چرا صدا و سیما با آیین‌های نوروزی مخالف است؟

آئین‌های نوروزی هزاران سال است که در فلات ایران برگزار می‌شود، از افغانستان و تاجیکستان تا کردستان ایران و برخی نقاط شبه قاره هند همگی با این رسوم همدل و همراه هستند. 

ردّ قدیمی‌ترین آئین‌های نوروزی را می‌توان در روستاهای دورافتاده ایران گرفت که نسل به نسل با اشتیاق و علاقه ادامه یافته است. 

می‌توان آئین‌های میر نوروزی،  نوروزی‌خوانی، چهارشنبه‌سوری، سیزده‌بدر را در هر زبان و فرهنگ فلات ایران یافت و با آن همراهی کرد. اما آیا در ایران امروز و فرهنگ رسمی، اهتمامی برای حفظ این رسوم می‌شود یا خیر؟

چندی پیش امیرهاشمی مقدم پژوهشگر فرهنگ، طی یادداشتی در کانال مقدمه به نکته جالب و مهمی اشاره کرده بود:

چند سالی است که ... مجریان صدا و سیما پافشاری عجیبی دارند برای به کار نبردن نام برخی از جشن‌های ملی و ایرانی؛ و به جای آن، از نام‌های نامأنوس و ناآشنای دیگری که خود ابداع کرده‌اند، استفاده می‌کنند.

خودداری از به کار بردن نام «سیزده به در» و به جای آن به کار بردن اصطلاح «روز طبیعت»، همچون خودداری از به کار بردن نام «چهارشنبه‌سوری» و به جای آن به کار بردن اصطلاح «چهارشنبه آخر سال» از مهمترین نمونه‌های آن است.

این در حالی است که در این چند سال، هیچ یک از این نام‌ها در میان مردم کمترین کاربردی نیافته و همچنان نام‌های قدیمی و درست آن به کار گرفته می‌شود.

برای نمونه هرگز شما نمی‌توانید ایرانی‌ای را پیدا کنید که از شما بپرسد: «روز طبیعت کجا می‌روی؟»؛ یا هیچ کودکی را نمی‌توانید بیابید که به دوستانش بگوید: «برای چهارشنبه آخر سال از کجا ترقه پیدا کنیم؟».

او در پایان متن به درستی هشدار داده است که سیاست کمرنگ کردن سنت‌های ایرانی و خدشه وارد کردن به ارزش‌های ملی و میراث فرهنگی کشور، چه نتایج سوئی خواهد داشت.

در مورد جشن شب یلدا و چله نیز دیده‌ایم که گاهی در صدا و سیما از تعبیر «جشن بلندترین شب سال» استفاده می‌شود.

این رویکرد نوعی ستیز با تاریخ و پیشینه این جشن‌ها و آیین‌هاست و اثری جز گسست فرهنگی و تخریب پایه‌های هویتی مردم نخواهد داشت.

در بسیاری از مواقع ستیز با بعضی امور از ستیز با نام آن‌ها آغاز شده یا پشت آن پنهان شده است.

البته واقعیت این است که این تعابیر جعلی، در گفتار روزمره جایگزین نام اصلی این مناسبت‌ها نشده است. اما بر اثر تکرار در این سال‌ها، گاهی شاهدیم که در نوشتار از این ترکیب‌های ابداعی استفاده می‌شود؛ گاه حتی با نیت سازنده، مثلاً برای ذکر اهمیت مراقبت از طبیعت، «سیزده به در» روز طبیعت نامیده می‌شود. این فرایند در طولانی‌مدت ممکن است باعث کم‌رنگ شدن نا‌م اصلی این آیین‌ها و قطع ارتباط با ریشه‌های فرهنگی یا دست کم نوعی تشتت در نام‌های آیینی شود.

توجه همه ما به این نکته و استفاده از نام‌های اصیل و تاریخی می‌تواند نوعی مراقبت از فرهنگ و  میراث فرهنگی ایران باشد.

 اگر شما هم با دغدغه این متن همدل‌اید آن‌را برای دیگران ارسال کنید.

#چهارشنبه‌سوری

#جشن_ایرانی

#زبان