آیا «یک کالری، یک کالری»ست؟ (قسمت اول)

مثال اول: مقایسه دو قند ساده

قندهای ساده، ذرات کوچکی دارند که قابل تجزیه به قندهای کوچک‌تر نیستند و لذا در دستگاه گوارش به سهولت جذب می‌شوند. دو قند ساده بسیار رایج در رژیم غذایی ما، گلوکُز و فروکتوز نام دارند. قند خون نیز گلوکز است که در همه بافت‌های بدن مصرف می‌شود و فروکتوز، که سوخت‌وساز آن تنها در کبد میسراست، به قند میوه نیز معروف است چون در میوه‌ها و عسل به وفور یافت می‌شود. قند و شکر معمولی (اصطلاحا سوکروز) ترکیبی از هر دو این قندهاست. 

از نظر وزنی، هر یک گرم از این قندها به یک اندازه (چهار کیلوکالری) انرژی تولید می‌کند منتهی رفتار بدن در قبال این دو قند متفاوت است.

 فروکتوز، به ویژه در مقادیر بالا، در قیاس با گلوکز، بیشتر گرسنگی را القا و کمتر احساس سیری را ایجاد می‌کند، موجب انباشت چربی دور شکم و افزایش چربی‌ها و قند خون می‌شود. انواع شیرینی‌ها، شکلات‌ها، آبنبات‌ها و قند و شکر از مهم‌ترین منابع فروکتوز هستند.

نکته: میوه‌ها علی‌رغم داشتن فروکتوز، به دلیل وجود مقادیر چشمگیر فیبر، آب، ویتامین‌ها، املاح و دیگر مواد حیاتی و نیاز به صرف انرژی برای جویده شدن مجموعا بر سلامت انسان اثر مثبت دارند. بسیاری از این ویژگی‌ها در آب‌میوه‌ها موجود نیست!

نتیجه: صرف یک برش نان (حاوی نشاسته که در روده به گلوکز تجزیه می‌شود) در قیاس با یک عدد بیسکوییت سبوس‌دار با شهد توت (حاوی نشاسته، گلوکز، فروکتوز و روغن جامد) برای رفع گرسنگی بین روز و کنترل وزن، حتی در صورت مساوی بودن میزان کالری، بهتر است!

ادامه دارد....