ایجادشان در کنار هم تنوع ترانزیت و هزینه لجستیک را برای قیمت تمام‌شده کالا توجیه‌پذیر می‌کنند.

 معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد چابهار افزود:برای رسیدن به هدف تبدیل چابهار به هاب لجستیک شرق کشور، چند پروژه کلیدی تعریف کرده‌ایم که اگر به نتیجه برسند، تحول مهمی در مسیر تبدیل‌شدن چابهار به هاب لجستیک ایجاد می‌کند. این پروژه‌ها به‌طور عمده شامل احداث فرودگاه جدید چابهار، ساخت آزادراه برای اتصال صنایع منطقه آزاد به بندر و احداث مجموعه پارک‌های لجستیکی ۴ گانه منطقه آزاد است.

وی ادامه داد: بندر شهید بهشتی در چابهار ساخته‌شده است ولی برای آنکه بتوان از ظرفیت آن به‌طور کامل استفاده نمود، باید اول‌ازهمه تجهیز شود و سپس شبکه ارتباطی پایین‌دستی آن این ظرفیت را پوشش دهد. گفته می‌شود ظرفیت ایجادشده در فاز یک بندر 8.5 میلیون تن است، ولی با توجه به محدودیت‌های پسکرانه و تجهیزات بندری، آنچه در عمل محقق شده حدود 2.5 میلیون تن است.

خزائنی خاطرنشان کرد: حتی اگر در افق طرح، ظرفیت نهایی هر ۴ فاز محقق شود؛ بازهم شبکه ریلی که بار را از بندر حمل کند، تکمیل‌نشده و جاده‌هایمان هم‌ظرفیت‌های کافی را ندارند. با عنایت رهبری، اعتبار مناسبی به خط راه‌آهن اختصاص‌یافته و امید داریم روند تکمیل پروژه تسریع گردد. ولی این به‌تنهایی کافی نیست، متوسط نسبت حمل بار از مسیر ریلی در کشور ۵ درصد است و حتی در بهترین حالت (در بندر امام) این نسبت به حدود ۱۳ درصد می‌رسد؛ یعنی حجم بالایی از بار باید از طریق جاده و بزرگراه حمل شود.

وی با اشاره به اینکه منطقه آزاد چابهار به‌عنوان بخشی از این پازل بزرگ، یک پروژه مهم در حوزه جاده‌ای تعریف کرده است، افزود: آزادراهی به طول تقریبی ۶۰ کیلومتر که از بندر شهید بهشتی آغاز و مجموعه فرودگاه، صنایع سنگین و پارک لجستیک منطقه آزاد را به یکدیگر متصل می‌کند و از این لحاظ نقش قابل‌ملاحظه‌ای در شکل‌گیری مفهوم شهر لجستیک در چابهار دارد. موافقت‌های اساسی با مجموعه وزارت راه برای اجرای این پروژه در قالب آزادراهی با اخذ عوارض انجام‌شده است. برخی ملاحظات فنی باقی‌مانده است، برای آنکه مطمئن شویم در دسترسی و ارتباطات جامعه محلی اخلالی ایجاد نگردد؛ که ان‌شاءالله با حل شدن آنها این پروژه در سال ۹۹ آغاز خواهد شد.

معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد چابهار  ادامه داد:دومین پروژه کلیدی، ایجاد لجستیک پارک‌ها در منطقه آزاد چابهار است. در دنیا، لجستیک پارک‌ها با تجمیع مدل‌های حمل‌ونقلی، امکانات برتری را برای انبارش، فرآوری، پردازش و حمل کالا ایجاد کرده است. در بازنگری طرح جامع منطقه آزاد پارک لجستیک را در چهار پیکره متفاوت بررسی و جانمایی کرده‌ایم که بخشی برای کالاهای تجاری، بخشی برای صنایع سبک، بخشی در جوار صنایع سنگین و دست‌آخر در شهرک فرودگاهی است. در حال حاضر در مرحله آماده‌سازی بخش کالای تجاری هستیم که در جوار بندر کلانتری قرارگرفته و ساخت انبارها، مجموعه‌هایی بسته‌بندی، بارانداز، خدمات اداری، خدمات خودرویی و... را در خود دارد. تعداد زیادی سرمایه‌گذار، اعلام آمادگی برای همکاری در ساخت این مجموعه کرده‌اند، چراکه بازگشت سرمایه قابل قبولی دارد. با راه‌اندازی این پارک، تجار می‌توانند با بهره‌گیری از معافیت‌های مناطق آزاد، کالای خود را پیاده‌سازی، بسته‌بندی و از طریق جاده، راه‌آهن یا فرودگاه، به مقصد حمل نمایند.

وی در پایان گفت :برای تکمیل پازل لجستیکی ، نیاز به احداث یک شهر فرودگاهی با امکان انتقال بار و مسافر به مقاصد کشورهای هدف (افغانستان، پاکستان، عمان و هند) و بازار داخلی است. فرودگاه نظامی موجود، ظرفیت و الزامات لازم برای این هدف را نداشته، لذا پروژه احداث فرودگاه بین‌المللی چابهار را در قالب شهرک فرودگاهی تعریف و پیگیری کردیم.

این در حالی است که فرودگاه جدید، یک فرودگاه بین‌المللی با طول باند ۴ کیلومتر و ظرفیت حدود یک میلیون مسافر در سال است که می‌تواند نقش کلیدی در تکمیل زنجیره ترانزیتی چابهار و البته توسعه گردشگری داشته باشد. در طراحی فرودگاه، بر جایگاه شهرک فرودگاهی و اهمیت بخش لجستیک در این شهرک فرودگاهی تأکید شده است. درواقع آنچه این پروژه را برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌نماید، همان بخش لجستیکی فرودگاه است. پیمانکار پروژه انتخاب‌شده است و در حال مذاکره برای تأمین مالی آن از محل فاینانس هستیم.