همه چیز درباره رزماری

رزماری یکی از اعضای خانواده‌ نعناع (Lamiaceae) مثل آویشن، ریحان و اسطوخودوس محسوب می‌شود. این گیاه نه تنها طعم خوبی به غذا می‌دهد، بلکه منبع خوبی از آهن، کلسیم و ویتامین B۶ است. رزماری را به صورت خشک شده، عصاره، دم کرده و... مصرف می‌کنند. این گیاه از دیرباز در طب سنتی به خاطر خواصی که دارد، مورد توجه بوده است. کاهش درد عضلات، بهبود حافظه، تقویت سیستم ایمنی، درمان ریزش مو و پیشگیری از سرطان تنها بخشی از خواص این گیاه است. در این مطلب با خواص رزماری، نحوه استفاده از آن برای درمان بیماری‌ها و عوارض این گیاه آشنا می‌شویم، با ما همراه باشید.

خواص روغن رزماری

۱. سلامت کبد

مطالعات انجام شده روی حیوانات نشان می‌دهند که روغن رزماری ممکن است باعث تحریک و آزادسازی صفرا شود. صفرا برای هضم چربی و فعال کردن مکانیسم‌های دفاعی آنتی‌اکسیدان‌ها برای محافظت از کبد اهمیت بسیاری دارد.

۲. رشد مو

یکی از رایج‌ترین انواع ریزش مو، آلوپسی آندروژنیک است، که به عنوان طاسی الگوی مردانه شناخته می‌شود، اگرچه خانم‌ها نیز می‌توانند به این مشکل دچار شوند. علت این عارضه حمله‌ محصول جانبی تستوسترون به فولیکول مو است. روغن رزماری آلوپسی آندروژنیک را با جلوگیری از این حمله مهار می‌کند.

هنگامی که مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک دوبار در روز و به مدت شش ماه روغن رزماری رقیق شده را روی پوست سر خود ماساژ دهند، شاهد افزایش ضخامت موهای خود خواهند بود. علاوه بر این، افرادی که از این روغن استفاده می‌کردند، کمتر دچار خارش پوستی می‌شوند. درنتیجه روغن رزماری ممکن است با انواع خاصی از ریزش مو، از جمله طاسی الگوی مردان و ریزش موی لکه‌ای مبارزه کند.

۳. بهبود عملکرد مغز

در یونان و روم باستان رزماری به عنوان تقویت‌کننده‌ حافظه استفاده می‌شد. تحقیقات نشان می‌دهد که استنشاق روغن این گیاه به جلوگیری از تجزیه استیل کولین (یک ماده شیمیایی در مغز برای تفکر، تمرکز و حافظه) کمک می‌کند. هنگامی که از ۲۰ بزرگسال جوان در یک اتاق سرشار از روغن رزماری در هوا سوالات ریاضی پرسیده شده، سرعت و دقت آن‌ها به نسبت مستقیم با زمان پخش روغن در هوا افزایش یافت، علاوه بر این جریان خون آنان نیز افزایش پیدا کرد.

۴. کاهش درد

در طب سنتی رزماری به عنوان یک داروی تسکین دهنده‌ درد‌های خفیف مصرف دارد. در یک مطالعه، بازماندگان از سکته‌ مغزی که درد شانه‌ داشتند، بعد از آنکه به مدت ۲۰ دقیقه و دوبار در روز روغن رزماری با طب سوزنی دریافت کردند، ۳۰ درصد کاهش درد داشتند، اما کسانی که تنها طب سوزنی انجام داده بودند تنها ۱۵ درصد کاهش درد را تجربه کردند. علاوه بر این یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که روغن رزماری برای تسکین درد کمی موثرتر از داروی استامینوفن است.

۵. کاهش استرس

عوامل بسیار زیادی می‌توانند باعث ایجاد استرس شوند، استنشاق روغن رزماری می‌تواند به کاهش سطح استرس کمک کند. هنگامی که دانشجویان پرستاری قبل و در طول زمان یک امتحان، این روغن را استنشاق کردند، ضربان قلب آن‌ها حدود ۹ درصد کاهش یافت. از آنجا که افزایش ضربان نشان‌دهنده‌ استرس کوتاه مدت است، این روغن می‌تواند به طور طبیعی استرس را کاهش دهد.

۶. بهبود جریان خون

گردش خون ضعیف مشکلی است که بسیاری از افراد از آن شکایت دارند و ممکن است بیشتر در دست‌ها و پا‌ها تجربه شود. اگر اغلب اوقات انگشتان پا یا دست شما سرد است، روغن رزماری شاید بتواند به شما کمک کند. اگر به بیماری رینود مبتلا هستید، در سرما یا هنگام استرس، رگ‌های خونی شما در انگشتانتان منقبض می‌شوند و موجب سردی و رنگ‌پریدگی آن‌ها می‌شود. روغن رزماری می‌تواند با انبساط رگ‌ها کمک کند که این نواحی با گردش خون گرم‌تر شوند.

۷. کاهش درد مفصلی

شواهد اولیه نشان می‌دهند که روغن رزماری می‌تواند به کاهش التهاب بافت منجر به تورم، درد و سفتی کمک کند. ممکن است این امر به دلیل مهاجرت گلبول‌های سفید به بافت‌های آسیب‌دیده برای رهاسازی مواد شیمیایی التهابی باشد. آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌هایی مثل زانو یا سایر مفاصل حمله می‌کند و موجب آسیب به آن می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که مالش روغن رزماری رقیق شده به مدت ۱۵ دقیق بر روی ناحیه، سه بار در روز و به مدت دو هفته، ممکن است این وضعیت را بهبود بخشد.

روش مصرف روغن رزماری

۱. استفاده موضعی

روغن رزماری به راحتی از طریق پوست جذب و وارد جریان خون می‌شود. به همین دلیل اغلب توصیه می‌گردد این روغن را با روغن‌های حامل خنثی مانند روغن جوجوبا رقیق استفاده شود. این کار به جلوگیری از سوزش احتمالی پوست کمک می‌کند. روغن رزماری را می‌توانید طبق دستورالعمل زیر رقیق کرد.

۲. استشمام

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای  بهره‌مندی از خواص رزماری، استنشاق روغن آن است. درب بطری را باز کنید و روی آن یک نفس عمیق بکشید. همچنین می‌توانید چند قطره روغن را روی یک تکه پارچه بچکانید و پارچه را مقابل بینی خود نگاه دارید. بسیاری از افراد از پخش کننده‌های آروماتراپی که اسانس را در هوا منتشر می‌کند استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که این دستگاه‌ها را در نزدیکی نوزادان و خردسالان استفاده نکنید.

سایر خواص رزماری

۱. خواص رزماری برای دیابت

۲. بهبود فرایند هضم

در اروپا، اغلب از رزماری برای کمک به درمان سوء هاضمه استفاده می‌شود. در حقیقت، کمیسیون E آلمان (یک هیئت مشاوره‌ای علمی است که در سال ۱۹۷۸ میلادی تاسیس شد) خواص رزماری را برای درمان سوءهاضمه تایید کرده است. با این حال، باید توجه داشت که در حال حاضر سند علمی معناداری برای تائید این ادعا در دست نیست.

۳. محافظ از اعصاب

همچنین دانشمندان دریافتند که رزماری ممکن است برای مغز مفید باشد. رزماری حاوی ماده‌ای به نام اسید کارنوسیک است که می‌تواند با آسیب رادیکال‌های آزاد مغز مقابله کند. برخی از مطالعات در موش صحرایی نشان داده‌اند که رزماری ممکن است برای افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند مفید باشد. به نظر می‌رسد رزماری می‌تواند در برابر آسیب مغزی اثر محافظتی داشته باشد.

۴. خواص رزماری برای سرطان

تحقیقات نشان می‌دهند که عصاره اتانولی رزماری خام، گسترش لوسمی انسان و سلول‌های سرطان پستان را کند می‌کند. یک مطالعه دیگر، نشان می‌دهد که رزماری به عنوان یک ماده ضد التهاب و ضد تومور نیز محسوب می‌شود. همچنین گزارشی تائید کرده که اضافه کردن رزماری به گوشت، تشکیل عوامل ایجاد کنند سرطان را که هنگام پخت ممکن است ایجاد شوند را کاهش می‌دهد.

۵. خواص رزماری برای پوست

مطالعات حاکی از آن است که مالیدن عصاره رزماری روی پوست می‌تواند به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی در برابر اشعه‌ ماورا بنفش خورشید عمل کند. آب برگ رزماری تازه نیز می‌تواند باعث افزایش رطوبت و آبرسانی به پوست شود و از ترک خوردگی آن جلوگیری کند.

۶. درمان سرماخوردگی

رزماری یک منبع قوی از آنتی اکسیدان‌هاست که می‌توانند با تقویت سیستم ایمنی بدن از ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و آسم جلوگیری نماید.

رزماری در طب سنتی

رزماری در طب سنتی ایران به عنوان گیاهی گرم و خشک شناخته می‌شود و همانطور که مشاهده کردید می‌تواند خواص بسیاری داشته باشد. مصلح این گیاه سکنجبین است و در موارد زیر کاربرد دارد:

• درمان اضطراب

• تسکین سردرد و میگرن

• کاهش فشار خون

• از بین بردن نفخ و بی‌اشتهایی

• مسکن عضلات در صورت مصرف موضعی

عوارض جانبی رزماری

رزماری گیاهی خوراکی و تقریبا ایمن است که در دستور پخت بسیاری از غذا‌ها وجود دارد. رزماری به احتمال زیاد برای مصرف خوراکی، مصرف موضعی، یا استنشاق آن در آروماتراپی ایمن است. با این حال، خوردن روغن غلیظ آن ممکن است خطرآفرین باشد. مصرف زیاد رزماری می‌تواند باعث استفراغ، خونریزی رحم، تحریک کلیه‌ها، افزایش حساسیت به آفتاب، قرمزی پوست و واکنش‌های آلرژیک باشد.

هشدار‌ها و مراقبت‌ها

رزماری در بارداری و شیردهی:  هنگامی که این گیاه به صورت خوراکی در بارداری مصرف شود، ممکن است عوارض بدی همراه داشته باشد. رزماری می‌تواند قاعدگی را تحریک کند یا رحم را تحت تاثیر بگذارد و باعث سقط جنین شود. در مورد ایمن بودن رزماری برای مصرف موضعی هنگام بارداری اطلاعاتی در دست نیست، بنابراین بهتر است از مصرف آن خودداری شود. اگر در دوران شیردهی هستید، از مصرف زیاد رزماری خودداری کنید. به طور کلی مصرف رزماری در بارداری و شیردهی حتما باید با مشورت پزشک باشد.

آلرژی به آسپیرین: رزماری حاوی ماده شیمیایی شبیه به آسپیرین است. این ماده شیمیایی، که به عنوان یک سالیسیلات شناخته می‌شود، ممکن است در افرادی که به آسپیرین حساسیت دارند واکنش ایجاد کند.

اختلالات خونریزی: رزماری ممکن است خطر خونریزی و کبودی را در افراد دارای اختلال خونریزی افزایش دهد. بنابراین این افراد باید با مشورت پزشک از رزماری استفاده کنند.

اختلالات تشنج: رزماری ممکن است اختلالات تشنج را بدتر کند. بنابراین افرادی که به این مشکل دچار هستند، باید از آن اجتناب کنید.

سخن پایانی

رزماری سالیان سال است که در طب سنتی استفاده می‌شود و اکنون در مطالعات علمی نیز خواص آن تائید شده است. اگرچه بیشتر این تحقیقات مقدماتی هستند، اما مطالعات نشان می‌دهند که روغن رزماری می‌تواند برای بهبود عملکرد ذهن، مبارزه با ریزش مو، تسکین درد و التهاب، کاهش استرس و تقویت سلامتی مفید باشد.