شلیک از جبل‌الطارق به برجام

مستقل آنلاین/ گروه سیاسی-  هرچند اروپایی‌ها در حوزه کلامی و بر سر ایران با آمریکا اختلاف نظرهایی دارند اما در حوزه عملکرد و رفتار روز به روز به ترامپ و تیمش نزدیک‌تر می‌شوند.

فشارها بر سر برقرار ماندن برجام درحالیکه آمریکا از آن خارج شده و طرف‌های اروپایی هم توان نگهداشت آن را ندارند و حالا بازداشت نفتکش ایران به بهانه رساندن نفت به سوریه، همه و همه بهانه‌هایی است که از آن‌سوی اقیانوس گرفته می‌شود. هرچند که در این سو نیز برخی خواسته یا ناخواسته این بهانه‌ها را بدون هزینه به طرف مقابل، هدیه می‌دهند.

محکوم کردن روس‌ها

وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای  نوشت که توقیف ابرنفتکش «گریس۱» در تنگه جبل‌الطارق که حامل نفت ایران است؛ اقدامی از پیش برنامه‌ریزی شده و هدفمند بوده است.

در بخشی از این بیانیه که دیروز جمعه ۱۴ تیرماه، یک روز پس از اعلام توقیف نفتکش «گریس۱» در آب‌های جبل‌الطارق، منتشر شد آمده: «ما توقیف ابرنفتکش تحت پرچم پاناما که در تاریخ ۴ ژوئیه از سوی مقام‌های جبل‌الطارق با کمک یک واحد ویژه از تفنگ‌داران نیروی دریایی بریتانیا انجام شد را محکوم می‌کنیم.»

وزارت خارجه روسیه با محکوم کردن این اقدام بریتانیا، آن را تلاشی به منظور تحت فشار قرار دادن و پیچیده‌تر کردن وضعیت ایران و سوریه توصیف کرده است.

هرچند این نفتکش به هنگام توقیف با پرچم پاناما حرکت می‌کرد اما مقام‌های دریایی دولت پاناما روز پنجشنبه اعلام کردند از روز هشتم خرداد ماه گذشته، نفتکش «گریس۱» دیگر در فهرست ثبت شناورهای بین‌المللی این کشور قرار نداشته است. مقام‌های دولتی پاناما دلیل این تصمیم خود را دریافت اخطارهایی مبنی بر استفاده از این کشتی در «تامین مالی تروریسم» عنوان کردند.

این نفتکش روز  ۲۸ فروردین‌ماه گذشته، از بندر عسلویه، در استان بوشهر، به مقصد سوریه بارگیری شده است. اما به جای عبور از کانال سوئز، با دور زدن قاره آفریقا، یک مسیری طولانی را در ۹۰ روز طی کرده است تا در نهایت با عبور از تنگه جبل‌الطارق، وارد دریای مدیترانه شود.

 عدم عبور این نفتکش از کانال سوئز، یا برگزیدن مسیری بسیار دورتر، نه به دلیل محدودیت‌ها یا مقررات مربوط به تحریم ایران یا سوریه، بلکه اساسا به سبب مشخصات فنی و وزن این نفتکش بوده که امکان عبور از کانال سوئز را نداشته است. گفته شده است که این نفتکش حامل دو میلیون بشکه نفت ایران است.

روز جمعه، دادگاهی در جبل‌الطارق به مقام‌های بریتانیایی اجازه داد تا توقیف ابرنفتکش حامل نفت ایران را برای ۱۴ روز دیگر ادامه دهند. دولت محلی جبل‌الطارق، دولتی مستقل محسوب می‌شود اما امور بین‌المللی، دفاعی و مرزی آن با دولت بریتانیا است.

خبرگزاری رویترز روز جمعه به نقل از یکی از مقام‌های دولت جبل‌الطارق نوشت که سرنشینان این نفتکش هم اکنون «به عنوان شاهد و نه مجرم» در حال مصاحبه شدن هستند. این نفتکش ۲۸ خدمه داشته است که اکثرا از اتباع هند و شماری نیز پاکستانی و اوکراینی هستند.

تهدیدهای تمام نشدنی ترامپ

دانلد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز جمعه ۱۴ تیرماه بار دیگر به ایران هشدار داد که باید خیلی محتاط باشد.

ترامپ که پیش از سفر به نیوجرسی با خبرنگاران در کاخ سفید صحبت می کرد، در پاسخ به پرسشی در خصوص ایران، گفت: خواهیم دید که درباره ایران چه رخ خواهد داد. ایران باید خیلی خیلی محتاط باشد.

رئیس جمهوری آمریکا روز چهارشنبه هم در واکنش به اظهارات حسن روحانی در مورد افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم و کاهش تعهدات در چارچوب توافق هسته‌ای ، هشدار داد که تهدیدهای ایران در نهایت دامن این کشور را خواهد گرفت.

او در توییتی نوشته بود: «ایران، مراقب تهدیدهای خود باش. آنها می‌توانند بازگرداند و طوری شما را نیش بزنند که تا به حال کسی چنین نیش نخورده باشد.»

رئیس جمهوری ایران در همان روز گفته بود که جمهوری اسلامی از روز ۱۶ تیرماه میزان غنی‌سازی خود را به بیش از ۳.۶۷ درصد و تا هر میزانی که «نیاز داشته باشد» افزایش خواهد داد.

دولت آمریکا بارها گفته توافق هسته‌ای با ایران چون توافقی دائمی نیست،‌ یک توافق ضعیف است و همچنین مسائل دیگر از جمله برنامه‌ موشکی و رفتار منطقه‌ای حکومت ایران را در بر نمی‌گیرد.

ایران یکسال پس از خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت سال جاری اعلام کرد برخی از تعهدات خود در چارچوب این توافق را کاهش خواهد داد.

به درخواست آمریکا، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جلسه‌ای اضطراری درباره ایران تشکیل می‌دهد

جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده که کشورهای باقی مانده در برجام یعنی فرانسه، بریتانیا، آلمان، روسیه و چین به تعهدات خود در چارچوب برجام برای برآورده کردن منافع اقتصادی ایران حاصل این توافق، عمل نکرده اند.

واکنش نشان می‌دهیم

علی اکبر ولایتی، مشاور رهبری در امور بین‌الملل هم روز جمعه گفت، هر اندازه که اروپا برجام را نقض کند ما هم واکنش نشان خواهیم داد.

او اضافه کرده است:«گام دوم نیز از شانزدهم تیرماه ۱۳۹۸ آغاز می‌شود و میزان غنی‌سازی اورانیوم از حد ۳.۶۷ درصد جلوتر خواهد رفت و تا هر جایی که مورد نیاز فعالیت‌های صلح‌آمیز ما باشد، خواهد رسید.»

ایران در راستای اعمال فشار بر کشورهای اروپایی برای انجام تعهدات خود طی روزهای اخیر تعهدات برجامی خود را کاهش داده است.

جمهوری اسلامی روز دوشنبه اعلام کرد که ذخیره اورانیوم ۳.۵ درصد غنی‌شده خود را به ۳۰۰ کیلوگرم رسانده و همزمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این موضوع را تایید کرد.

بر اساس توافق اتمی ایران و گروه پنج به علاوه یک در تیرماه سال ۹۴ در قالب برجام، میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران نباید از سقف ۳۰۰ کیلوگرم بیشتر شود.

بریتانیا، فرانسه،‌ آلمان و اتحادیه اروپا از تهران خواسته‌اند به همه تعهداتش در برجام پایبند باشد و گفته‌اند تهدید و ضرب‌الاجل را نمی‌پذیرند.

در همین حال، آمریکا روز جمعه خواستار برگزاری نشست ویژه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد. همزمان آژانس اعلام کرد چند روز دیگر جلسه‌ای اضطراری در این باره تشکیل می‌شود.

این فشارها در حالی به تهران وارد می‌شود که دولت آمریکا در حال استناد به توافقی است که خود به‌صورت یکجانبه از آن خارج شده است.

افزایش میزان اورانیوم غنی شده نیز یکی از بندهای این توافق است که تاکید شده اگر هر کدام از طرف‌ها نسبت به انجام تعهدات خود کوتاهی کنند، طرف مقابل نیز می‌تواند میزان تعهدات خود را کاهش دهد.

با این همه رفع این مشکلات هنوز از کانال دیپلماسی قابل انجام است اما دولت فعلی آمریکا با رفتارهای غیر متعارف، روند گفت‌وگو را مختل کرده، هرچند که دائم این ادعا را تکرار می‌کند.

آنچه مسلم است فشار تحریم‌های موجود، تنها و تنها بر دوش مردم ایران و به خصوص طبقات متوسط و ضعیف افتاده و هرروز از آمار طبقه متوسط در ایران کاسته و به طبقه فرودست و ضعیف جامعه افزوده می‌شود.