نگهداری گیاهان در زمانی که مسافرت هستید !

در حال برنامه‌ریزی سفر هستید، اما یادتان می‌افتد گل‌های خانه را از قلم انداخته‌اید. معلوم است که نمی‌خواهم بگویم آن‌ها را با خودتان ببرید. پس باید فکری به حال‌شان کرد. اما چطور؟ اگر به اندازه کافی خوش‌شانس باشید یکی از اعضای خانواده‌تان می‌آید و این مسئوولیت را می‌پذیرد. او می‌تواند توصیه‌های شما را درباره مراقبت گل‌هایتان به کار بگیرد. اما اگر سفرتان بیش از دو هفته طول بکشد لازم است چند نکته را برای شاداب ماندن گیاهان به او یادآوری کنید.

این چند عامل مهم یادتان نرود

فصل سفر، آب و هوای شهر محل زندگی، آب و هوای خانه و نوع گل.
بستگی دارد سفرتان در چه فصلی باشد؟ گرم یا سرد.
محل زندگی‌تان چه آب و هوایی داشته باشد. قطعا نگهداری یک گل در جنوب کشور با غرب آن متفاوت است. حتی در شهر‌های غربی کشور هم دامنه آب و هوایی گسترده‌ای وجود دارد.
هوای خانه‌تان و جای گل‌هایتان چطور است؟ و این‌که گل آب دوست است یا به گرما و کم آبی مقاوم است؟ مثلا گیاهان گلدار نسبت به آن‌ها که فقط برگ دارند نیاز بیشتری به آبیاری دارند.
شما این تنظیمات را در حین برنامه‌ریزی سفر برای خودتان لحاظ کنید. اما به‌طور کلی در زمستان مناطق خنک و معتدل، همه گیاهان برای یک دوره هفت تا ده روزه می‌توانند سر حال بمانند به شرطی که قبل از سفر خوب آبیاری شده باشند و این زمان در تابستان به دو سه روز کاهش می‌یابد.

برنامه غذایی بنویسید
دیده‌اید بعضی مادر‌ها برنامه‌هایشان را می‌چسبانند روی یخچال تا بقیه افراد خانه از آن مطلع شوند؟ وقتی سفر می‌روید و خانه را به کسی می‌سپارید برای گل‌هایتان، حتما چنین کاری بکنید. با این کار فرد کمک کننده با جزئیات آبیاری (چه مقدار و چطور) و مراقبت گل‌ها آشنا می‌شود. نه آن‌قدر آبیاری می‌کند که گل‌ها خفه شوند و نه از تشنگی بمیرند. البته دیده شده بیشتر مورد اول اتفاق می‌افتد، چون در ذهن خیلی‌ها این‌طور جا افتاده که هر چه آبیاری بیشتر باشد به نفع زندگی گل است.

روش کار هم به این صورت است که روی کاغذ یادداشت‌های چسبی یک شماره بنویسید و روی هر گلدان بچسبانید. بعد در یادداشت‌هایتان طبق شماره متناسب با هر گل توصیه‌های مراقبتی مورد نیازش را بنویسید.

اگر در بهار و تابستان سفر می‌روید و به گیاهان‌تان کود می‌دهید قبل از سفر، به غذای گل‌ها برسید و در ایام سفر کود دهی را تعطیل کنید.

از فردی که قرار است در سفر پرستار گل‌هایتان باشد، بخواهید در ساعات خنک روز (صبح یا عصر) آن‌ها را آبیاری کند.

اگر گل‌هایتان توی حیاط یا روی تراس و بالکن هستند و به‌خاطر تعداد زیاد گلدان‌ها یا سنگین‌بودن‌شان یا عادت رشدی‌شان در فضای باز نمی‌خواهید جابه‌جایشان کنید، می‌توانید در ساعات آفتابگیر بودن آن مکان، با یک پارچه برایشان سایه‌بان درست کنید. از پرستار بخواهید او هم این کار را بکند؛ سایه‌اندازی و سایه‌برداری.

آبیاری خودکار
حالا برویم سراغ این قسمت که «اگر کسی را نداشتیم در سفر پرستار گل‌هایمان باشد چه؟»
آبیاری فتیله‌ای: یکی از گزینه‌های پیش رو، آبیاری فتیله‌ای یا پرکردن یک تشت یا سینی از آب و قرار‌دادن آن در جای سایه است.
برای این کار می‌توانید همه گل‌هایتان را یک جا جمع کنید.

با تکه‌های پارچه نوار‌های باریک و بلندی را به‌شکل فتیله برش دهید. تشت بزرگی را پر از آب کنید و بالاتر از سطح گلدان‌ها قرار دهید. یک سر فتیله‌ها را در تشت و سر دیگر را پای گلدان بگذارید. فتیله‌ها می‌توانند رشته‌های پنبه‌ای کناف هم باشند. فتیله‌ها مقدار کمی آب را به‌طور مداوم در اختیار گیاه قرار می‌دهند. گرچه ممکن است این مقدار نیاز واقعی گیاه را تأمین نکند، اما به اندازه‌ای است که سلامتی آن حفظ شــــود.

اگــــــر انتقال گل‌ها برایتان مشکل است باید روش فتیله‌ای را به‌صورت تکی در هر گلدان اجرا کنید. فتیله‌ها هر چه ضخیم‌تر و کوتاه‌تر باشند انتقال آب بهتر و بیشتر است.

آبیاری غرقابی: در یک تشت آب بریزید. بسته به اندازه ظرف یا گلدان‌ها چند عدد سنگریزه یا آجر را در کف تشت بگذارید. مقدار آب کمی بالاتر از سطح آجر یا به‌اندازه یک سوم تشت است. در این روش، آجر نقش فتیله را بازی می‌کند و هم این‌که مانع تماس مستقیم آب با ریشه می‌شود.

بعضی‌ها ممکن است در وان حمام یا سینک ظرفشویی این کار بکنند. دوستی می‌گفت من کمی آب در یک سینی می‌ریزم فقط یک‌حوله خیس در کف آن می‌اندازم و گلدان را روی حوله قرار می‌دهم. البته جای گلدان باید کاملا سایه باشد. جایی مثل حمام.

آبیاری کوزه‌ای یا قطره‌ای: یکی از روش‌های قدیمی آبیاری در مناطق کویری، آبیاری کوزه‌ای است. در این روش در پای درختان گودالی می‌کنند و کوزه را در آن چال می‌کنند، طوری که سر آن بیرون باشد. کوزه را پر از آب می‌کنند و کم کم آب از درون آن به خاک تراوش می‌کند و گیاه سیراب می‌شود. در باغچه‌ها اجرای چنین روشی امکان‌پذیر است، اما در داخل خانه شما می‌توانید این روش را با یک بطری پلاستیکی شبیه‌سازی کنید.

البته بطری را باید در سطح خاک گلدان بگذارید. چون پلاستیک خاصیت تراو‌ش ندارد و باید چند سوراخ کوچک روی آن ایجاد کنید. دقت کنید سوراخ‌ها بزرگ نباشند که آب بطری یکدفعه پای گلدان خالی شود. اندازه بطری را تعداد روز‌های سفر تعیین می‌کند. اسم این روش را می‌توان آبیاری قطره‌ای گذاشت.

نکته: دقت کنید اگر این روش را اجرا کردید قبلش حتما گلدان یا باغچه را سیراب کنید، چون اگر تشنه باشند تمام آب بطری را یکجا جذب می‌کنند.

مالچ پاشی: در کشاورزی یکی از راه‌های ذخیره آب استفاده از مالچ است. انواع مختلفی دارد. طبیعی و غیرطبیعی. مالچ طبیعی مثل کاه و کلش، خاک اره، برگ درختان و سایر بقایای گیاهی و مالچ غیرطبیعی مثل نایلون. شما هم در حین سفر می‌توانید از این روش کمک بگیرید. قبل از رفتن گل‌هایتان را سیراب کنید و یک نایلون بزرگ پای گلدان بیندازید. با این کار تبخیر آب به کمترین مقدار خودش می‌رسد و ذخیره رطوبتی گل حفظ می‌شود.

البته حواس‌تان باشد جای گل‌ها در این شرایط نباید خیلی گرم باشد، چون گرمای زیاد ایجاد شده به گل شوک می‌دهد و آن را خراب می‌کند. برای این که نایلون به کف خاک نچسبد، می‌توانید یکی دو تکه چوب را به صورت عصا و تکیه‌گاه زیر نایلون قرار دهید. به جای نایلون می‌توانید از مالچ‌های طبیعی که در بالا گفتم استفاده کنید که آسیب کمتری هم دارند، اما تبخیر در آن‌ها نسبت به نایلون بیشتر است.

چادر پلاستیکی: اگر سفرتان طول می‌کشد می‌توانید گل‌ها را آبیاری و در یک جای خنک و سایه جمع‌شان کنید و روی آن‌ها را نایلون بکشید. نایلون را از یک چیزی مثل چوب لباسی آویزان کنید تا بین نایلون و گل‌ها هوا جریان داشته باشد. روی نایلون هم چند سوراخ کوچک ایجاد کنید. در مناطق معتدل با این روش گل‌ها تا سه هفته به آبیاری نیاز ندارند.

گیاهان مقاوم به کم آبی بخرید: اگر خیلی اهل سفر هستید بهتر است گل‌هایی را در خانه نگهداری کنید که به کم‌آبی مقاوم‌ترند مثل کاکتوس‌ها. چون می‌توانند دو تا سه هفته تشنگی را هم تحمل کنند.

مراقبت زمستانی: نگرانی اصلی در زمستان آبیاری گل‌ها نیست. بلکه فراهم کردن دمای مناسب است. چون در مناطق سرد و معتدل گل‌ها اگر ده روز هم بدون آب بمانند آسیبی نمی‌بینند. پس باید مراقب تنظیم دمای خانه روی حداقل ۱۵ درجه سانتی‌گراد و جلوگیری از سرمازدگی‌شان بود. بهتر است آن‌ها را از کنار پنجره دور کرد تا سوز سرما اذیت‌شان نکند.

یک تجربه: شاید از من بپرسید خودت کدام روش را تجربه کرده‌ای؟ ما در یک شهر با آب و هوای معتدل زندگی می‌کنیم.

موقع سفر تابستانه روش سوم یا غرقابی را پیاده می‌کنیم. البته بدون حضور آجر و سنگریزه. این روش تا یک هفته کاملا پاسخگوی نیاز آبی گیاه است البته به شرطی که هوا در خانه جریان داشته باشد، خانه خیلی گرم نباشد و گل‌ها در سایه باشند. با این روش تاکنون هیچ آسیبی هم به ریشه‌های گل‌هایمان براثر آب‌ماندگی و پوسیدگی وارد نشده و همگی در سلامت کامل مانده‌اند.