حاشیه نشین ها در معرض افسردگی

در شرایطی که به طور کلی شهروندان مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی در معرض افسردگی قرار دارند، محققان می‌گویند مراکز متراکم درون شهری بدترین مکان برای زندگی نیستند و ساکنان حومه شهرها بیشتر از آن‌ها در معرض خطر افسردگی هستند.

پیش از این تحقیقات در مناطق شهری و حومه شهری اروپای غربی و ایالات متحده نشان داده بود ساکنان مناطق این مناطق ۳۹ درصد بیشتر نسبت به ساکنان بقیه جاها با خطر افسردگی مواجه هستند.

حالا اما نتایج تحقیقات تازه نشان می‌دهد مناطق متراکم مرکز شهر نسبت به مناطق دیگر شهری وضعیت بهتری به لحاظ مقابله با افسردگی دارند. در مقابل افرادی که در حومه‌های مسکونی پراکنده در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند، بیشتر از همتایان خود در مرکز شهر افسرده می‌شوند.

محققان دانمارکی می‌گویند این امر احتمالا می‌تواند به این دلیل باشد که مغازه‌ها، کافه‌ها، رستوران‌ها و فضاهای عمومی و تجاری در حومه شهرها آنقدر زیاد نیست و افراد نیز مجبورند برای رسیدن به آن‌ها رفت‌وآمدهای طولانی با خودرو داشته باشند.

در واقع اگرچه در مناطق متراکم مراکز شهرها به طور کلی بیشترین سر و صدا، آلودگی هوا و ساختمان‌های مرتفع وجود دارد، با این حال پژوهشگران می‌گویند سبک زندگی در این نواحی مزایای آشکاری دارد و به انسان‌ها کمک می‌کند بیشتر از خطر افسردگی در امان بمانند.

اما چرا مراکز شهرها برای سلامت روان بهتر به نظر می‌رسند؟ پژوهشگران در این خصوص استدلال کرده‌اند «برج‌های مرتفع‌تر در مناطق شهری متراکم می‌توانند از طریق افزایش جمعیت و پدید آوردن فرصت‌های تعامل اجتماعی به سلامت روان کمک کنند. تعاملات اجتماعی باعث ایجاد حس همزیستی، تعامل متقابل و اعتماد می‌شود که عاملی مثبتی در بهزیستی روانی و محافظت‌کننده‌ای در برابر افسردگی به شمار می‌روند.»

در همین حال محققان می‌گویند محله‌های متراکم با ساختمان‌های بلند در مراکز شهرها به خودی خود می‌توانند خطر بروز علائم افسردگی را افزایش دهند چرا که از «قرار گرفتن در معرض نور آفتاب» جلوگیری می‌کنند و دمای محل را افزایش می‌دهند.

به گفته آنان، از آنجا که معماری فضای شهری می‌تواند بر سلامت روان عمومی تاثیر بگذارد، طراحی ساختمان‌های چند طبقه که با محوطه‌های بزرگ فضای سبز در هم آمیخته شده‌اند می‌تواند دمای مناطق بسیار متراکم را کاهش دهد و از بالا رفتن حرارت در نتیجه تردد زیاد وسائل نقلیه جلوگیری کند.

پژوهشگران نتیجه‌گیری کرده‌اند که بهترین گزینه انتخاب مسکن در مناطق شهری، «ساختمان‌های چندطبقه با فضای باز در مجاورت آن‌ها» است.

این مطالعه می‌افزاید: «سطح معینی از تراکم برای ایجاد محله‌های پرجنب‌وجوش شامل فروشگاه‌ها، مشاغل و حمل‌ونقل عمومی و همینطور بهره‌مندی از فضای باز ضروری است. همچنین برای سرمایه‌گذاری در مسکن گزینه بهتر می‌تواند داشتن منزلی باشد که به خودروی شخصی وابسته نیست و پارک و دریاچه شهری نیز در کنار آن قرار دارد.»

پژوهشگران می‌گویند کمترین خطر افسردگی در میان افرادی بود که در مناطق روستایی و شهری در کنار فضای باز قرار داشتند. به گفته آنان دو فاکتور مهم یعنی «دسترسی به فضای باز و سبز» و همینطور «تعامل»، دو کلید اصلی برای پیشگیری از افسردگی و بیماری‌های جدی روان هستند.

محققان در پایان اشاره کرده‌اند که این نتایج با تجزیه و تحلیل مناطق شهری دانمارک انجام شده و «ممکن است مستقیماً برای همه کشورهای دیگر قابل استفاده نباشد»، چرا که «عوامل اجتماعی-محیطی رفاه روانی، به عوامل فرهنگی و جغرافیایی وابسته است.»

نتایج مطالعات جدید در ژورنال علمی «Science Advances» منتشر شده است.