10 فیلم علمی تخیلی برتر تاریخ سینما که تماشایشان واجب است

سرویس فرهنگی مستقل آنلاین : 

او / Her

• کارگردان: اسپایک جونز
• بازیگران: خواکین فینیکس، امی آدامز، رونی مارا، اولیویا وایلد، اسکارلت جوهانسون
• سال اکران: 2013

فیلم «او» داستان نویسنده‌ای به نام تئودور است که بعد از جدایی از همسر محبوبش، شیفته یک سیستم‌عامل جدید به نام سامانتا می‌شود. درحالی‌که تئودور زمان بیشتر و بیشتری را با سامانتا می‌گذراند دوستی آن‌ها به عشق منتهی می‌شود. فیلم «او» توسط اسپایک جونز نوشته، تهیه و کارگردانی شده و اولین تجربه نویسندگی فیلم‌نامه او نیز به شمار می‌آید. از این فیلم به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های قرن اخیر یاد می‌کنند.

جونز بعد از مطالعه یک مقاله در مورد وب‌سایتی که در آن هوش مصنوعی با کاربران به گفتگوی متنی می‌پردازد به فکر نوشتن فیلم‌نامه «او» افتاد. او همچنین تحت تأثیر چارلی کافمن در نوشتن سناریو «سینکدوکی، نیویورک» (Synecdoche, New York)  قرارگرفته و می‌خواست سناریویی به رشته تحریر درآورد که بتواند تمام احساسات خود را در آن داخل کند. در طی ساخت فیلم، سامانتا مورتون نقش صدای سیستم‌عامل سامانتا را بازی می‌کرد و در تمام مدت در داخل یک کابین عایق صدای کوچک به رنگ سیاه قرار داشت. مورتون و خواکین فینیکس در طول فیلم‌برداری همدیگر را ابداً ندیدند تا رابطه بین شخصیت فینیکس و سامانتا بهتر و طبیعی‌تر شکل بگیرد. بااین‌وجود، بعد از اتمام فیلم‌برداری‌ها تصمیم گرفته شد که از صدای اسکارلت جوهانسون برای نقش سامانتا استفاده شده و بدین ترتیب برخی سکانس‌ها از نو فیلم‌برداری شدند.

این فیلم توسط National Board of Review Awards به‌عنوان برترین فیلم سال ۲۰۱۳ انتخاب شد. همچنین این فیلم نامزد سه جایزه گلدن گلوب شد: جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم کمدی یا موزیکال، بهترین فیلم‌نامه و جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر مرد فیلم موزیکال یا کمدی که موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم‌نامه شد. فیلم همچنین نامزد پنج جایزه اسکار شد که جمله‌: جایزه بهترین فیلم و جایزه بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی (اوریجینال) که جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه را به دست آورد.

2001: یک ادیسه فضایی/ 2001: A Space Odyssey

• کارگردان: استنلی کوبریک
• بازیگران: کر دولیا، ویلیام سیلوستر، دنیل ریچر، گری لاکوود
• سال اکران: 1968

52 سال پیش، این فیلم، آینده فیلم‌های علمی-تخیلی را برای همیشه عوض کرد. فیلم‌نامه این فیلم علمی-تخیلیِ کلاسیک، توسط «آرتور سی.کلارک» و «استنلی کوبریک» به‌طور مشترک نوشته شد. «آرتور سی.کلارک»، ایده اصلی این فیلم‌نامه را از داستان کوتاه «نگهبان» گرفت و پس از نمایش موفقیت‌آمیز فیلم، رمان «2001: یک ادیسه فضایی» را منتشر کرد. «ادیسه»، قهرمان داستان «هومر» است و در انگلیسی به معنای سفری قهرمانانه و پرماجرا برای رسیدن به خانه است. این فیلم در 4 پرده، از اولین حضور انسان روی سیاره تا سفر به مشتری را به تصویر کشیده است.

پس از نمایش این فیلم در سال 1968، بعضی منتقدین به فیلم اشکال گرفتند که غیرقابل فهم و باور است و «آرتور سی. کلارک» در پاسخ به این افراد گفت که اگر فیلم را کاملاً فهمیده بودید شکست بزرگی برای من به‌حساب می‌آمد. ما سعی کردیم بیش از آنکه به سؤالات شما پاسخ بدهیم، سؤال‌های جدیدی را در ذهن شما ایجاد کنیم. به همین دلیل، فیلم در روزهای اول اکرانش به‌قدری ناموفق بود که کمپانی تهیه‌کننده فیلم متروگلدوین مایر تصمیم گرفت نمایش آن را متوقف کند اما پس از مدتی بعد، فیلم در میان جوانان مورد استقبال قرار گرفت.

فیلم نامزد 4 جایزه اسکار شده و از آن میان یک جایزه برای بهترین جلوه‌های ویژه به «استنلی کوبریک» رسید.

پرتقال کوکی/ A Clockwork Orange

• کارگردان: استنلی کوبریک
• بازیگران: مالکوم مک داول، پاتریک مگی، مایکل بیتس، وارن کلارک
• سال اکران: 1983

فیلم، داستان ماجراجویی مرد جوانی به نام «الکس» است که تفریحش تجاوز، خشونت و موسیقی بتهوون است. این فیلم با اقتباس از داستانی به همین نام نوشته «آنتونی برجس» ساخته شده است؛ داستان، در 3 بخش دنیای «الکس» را به تصویر می‌کشد؛ اول در جامعه خشن و تاریک لندن در زمان آینده، او را به‌عنوان رهبر و دار و دسته‌ای که خشونت افراطی را به‌عنوان یک اصل در عملکرد خود دارند خواهید دید؛ سپس روند درمان داوطلبانه او در یک مرکز درمانی نشان می‌دهد که این روش درمان بیشتر شبیه شکنجه است و روی بزهکاران آزمایش می‌شود؛ و در آخر هم او را بعد از رهایی از آن زندان نشان می‌دهد که گویا اصلاح‌شده اما گذشته تباهش او را رها نکرده و به شکلی دیگر جلوی او قرار می‌گیرد.

در سکانس ماندگاری که الکس مجبور به تماشای تصاویری شنیع است و چشمانش باز نگه‌داشته شده؛ چشمان «مالکوم مک داول» را بی‌حس کردند و به‌جای بازیگر در آن صحنه از یک پزشک استفاده کردند تا از سلامت چشم‌های او مطمئن شوند. بااین‌حال «مک داول» در مصاحبه‌ای اعتراف کرد که قرنیه و پلک‌های او هنگام بازی این سکانس دچار آسیب شدند.

«پرتقال کوکی» از آن دسته فیلم‌هایی است که در آن سال و هنگام اعطای جوایز در حقش کم‌لطفی شد. فیلم، نامزد 4 جایزه اسکار از جمله: بهترین فیلم، کارگردان، فیلم‌نامه و تدوین و نامزد 3 جایزه گلدن گلوب شد اما هیچ‌کدام را نتوانست کسب کند.

درخشش ابدی یک ذهن پاک/ Eternal Sunshine of the Spotless Mind

• کارگردان: میشل گوندری
• بازیگران: جیم کری، کیت وینسلت، تام ویلکینسون، گری رابرت بایرن، الیجاه وود، توماس ری رایان
• سال اکران: 2004

ایده اصلی فیلم بر این اساس استوار شده که این خاطرات هستند که ما را می‌سازند و به‌هیچ‌عنوان نمی‌شود گذشته را تغییر داد. همان‌طور که از شعار تبلیغاتی فیلم پیداست فیلم در نظر دارد بگوید که شاید بتوانید کسی را از ذهنتان بیرون کنید اما بیرون کردن او از قلبتان به این آسانی‌ها هم نیست.

ماجرای فیلم از این قرار است که دکتری ادعا می‌کند که می‌تواند به‌صورت مرحله به مرحله تمام خاطرات ذهن آدم‌ها از فردی مشخص را پاک کند تا دیگر از یادآوری آن آزار نبینند. در این میان زوجی که روابط آن‌ها رو به سردی رفته تصمیم می‌گیرند این ایده را امتحان کنند.

با وجود فیلم‌نامه بی‌نظیر فیلم بازیگران بعدتر در مصاحبه‌ای گفتند که بخش‌هایی از دیالوگ‌های «جیم کری» و «کیت وینسلت» بداهه و بر اساس خاطرات واقعی آن‌ها بوده است.

این فیلم توانست نامزد 2 جایزه اسکار شود و یک جایزه اسکار در رشته بهترین فیلم‌نامه را کسب کند.

بازگشت به آینده/ Back to the Future

• کارگردان: رابرت زمکیس
• بازیگران: مایکل جی فاکس، کریستوفر لوید، لئا تامپسون، کریسپین گلاور
• سال اکران: 1985

سفر در زمان، یکی از قدیمی‌ترین رؤیاهای بشر و یکی از جذاب‌ترین موضوعات در فیلم‌های علمی-تخیلی است. با سفر در زمان شاید بشود جلوی بسیاری از فجایع را گرفت اما اگر جلوی اتفاقی مهم و حیاتی گرفته شود چه؟ فیلم داستان پسری نوجوان است که مرزهای زمان را در هم می‌شکند و به 30 سال قبل برمی‌گردد تا در آنجا والدینش را در دبیرستان ملاقات کند اما این ماجرا باعث می‌شود بین آن‌ها جدایی بیفتد و درواقع شانس به دنیا آمدن خودش را از دست می‌دهد.

فیلم‌نامه «بازگشت به آینده» را «باب گیل» و «رابرت زمکیس»، بیش از 40 بار بازنویسی کردند تا به نسخه نهایی رسیدند؛ نتیجه درخشان از کار درآمد که هم مردم و منتقدان آن را پسندیدند و در آن سال از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال شد.

«مایکل جی فاکس» که در فیلم نقش پسری 17 ساله را بازی می‌کرد در آن زمان 24 ساله بود و در مصاحبه‌ای اذعان داشت که شخصیتی که از «مارتی» برایش ساخته بودند؛ پسری شبیه به نوجوانی خودش بوده است.

این فیلم نامزد 4 جایزه اسکار شد و 1 جایزه برای بهترین صدا به دست آورد.

ای تی: موجود فرازمینی / E.T. the Extra Terrestrial

• کارگردان: استیون اسپیلبرگ
• بازیگران: هنری توماس، دی والاس، رابرت مک‌ناتن، درو بریمور، پیتر کایوتی
• سال اکران: 1382

فیلم پرفروش سال 1982 استیون اسپیلبرگ در 9 رشته نامزد اسکار شد و چهار جایزه را به دست آورد. این بار اسپیلبرگ به دوستی چند کودک با یک موجود فضایی می‌پردازد، دوستی که در نظر بزرگ‌سالان خطرناک است. اسپیلبرگ در این فیلم به یکی از مضامین موردعلاقه‌اش یعنی اهمیت معصومیت کودکانه در زندگی می‌پردازد و صحنه پایانی فیلم و پرواز الیوت 10 ساله با دوچرخه‌اش به همراه ای تی یکی از صحنه‌های ماندگار تاریخ سینماست.

این فیلم از نگاه انجمن صنعت فیلم آمریکا یکی از ۱۰ فیلم برتر در سبک علمی-تخیلی شناخته شد. این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های اسپیلبرگ است که توانست با استقبال خوبی هم از سوی تماشاگران و هم منتقدین روبه‌رو شود و از نظر فروش پرفروش‌ترین فیلم اسپیلبرگ با فروشی معادل ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون و یکی از ۱۰ فیلم پرفروش جهان با محاسبه نرخ تورم است. پ فیلم پرفروش‌ترین فیلم سال شد و رکورد فروش جنگ ستارگان را شکست و تا چند سال و قبل از فیلم پارک ژوراسیک ۱ پرفروش‌ترین فیلم تاریخ بود.

در میان ستارگان / Interstellar 

• کارگردان: کریستوفر نولان
• بازیگران: متیو مک کانهی، آن هاتاوی، جسیکا چستین، الن برستین، مایکل کین، مت دیمون، کیسی افلک، مکنزی فوی، تیموتی شَلِمِی، وس بنتلی
• تاریخ اکران: 2014

فیلم می‌خواهد نشان دهد که پایان زمین، پایان نوع بشر نیست. داستان، در فضایی آخرالزمانی آغاز می‌شود؛ دورانی که بشر برای بقا به دنبال راه چاره می‌گردد.

زمانی که «استیون اسپیلبرگ» برای ساخت پروژه دیگری از ساخت فیلم‌نامه «در میان ستارگان» انصراف داد؛ جاناتان با برادرش کریستوفر مشغول بازنویسی فیلم‌نامه شد و در نهایت کریستوفر نولان فیلم را با سبک و ویژگی‌های خاص خودش جلوی دوربین برد.

کارگردان «در میان ستارگان» نگران این موضوع بود که شاید بینندگان عادی ماهیت فضازمان، سیاه‌چاله و کرم‌چاله چندان قابل‌درک نباشد و فیلم به نظرشان ملال‌آور برسد؛ به همین خاطر، در فیلم چه از لحاظ تکنیک فیلم‌سازی و چه از نظر داستانی تمام تلاشش را کرد تا مفهوم فیلم قابل‌درک باشد و تا حد زیادی هم موفق بود چرا که این فیلم از پرمخاطب‌ترین و محبوب‌ترین فیلم‌های علمی-تخیلی تاریخ و نمونه‌ای مثال‌زدنی برای این ژانر به‌حساب می‌آید.

فیلم «در میان ستارگان»، نامزد 5 جایزه اسکار و برنده اسکار بهترین جلوه‌های ویژه شد.

ماتریکس/ The Matrix

• کارگردان: لی‌لی و لانا واچوفسکی
• بازیگران: کیانو ریوز، لارنس فیشبرن، کری آن ماس، هوگو ویوینگ، جو پانتولیانو، گلوریا فاستر
• سال اکران: 1999

شعار تبلیغاتی فیلم این است: «در دنیای صفر و یک ها، تو صفری یا یک؟»

فیلم داستان رویارویی انسان و ماشین و تلاش انسان برای پیروزی بر ماشین است. شخصیت «نئو» درواقع آخرین برگزیده برای نجات بشریت است و فیلم حول محور شخصیت او می‌گردد.

برای ساخت صحنه‌های اکشن این فیلم تلاش زیادی شده است: مثلاً سکانس شروع فیلم، بعد از چند ماه تمرین، طی 4 روز فیلم‌برداری شد؛ «کیانو ریوز» برای سکانس تماس تلفنی «نئو» و «مورفیوس» بدون بدلکار در یک ساختمان 34 طبقه، خطر را به جان خرید و خودش آن صحنه‌ها را بازی کرد و «کری آن موس» در یکی از سکانس‌های اکشن مچ پایش آسیب دید اما از همه پنهان کرد تا از فیلم کنار گذاشته نشود.

این فیلم در 4 رشته صدا، تدوین، صداگذاری و جلوه‌های ویژه در جوایز اسکار نامزد شد و هر 4 جایزه را به دست آورد.

بلیدرانر / Blade Runner

• کارگردان: ریدلی اسکات
• بازیگران: هریسون فورد، روتخر هاور، شان یانگ، ادوارد جیمز آلموس، داریل هانا
• سال اکران: 1982

ریدلی اسکات با فیلم «بلیدرانر» بر اساس داستانی از فیلیپ ک. دیک سینمای علمی-تخیلی را با ژانر نوآر پیوند زد. این فیلم با ماجرای کارآگاهی (با بازی هریسن فورد) که در تعقیب چند آدم‌آهنی فراری است و در نهایت دل به یکی از آن‌ها می‌بازد با قرار دادن داستان در آینده‌ای که بسیار از آرمان‌شهر افلاطون فاصله دارد و فضای بارانی خود در زمان اکران چندان دیده نشد اما با مرور زمان جایگاهی کلاسیک پیدا کرد. صحنه مشهور مرگ آدم‌آهنی با بازی روتگر هائور یکی از صحنه‌های فراموش‌نشدنی تاریخ سینماست.

آرماگدون / Armageddon

• کارگردان: مایکل بی
• بازیگران: بروس ویلیس، بن افلک، بیلی باب تورنتون، لیو تایلر، استیو بوشمی، ویل پاتون، پتر استورماره، کیث دیوید
• سال اکران: ۱۹۹۸

اگر می‌خواهید فیلمی را تماشا کنید که انفجارهای زیادی در آن رخ می‌دهند، یکی از فیلم‌های مایکل بی بهترین گزینه است اما ۵ دقیقه ابتدایی فیلم آرماگدون بهترین صحنه‌های انفجاری این کارگردان شناخته‌شده را در خود دارد. تکه‌هایی از یک شهاب‌سنگ به نیویورک اصابت کرده و این شهر را نابود می‌سازد. تازه این تکه از اصابت یک شهاب‌سنگ بزرگ‌تر که به‌اندازه ایالت تگزاس است خبر می‌دهد که در صورت وقوع آن تمام کره زمین و حیات روی آن از بین رفته و انسان نیز به سرنوشت دایناسورها دچار خواهد شد، مگر اینکه گروهی از انسان‌های ساده اما صادق و فداکار بتوانند مانع از این برخورد شوند. بله داستان کمی کلیشه‌ای و کم‌عمق به نظر می‌رسد اما بهتر است در این مورد فکر نکنید.

این فیلم آخرالزمانی از آن جمله فیلم‌های علمی تخیلی است که تماشای آن لذت‌بخش است و تنها برای خلق ترس و وحشتی که از آن لذت می‌برید طراحی ‌شده است. همین دیوانگی لجام‌گسیخته است که باعث شده فیلم آرماگدون به‌عنوان یک فیلم کالت حتی امروزه نیز جذابیت داشته باشد، هر چند در همان روزهای انتشار نیز منتقدان آن را مورد نقدهای تند خود قرار دادند. آرماگدون چندان فیلمی هوشمندانه نیست و روایت باکیفیتی نیز ندارد، حتی داستان عاشقانه فیلم نیز تا حد زیادی بی‌معنی است و فضای آن نیز از یک فیلم مربوط به فجایع طبیعی به یک کمدی، فیلم فانتزی، سپس علمی تخیلی و دوباره به همان فیلم آخرالزمانی باز می‌گردد. بااین‌وجود اگر به دنبال یک هیجان و تنش ساده هستید، با انفجارهای فراوان، این فیلم سرگرم‌کننده می‌تواند بهترین گزینه شما باشد.