شکاف انتخاباتی اصلاح‌طلبان

رفتار سیاسی علی لاریجانی نشان از ائتلافی دارد که او با حسن روحانی، رئیس جمهوری سابق ایجاد کرده است.

«متقاضیان داوطلبی نمایندگی مجلس شورای اسلامی از روز دوشنبه ۱۶ مرداد لغایت ۲۲ مرداد مهلت دارند تا درخواست خود را در آدرس keshvar.moi.ir ثبت نمایند. ثبت اطلاعات در این سامانه، برای ثبت‌نام نهایی داوطلبان در مرحله بعدی، الزامی است.»

آنچه خواندید متن پیامک ستاد انتخابات کشور وزارت کشور است که آن را 11 مرداد به برخی از مشترکین ارسال کرد و به این ترتیب پروسه انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از شانزدهم مرداد آغاز شد.

بنابراین داوطلبین نمایندگی که خرداد ماه باید از پست‌های دولتی و نظامی و انتظامی خود استعفا می‌دادند، حالا مرحله پیش‌ثبت‌نام خود را گذرانده‌اند تا در کارزاری مچ‌اندازی کنند که تصویرسازی درست آن مستلزم گذراندن ماه‌های پیش روست که به گفته فرمانده سردار سلامی، سپاه پاسداران در خارج از کشور برای آن برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا کشور درگیر آشوب شود.

سرنوشت انتخابات «مجهول» است

این آشوب احتمالی چرخه انتخابات را به روال طبیعی دوره‌های قبل نگه نخواهد داشت و معلوم نیست در آن کدام جریان و با کدام شعار و برنامه اعلامی خواهد توانست برنده دعوای انتخاباتی شود.

اما دعوای انتخابی گروه‌ها مدتی است که شروع شده است. زمستان گذشته برخی از رسانه‌ها خبر از آغاز تحرکات انتخاباتی علی لاریجانی و اطرافیان او را تیتر یک خود کردند؛ در حالی که سیاست‌مدار رد صلاحیت شده در انتخابات ریاست جمهوری 1400 آن را تکذیب کرد؛ هر چند رفتار سیاسی بعدی او نشان از ائتلافی دارد که او با حسن روحانی، رئیس جمهوری سابق ایجاد کرده است.

روحانی هم به رغم تلاش برای تکذیب فعالیت‌های انتخاباتی او از سوی نزدیکانش، مشخص شده که با هدف همچنان در گود سیاست‌ورزی و سیاست‌بازی حضور دارد؛ به‌ویژه اینکه ناکارآمدی دولت سید ابراهیم رئیسی در تحقق شعارهای انتخاباتی همین دو سال قبل، شعار «یاد روحانی به‌خیر» را به فضای مجازی کشاند.

تکاپوی اصلاح‌طلبی برای حضور در خانه ملت

طعم شیرین دستیابی به قدرت به‌اضافه لذت رسیدن به اهداف با ماهیت اثرگذاری مجلس (همان جریان‌های قدرتمند در خانه ملت) در تصویب و پیگیری برخی مسائل که اصلاح‌‌طلبان سال‌های زیادی است از آن دور مانده‌اند، حالا زنگ خطر را برای برخی از فعالان این جریان سیاسی عمده کشور به صدا درآورده که چگونه می‌توانند در انتخابات پیش رو نقش ایفا کنند و در عین حال برنده باشند.

این وضعیت خاص می‌تواند دعوایی درون‌گروهی را بین این جریان به‌راه اندازد، کماکان که انتخاب آذر منصوری به‌عنوان رئیس جبهه اصلاحات با بی‌مهری و استقبال سرد برخی چهره‌های پرنفوذ اصلاحات از جمله غلامحسین کرباسچی مواجه شد.

ابهام در اقتدار تشکیلاتی جبهه اصلاحات

حالا محمد عطریانفر، هم‌حزبی کرباسچی در کارگزاران سازندگی و عضو شورای مرکزی این حزب مهم (و شاید مهم‌ترین حزب) اصلاح‌طلبان، بی‌تدبیری بزرگان اصلاحات را عاملی برای ریزش هوادار دانسته و در گفت‌وگو با ارگان مطبوعاتی حزب خود گفته است؛ «جبهه اصلاحات به لحاظ اقتدار تشکیلاتی و ساختار سازمانی دچار ابهام، بی‌اعتمادی و انفعال است.»

او همچنین گفته است؛ «بخش نیرومندی از این آسیب متوجه رهبران اصلاحات است که امر سیاست‌ورزی را به عنوان یک امر ذاتی زندگی اجتماعی در نظر نگرفته‌اند و در حاشیه آمده‌اند و هیچ‌گاه فکر نکردند در شرایطی که جامعه در حال ادبار است و به سیاسیون پشت کرده با چه برنامه‌ای باید علاقمندان و طرفداران خود را نگه داشت.»

گفت‌وگوی عطریانفر در روزی منتشر شده که بر اساس متن پیامک ستاد انتخاباتی کشور که در آغاز این گزارش منتشر شده، پیش‌ثبت‌نام انتخابات مجلس دوازدهم آغاز شده است و احتمالاً دنبال‌کنندگان اخبار سیاسی و انتخاباتی کشور و هواداران اصلاح‌طلبی در ایران منتظر بودند تا اخباری از حضور چهره‌های این جریان فکری و سیاسی دریافت کنند.

سازوکار جبهه اصلاحات برای انتخابات تعیین نشده است

اما ورود انتقادی عطریانفر در حالی که گفته می‌شود؛ جبهه اصلاحات به‌صورت چراغ خاموش در حال ورود به عرصه انتخاباتی است اما هنوز سازوکاری برای آن تعیین نکرده، می‌تواند این احتمال را در نظر داشت که رده اول اصلاح‌طلبان یا نسبت به انتخابات آخر سال امید چندانی ندارند و یا اینکه شرط تحقق اهداف خود را قربانی کردن برای اصول در جبهه اصلاح‌طلبی می‌دانند؛ به خصوص اینکه عطریانفر ورودی به نشاط، دلبستگی و صمیمیت اصلاح‌طلبان در سال‌های 68 تا 84 اشاره کرد و با گذشتن از دوره همبستگی دو انتخابات ریاست جمهوری 1392 و 1396 و نیز انتخابات مجلس 1394، به ایهام، بی‌اعتمادی و انفعال جبهه اصلاحات از لحاظ اقتدار تشکیلاتی و ساختار سازمانی اشاره می‌کند.

گرایش اصلاح‌طلبان به خودقربانی کردن

شاید وی دعوایی را آغاز کرده که در آن حسن روحانی و علی لاریجانی نباید طرف برنده باشند و اصلاح‌طلبی دوباره با حضور شخصیت‌های کلاسیک آن بازتعریف شود، البته در آن حتی عبور و قربانی کردن کسانی که آش اعتدال‌گرایی را برای اصلاح‌طلبان پختند و فاکتور هزینه آن برای اصلاح‌طلبان تندرو صادر شد، مد نظر عطریانفر و رفقای او باشد.

به هر حال شاهد نوعی خودقربانی کردن اصلاح‌طلبان هستیم با این امید بتوانند اصلاحات را باز هم احیا کنند و همچنان در سیستم تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در چارچوب قدرت کشور حضور داشته باشند.