آشنایی با برخی کاکتوس های خانگی

بعضی‌ها کاکتوس و ساکولنت را با هم اشتباه می‌گیرند، اما آنها یکسان نیستند. همهٔ کاکتوس‌ها، گیاهان آبدار یا ساکولنت (Succulent) محسوب می‌شوند، اما همهٔ ساکولنت‌ها کاکتوس نیستند. کاکتوس‌ها ساختاری به‌نام آرئول (Areola) دارند. آرئول‌ها برآمدگی‌های کوچکی هستند که تیغ‌ها، شاخه‌ها و جوانه‌ها روی آنها رشد می‌کنند. بسیاری از گیاهان آبدار، آرئول ندارند، بنابراین در تیرهٔ متفاوتی دسته‌بندی می‌شوند.

کاکتوس‌ها را عموما گیاهان صحرایی می‌دانند، اما آنها در محیط خانه هم پرورش می‌یابند. در این مقاله، گونه‌های کاکتوس را براساس مناسب بودن‌شان برای داخل یا خارج خانه دسته‌بندی کرده‌ایم. برای اینکه بهتر تصمیم بگیرید کدام گیاه مناسب شماست، نگاهی به ظاهر، مصرف آب و مقدار نور موردنیاز هرکدام بیندازید.

کاکتوس‌های مناسب فضای داخل خانه

معروف است که کاکتوس‌ها عاشق نور خورشید هستند، اما خیلی از انواع آن، گیاهان داخل خانه هستند. کاکتوس‌ها کنار پنجره یا در فضای نشیمن، جلوهٔ خاصی به خانه می‌بخشند. آنهایی که مناسب داخل خانه هستند، نور کمتری نیاز دارند و اندازه‌شان هم کوچک‌تر است؛ همین باعث می‌شود گیاهان خانگی فوق‌العاده‌ای باشند.

۱. کاکتوس گوش‌ خرگوشی (اپونتیا میکروداسیس)

اپونتیا میکروداسیس (Opuntia Microdasys) یا کاکتوس گوش‌ خرگوشی (Bunny Ears Cactus) که به‌خاطر ظاهرش چنین لقب گرفته است، اصالتی مکزیکی دارد. این گیاه دو پد دارد که به‌شکل گوش‌های خرگوش هستند. این پدها پُر از خارهای قهوه‌ای هستند و باید در برخورد با آنها مراقب باشید. کاکتوس گوش‌ خرگوشی نهایتا تا یک متر رشد می‌کند، به همین خاطر مناسب فضای خانه است. این کاکتوس هر سه تا چهار هفته آب می‌خواهد و اگر نور کافی داشته باشد، در تابستان گل‌های سفید و میوه‌های بنفش می‌دهد.

۲. کاکتوس ساگوارو (کارنگیا جایگانتیا)

کارنگیا جایگانتیا (Carnegiea Gigantea) یا کاکتوس ساگوارو (Saguaro Cactus) می‌تواند تا ۱۲ متر رشد کند، البته به‌آهستگی. این یعنی می‌توان ساگوارو را تا سال‌ها به‌عنوان گیاه داخل خانه استفاده کرد. بدنهٔ این کاکتوس شبیه به بشکه است و ظاهر کلاسیکی دارد. این گیاه که بومی بیابان سونورا در آمریکای شمالی است، به نور فراوانی احتیاج دارد؛ پس اگر آن را داخل خانه نگهداری می‌کنید، در معرض نور مستقیم خورشید بگذارید. از نظر آب‌رسانی هم یک‌بار در ماه کفایت می‌کند.

۳. کاکتوس بانوی پیر (مامالاریا هانیانا)

مامالاریا هانیانا (Mammillaria Hahniana) یا کاکتوس بانوی پیر (Old Lady Cactus) نوعی کاکتوس بالشتکی از خانوادهٔ مامالاریاست که ۲۵۰ گونه دارد. این کاکتوس مو و تیغ دارد و به‌خاطر گل‌های صورتی و بنفش ریزش معروف شده که در بهار شکوفه می‌دهند. کاکتوس بانوی پیر باید در مخلوط پودر شنی کاشته شود و هفته‌ای یک‌بار هم آب می‌خواهد.

۴. کاکتوس ستاره‌ای (استروفایتم استریا)

استروفایتم استریا (Astrophytum Asteria) یا کاکتوس ستاره‌ای (Star Cactus) به‌نام کاکتوس خارپشت دریایی یا کاکتوس دلار شنی هم معروف است. این کاکتوس تنهٔ گردی دارد که به هشت بخش تقسیم و با موهای سفید و نقطه‌های سفید ریز پوشیده شده است. این گیاه در فصل بهار گل زرد می‌دهد. کاکتوس ستاره‌ای ۵ تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند، بنابراین گیاه ایدئالی برای داخل منزل محسوب می‌شود. بیشتر از ماهی یک‌بار هم به آب نیازی ندارد.

۵. کاکتوس ایستر (هاتیورا گارتنری)

هاتیورا گارتنری (Hatiora Gaertneri) یا کاکتوس ایستر (Easter Cactus) بومی برزیل است و اواخر زمستان و اوایل بهار گل می‌دهد. گل‌های این کاکتوس رنگ‌های مختلفی دارند. برگ‌های آن در امتداد هم‌دیگر درمی‌آیند و همین ویژگی، ظاهر خاصی به آن می‌دهد. کاکتوس ایستر هفته‌ای یک‌بار آب می‌خواهد.

۶. کاکتوس کریسمس (شلامبرگرا بریجیزی)

شلامبرگرا بریجیزی (Schlumbergera Bridgesii) یا کاکتوس کریسمس (Christmas Cactus) در اواخر زمستان گل‌های قرمز می‌دهد. این کاکتوس در بسیاری از کشورها، هدیهٔ مناسبی برای سال نوی میلادی محسوب می‌شود. کاکتوس کریسمس داخل منزل و در شرایط متعادل، خیلی خوب می‌ماند. بیش‌ازاندازه به این کاکتوس آب ندهید، هر سه تا چهار هفته یک‌بار کافی است، چون آب زیاد باعث می‌شود ریشه‌هایش بپوسند. این گیاه می‌تواند خود را با نور کم تطبیق بدهد، اما هر چه نور بیشتر باشد، گل‌های بیشتر می‌دهد.

۷. کاکتوس ماه (ژیمنوکالیسیوم میهانوویچی)

ژیمنوکالیسیوم میهانوویچی (Gymnocalycium Mihanovichii) یا کاکتوس ماه (Moon Cactus) که به‌ نام کاکتوس چانه هم معروف است، اندازه، شکل و رنگ‌های مختلفی دارد. کاکتوس هیبوتان (Hibotan Cactus)، یکی از انواع پرطرفدار آن است. این گیاه بومی آمریکای جنوبی محسوب می‌شود و رنگ‌های قرمز، صورتی، زرد و نارنجی دارد. کنار پنجره جای مناسبی برای نگهداری این گیاه است و هر سه تا چهار هفته هم آب می‌خواهد.

۸. کاکتوس آکانتوکالیسیوم تیونانتوم

انواع کاکتوس آکانتوکالیسیوم تیونانتوم (Acanthocalycium Thionanthum) زیاد هستند. این کاکتوس بومی آرژانتین است و ۲ تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به آب زیادی احتیاج ندارد و دمای ۱۲ سانتی‌گراد برای نگهداری آن مناسب است. گل‌های این گیاه به‌رنگ‌های سفید، زرد، صورتی، قرمز و نارنجی هستند و تیغ‌های آن هم اندازه‌های مختلفی دارند.

۹. کاکتوس آرماتوکریوس گادنجیانوس

کاکتوس آرماتوکریوس گادنجیانوس (Armatocereus Godingianus) بومی آمریکای جنوبی، به‌ویژه اکوادور و پرو است. نام این کاکتوس از واژهٔ لاتین inchesarmatus به‌معنای مسلح گرفته شده است. نوع بالغ این گیاه ۹۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر طول دارد. با آب و نور کم می‌تواند رشد کند. دمای ۱۰ سانتی‌گراد برای نگهداری این گیاه مناسب است. گل‌های آن سفید هستند.

۱۰. کاکتوس آریوکارپوس لوییدی

کاکتوس آریوکارپوس لوییدی (Ariocarpus Lloydii) بومی مکزیک است. این گیاه تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به آب چندانی نیاز ندارد، اما نور فراوانی می‌خواهد تا گل‌های صورتی‌رنگش سربربیاورند.

۱۱. کاکتوس مدوسا (استروفایتم کپوت مدوسا)

استروفایتم کپوت مدوسا (Astrophytum Caput-Medusae) یا کاکتوس مدوسا (Medusa) بومی مکزیک است. نوع بالغ این کاکتوس هم به ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد. نور فراوانی می‌خواهد، اما خود را با نور کم هم تطبیق می‌دهد. هفته‌ای یک‌بار به آب نیاز دارد و دمای ۲۵ سانتی‌گراد برای رشدش مناسب است. گل‌های این گیاه به رنگ زرد هستند.

۱۲. کاکتوس کلاه اسقف (میتلا دیفیلا)

میتلا دیفیلا (Mitella Diphylla) یا کاکتوس کلاه اسقف (Bishop’s Cap) هم بومی مکزیک محسوب می‌شود. این کاکتوس تا ۳۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. به نور فراوانی نیاز دارد، اما در نور کم هم رشد می‌کند. این گیاه برای شرایط خشکسالی مناسب است، چون آب زیادی نمی‌خواهد. دمای ۱۰ سانتی‌گراد برایش مناسب است و گل زردی می‌دهد که وسط آن قرمز است!

۱۳. کاکتوس ربوتیا (ایلوسترا نارویسنسس)

ایلوسترا نارویسنسس (Aylostera Narvaecensis) یا کاکتوس ربوتیا (Rebutia) بومی بولیوی است. این گیاه تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد می‌کند و به آب چندانی نیاز ندارد. بهترین خاک برای رشد مناسب این کاکتوس، خاکی است که از ۵۰ درصد شن تشکیل شده باشد. گل‌هایش هم به‌رنگ صورتی هستند.

۱۴. کاکتوس توپی (پارودیا مگنیفیکا)

پارودیا مگنیفیکا (Parodia Magnifica) یا کاکتوس توپی (Ball Cactus) بومی کشورهای برزیل، آرژانتین، اوروگوئه و پاراگوئه محسوب می‌شود. این کاکتوس ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد کرده و به آب چندانی نیاز ندارد، اما در یخبندان نمی‌تواند به زندگی ادامه بدهد. نگهداری از این کاکتوس بسیار آسان است و گل‌هایش هم زردرنگ هستند.

۱۵. کاکتوس آشیانهٔ پرنده (مامیلاریا لانگیماما)

مامیلاریا لانگیماما (Mammillaria Longimamma) یا کاکتوس آشیانهٔ پرنده (Bird’s Nest) بومی مکزیک است. نوع بالغ آن ۸ تا ۲۴ سانتی‌متر طول دارد. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد می‌کند و به آب چندانی نیاز ندارد. گل‌های آن زردرنگ هستند.

۱۶. کاکتوس سنگ زنده (آریوکارپوس کنفوسیوس)

آریوکارپوس کنفوسیوس (Ariocarpus Confusus) یا کاکتوس سنگ زنده (Living Rock) هم بومی مکزیک است و تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. این کاکتوس نور زیادی می‌خواهد، اما با آب کم هم سر می‌کند. گل‌های آن به رنگ‌های سفید و صورتی هستند.

۱۷. کاکتوس کلاه راهب (استروفایتم میریوستیگما)

استروفایتم میریوستیگما (Astrophytum Myriostigma) یا کاکتوس کلاه راهب (Monk’s Hood) یکی دیگر از کاکتوس‌های بومی مکزیک است. این گیاه تا ۲۸ سانتی‌متر می‌تواند رشد کند. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد کرده و به آب چندانی نیاز ندارد. رنگ گل آن زرد است.

۱۸. کاکتوس دکمه‌ای (اپیتلانتا مایکرومریس)

اپیتلانتا مایکرومریس (Epithelantha Micromeris) یا کاکتوس دکمه‌ای (Button Cactus) بومی ایالات متحده و مکزیک است. این کاکتوس تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به آب زیادی نیاز ندارد. رنگ گل این کاکتوس صورتی است و پرورش آن هم بسیار آسان است.

۱۹. کاکتوس خارپشت توت‌فرنگی (اکایناکریوس انگلمانی)

اکایناکریوس انگلمانی (Echinocereus Engelmannii) یا کاکتوس خارپشت توت‌فرنگی (Strawberry Hedgehog) بومی ایالات متحده و مکزیک است. این کاکتوس تا ۲۴ سانتی‌متر رشد می‌کند و وقتی بالغ می‌شود، به نور فراوانی احتیاج دارد. این گیاه آب چندانی نمی‌خواهد. گل‌های آن بنفش و صورتی هستند.

۲۰. کاکتوس کندلابرا (مرتیلوکاکتوس کوچال)

مرتیلوکاکتوس کوچال (Myrtillocactus Cochal) یا کاکتوس کندلابرا (Candelabra) بومی مکزیک است. این کاکتوس تا ۲۵ سانتی‌متر رشد می‌کند و برای نگهداری داخل خانه عالی است. نوع بالغ کندلابرا به نور فراوانی نیاز دارد، ولی آب چندانی نمی‌خواهد. گل‌های این کاکتوس بنفش و صورتی هستند.

۲۱. کاکتوس کارماین کوب (اکینوپسیس بکبرگی)

اکینوپسیس بکبرگی (Echinopsis Backebergii) یا کاکتوس کارماین کوب (Carmine Cob) بومی بولیوی است. این کاکتوس تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به نور فراوانی نیاز دارد و باید به‌طور مرتب به آن آب داد. گل‌های این کاکتوس صورتی و قرمز هستند.

۲۲. کاکتوس پنجهٔ گربه (آنسیستروکاکتوس آنسینیتس)

آنسیستروکاکتوس آنسینیتس (Ancistrocactus Uncinatus) یا کاکتوس پنجهٔ گربه (Catclaws) بومی مکزیک و ایالات متحده است. این کاکتوس تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به نور زیادی نیاز دارد، اما با آب کم هم سر می‌کند. گل‌های این کاکتوس رنگ‌های بسیار متنوعی دارند.

۲۳. کاکتوس چانهٔ کوتوله (ژیمنوکالیسیوم گیبوسام)

ژیمنوکالیسیوم گیبوسام (Gymnocalycium Gibbosum) یا کاکتوس چانهٔ کوتوله (Dwarf Chin) که آن را به‌نام کاکتوس عنکبوت (Spider Cactus) هم می‌شناسند، بومی آرژانتین است. این گیاه کوچک درنهایت تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. کاکتوس‌های چانهٔ کوتوله خود را با نور کم یا زیاد تطبیق می‌دهند. این کاکتوس‌ها به آب چندانی نیاز ندارند. گل‌های آن به‌رنگ‌های صورتی، سفید و نارنجی هستند.

کاکتوس‌‌های مناسب فضای خارج از خانه

خیلی‌ها کاکتوس را شبیه به کاکتوس‌های بزرگ بیابانی در کارتون لوک خوش‌شانس در ذهن‌شان مجسم می‌کنند. البته خیلی از کاکتوس‌ها واقعا در بیایان رشد می‌کنند، اما بعضی‌ها هم مناسب باغچه‌های کوچک خانه‌های امروزی هستند. بسته به اینکه در چه آب‌وهوایی زندگی می‌کنید، کاکتوس‌هایی هستند که می‌توانید در حیاط‌تان بکارید و از تماشای آنها لذت ببرید.

۲۴. کاکتوس بشکه‌ای (فروکاکتوس)

فروکاکتوس (Ferocactus) یا کاکتوس بشکه‌ای (Barrel Cactus) به‌خاطر شکل گرد و بشکه‌ای خود این‌چنین نام‌گذاری شده است. در اطراف این کاکتوس، از بالا به پایین خطوطی کشیده شده است که تیغ‌ها روی آنها رشد می‌کنند. بشکهٔ طلایی، بشکهٔ کالیفرنیا، کاکتوس قلاب ماهی، بشکهٔ آبی و بشکهٔ کلویلر، از انواع پرطرفدار این گیاه هستند. شکوفه‌های قرمز و زرد آن در ماه‌های اردیبهشت و خرداد سر برمی‌آورند. آبیاری این گیاه هم هر سه تا چهار هفته یک‌بار کافی است.

۲۵. کاکتوس شکرگزاری (شلامبرگرا ترونکاتا)

شلامبرگرا ترونکاتا (Schlumbergera Truncata) یا کاکتوس شکرگزاری (Thanksgiving Cactus) که آن را کاکتوس خرچنگ هم می‌نامند، معمولا در روزهای نزدیک به روز شکرگزاری شکوفه می‌دهد و این روند در ماه‌های زمستان همچنان ادامه می‌یابد، چون برای رشد به دمای پایین‌تری نیاز دارد. این گیاه با آب‌وهوای سرد سازگاری بهتری دارد، اما باید در منطقه‌ای باشد که یخ نبندد. هفته‌ای یک‌بار هم آب می‌خواهد.

۲۶. کاکتوس ملکهٔ شب (اپیفلوم اکسیپتلوم)

اپیفلوم اکسیپتلوم (Epiphyllum Oxypetalum) یا کاکتوس ملکهٔ شب (Queen of the Night) که آن را کاکتوس لوله‌ای داچمن (Dutchman’s Pipe Cactus) هم می‌نامند، از کاکتوس‌های اپیفلوم است که روی درخت می‌روید. این گیاه بومی برزیل است و شکوفه‌های سفید بزرگی دارد. این کاکتوس را به این خاطر ملکهٔ شب نامیده‌اند که معمولا شب‌ها شکوفه می‌دهد. استفاده از خاک نسبتا اسیدی باعث می‌شود که ملکهٔ شب بیشتر گل بدهد. این کاکتوس هفته‌ای یک‌بار آب می‌خواهد.

۲۷. کاکتوس انجیر تیغی (اپونتیا)

اپونتیا (Opuntia) یا کاکتوس انجیر تیغی (Prickly Pear Cactus) سرده‌ای است که در مناطق مستعد خشکسالی از محبوبیت زیادی برخوردار است. انجیر تیغی بیورتیل (Beavertail Prickly Ppear) و انجیر تیغی ایندین (Indian Fig Prickly Pear)، از انواع کاکتوس اپونتیا هستند. اپونتیا در حیاط خانه‌ها رشد خوبی دارد، اما تیغ‌هایش می‌ریزد. این کاکتوس هر سه تا چهار هفته یک‌بار آب می‌خواهد و گل‌های زرد، قرمز و بنفش می‌دهد.

۲۸. کاکتوس چویا (سیلیندروپونتیا فولگیدا)

سیلیندروپونتیا فولگیدا (Cylindropuntia Fulgida) یا کاکتوس چویا (Cholla Cactus) بومی جنوب‌ غربی آمریکاست. این کاکتوس تنه‌ای گرد و تیغ‌هایی تیز دارد. این خانواده از کاکتوس‌ها بیش از ۲۰ گونه با اندازه‌های مختلف دارند و گل‌های سبز و نارنجی می‌دهند. کاکتوس چویا به آب زیادی احتیاج ندارد و ماهی یک‌بار آب‌دهی کافی است، اما نور فراوانی می‌خواهد.

۲۹. کاکتوس توتم پُل (پاکیکریوس شاتی مانستروسس)

پاکیکریوس شاتی مانستروسس (Pachycereus Schottii Monstrosus) یا کاکتوس توتم پُل (Totem Pole Cactus) به‌خاطر قد بلندش این‌طور نام‌گذاری شده است. این کاکتوس تا سه‌ونیم متر رشد می‌کند. این کاکتوس پُر از چین‌وچروک است. ماهی یک‌بار آب می‌خواهد، به نور احتیاج دارد، اما ممکن است نور خورشید ظهر، این کاکتوس را بسوزاند.

۳۰. کاکتوس کابیگا (آستروسفالسروس دیبوسکی)

آستروسفالسروس دیبوسکی (Austrocephalocereus Dybowskii) یا کابیگا (Cabega) بومی برزیل است. این کاکتوس از ۱۲۰ تا ۳۶۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. آب زیادی هم نیاز ندارد. گل‌های این گیاه بزرگ و سفید هستند.