مروری بر 10 داستان کوتاه خارجی برتر تاریخ ادبیات داستانی به انتخاب منتقدان ادبی روزنامه گاردین

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین:  داستان کوتاه در مقایسه با داستان بلند و رمان داستان‌های کوتاه و نویسندگان آن‌ها معمولا چندان مورد توجه رسانه‌ها و منتقدان نبوده‌اند و در نقدها و گزارش‌ها معمولا به رمان‌های بلند از نویسندگان مشهور بیشتر پرداخته می‌شود. با این‌ وجود داستان‌های کوتاهی در ااریخ ادبیات وجود دارند که اهمیت‌شان از داستان‌های بلند نیز بیشتر بوده و حتی بسیاری از نویسندگان مشهور در شروع کارشان با داستان‌های کوتاه‌شان جایگاه خود را در عالم ادبیات پیدا کرده‌اند. حتی بعضی از نویسندگان هم به‌طور خاص با نوشتن داستان‌های کوتاه به شهرت جهانی رسیده‌اند.

به همین مناسبت منتقدان ادبی روزنامه گاردین اخیرا فهرستی شامل 10 داستان کوتاه برتر تاریخ ادبیات داستانی را منتشر کرده‌اند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

مردگان / جیمز جویس

جیمز جویس داستان کوتاه مردگان را در قالب مجموعه داستان‌های «دوبلینی‌ها»  منتشر کرد. «مردگان»، آخرین و طولانی‌ترین داستان این مجموعه است. از نظر برخی منتقدان این داستان طولانی است و چنین گفته‌اند که می‌تواند به تنهایی یک رمان تلقی شود. جویس در این داستان کوتاه روایتی نفس‌گیر از شکنندگی عزت‌نفس مردانه ارائه کرده است. داستان در یک غروب زیبا در شهر دوبلین می‌گذرد و در آن به مفاهیمی چون عشق و جدایی و همچنین به پرسش‌هایی نظیر ریشه و هویت ایرلندی اشاره شده است. گابریل کانروی شخصیت اصلی داستان است که یک معلم و منتقد ادبی است و در طی داستان جویس به رابطه او با خانواده و دوستانش پرداخته است. کتاب «مردگان» دفعات متعددی توسط مترجمان مختلفی از جمله نسرین طباطبایی، مجید ابن موید و مشترکا توسط محمد علی صفریان و صالح حسینی به فارس ترجمه شده است.

اورژانس / دنیس جانسون

داستان کوتاه «اورژانس» بخشی از مجموعه داستان‌های کتاب «پسر عیسا» نوشته دنیس جانسون است. این کتاب در ایران توسط پیمان خاکسار به فارسی برگردانده شده است. در این داستان نیز مانند سایر داستان‌های کوتاه این مجموعه، به مقوله اعتیاد به‌عنوان یکی از مشکلات اساسی امروز جامعه آمریکا پرداخته شده است. داستان بدرباره 2 خدمه بیمارستانی معتاد است، که از کار خود گریزی زده و با اتومبیلشان به گردش و تفریح می‌روند و در نهایت در جنگل گم می‌شوند. هر چه داستان پیش می‌رود معلوم می‌شود با دو شخصیت بسیار بامزه طرف هستیم و از خلال گفتگ.هایشان با عمق شخصیت‌شان آشنا می‌شویم.

گاردن پارتی/ کاترین منسفیلد

گاردن پارتی نوشته کاترین منسفیلد به نظر بسیاری از منتقدان ادبی از جمله آثار ماندگار در زمینه داستان کوتاه به شمار می‌رود. این کتاب حداقل 2 بار توسط شیرین تعاونی(خالق) و نرگس انتخابی به فارسی برگردانده شده است. «گاردن پارتی» ماجرای مهمانی پرتجمل یک خانواده ثروتمند را روایت می‌کند که همزمان با مرگ کارگری در همسایگی آنها در حال برگزاری است. در این رمان، احساسات متضادی مانند وجدان طبقاتی، تقابل خیال و واقعیت، احساس و بی‌احساسی، مرگ و زندگی، در رویارویی با یکدیگر قرار گرفته‌اند. کاترین منسفیلد در این کتاب بیشتر به دنیای درونی شخصیت‌ها و درآمیختن فضای داستان با احساسات پرداخته است.

موسیقی بلوز سانی / جیمز بالدوین

«موسیقی بلوز سانی» داستان کوتاهی است که توسط جیمز بالدوین در سال 1957 به رشته تحریر درآمد و برای اولین بار در مجله «پارتیزان ریویو» منتشر شد و سپس آن را در قالب مجموعه داستان‌های «ملاقات» به چاپ رساند. «موسیقی بلوز سانی» داستان یک معلم درس ریاضی و واکنش‌هایش در برابر دستگیری برادرش «سانس» به اتهام اعتیاد و قاچاق مواد‌مخدر است. داستان از زبان برادر «سانی» روایت می‌شود و راوی از سرنوشت برادرش «سونی» و شاگردان ابراز نگرانی می‌کند. او نگران است که شاگردانش هم به مصرف مواد‌مخدر روی بیاورند. او برادرش را به‌خاطر اعتیاد به مواد‌مخدر از خود می‌راند. تاریکی و نور، موسیقی، یخ، درد، تحمل درد و کسب تجربه از درد و جدایی، ازجمله نمادها و مضامینی هستند که در این داستان به‌صورت جذابی به آنها پرداخته شده است. داستان «موسیقی سانی» به عنوان بخشی از کتاب «مجموعه داستان‌های ملاقات» در ایران توسط ستاره نعمت‌اللهی به فارسی برگردانده شده است.

گوسف / آنتوان چخوف

«گوسف» نام داستان کوتاهی نوشته آنتوان چخوف است. در برخی از منابع چنین ذکر شده است که چخوف در بازگشت از سفر به سیبری که برای درک رنج و مشقت محکومان زندانی در ارد.گاه‌های کار اجباری انجام داده بود سوار بر کشتی شد و در مسیر بازگشت 2 نفر از مسافران کشتی به صورتی غیرمنتظره از دنیا رفتند و جسدشان را به رسم معمول دریانوردان به آب انداخته شد، این حادثه آن چنان بر چخوف تأثیر گذاشت که تصمیم گرفت رمانی به نام «گوسف» درباره مرگ بنویسد. داستان «گوسف» در واقع از شاهکارهای ادبی چخوف است. او در این داستان آخرین روزهای زندگی یک سرباز را که در حال بازگشت به خانه است روایت می‌کند. به عقیده بسیاری از منتقدان این داستان یکی از بهترین روایت‌های ادبی درباره مرگ است که به‌ شکلی توصیفی به تصویر کشیده شده است.

ماجرای واقعی آه کیو / لو شون

«ماجرای واقعی آه کیو»، داستان کوتاهی است نوشته «لو شون» نویسنده نامدار اهل چین. او البته این داستان را با نام مستعار «را بن» (به مرد مرد بی‌تجربه و خام) نوشت. او در این داستان هجو‌آمیز، ماجراهای فرد ناشناسی با نام «آه کیو» را روایت می‌کند که دارای اصالتی روستایی و سوادی اندک است و شغل مشخصی ندارد و پیروزی‌‍‌هایش معمولا به شکست تبدیل می‌شود.

 این ندا از کجا می‌آید؟/ اودورا ولتی

راوی داستان کوتاه «این ندا از کجا می‌آید؟« یک قاتل نژادپرست است. «اودورا ولتی» نویسنده این داستان است و آن را بلافاصله بعد از مرگ «مدگار اورز» فعال حقوق شهروندی آمریکایی به رشته تحریر درآورد. او در توصیف وقایع اتفاق افتاده در کتاب خود که به توصیف ماجرای قتل یک فعال سیاهپوست حقوق شهروندی می‌پردازد گفت: «خشم می‌تواند مانند انبار باروت عمل کند.» بر اساس آنچه در این داستان روایت شده قاتل که فردی سفیدپوست است، منتظر می‌ماند تا قربانی سیاهپوستش از خانه خود خارج شود و سپس او را با شلیک گوله‌ای به قتل می‌رساند. قاتل در بازپرسی‌ها انگیزه قتل را رضایت شخصی خود عنوان می‌کند. در پایان داستان نیز او هنوز دستگیر نشده و از دست قانون فراری است.

رد پاها/  آلیس مونرو

در سال 1982 تقریبا سی سال پیش از آن که آلیس مونرو برنده جایزه نوبل ادبیات شود در جایی نوشت: «هر نوشته نهایی و هر داستان منتشر شده، تنها تلاش‌ اولیه و مقدماتی یک نویسنده برای نگارش یک داستان واقعی است و صرف اینکه ما یک داستان قابل چاپ بنویسیم نشانگر این نیست که توانسته‌ایم تبدیل به یک نویسنده تمام‌عیار شویم.» داستان «رد پاها» نیز این عقیده را در بطن خود دارد. این داستان در شهر کوپکی می‌گذرد که هر کدام از ساکنانش روایت خود را از قتل – خودکشی‌ای که در شهرشان اتفاق افتاده روایت می‌کنند.

در جست‌وجوی خدای باران/ بسی هد

در این مجموعه داستان‌کوتاه، «بسی هد» گفت‌وگوهایی را که با مردم روستایی در بوتسوانا به نام«سیرو» در انجام داده گردآوری کرده و آنها را با نثری داستانی و در قالب کتاب مجموعه داستان‌های کوتاه به چاپ رسانده است. این گفت‌وگوها در حقیقت هر کدام مانند یک داستان، روایت و افسانه محلی هستند. در این مجموعه داستان‌ها، بسی هد به موضوع خشکسالی تراژیک در بوتسوانا پرداخته است. البته او برای جذاب شدن این مجموعه، از مضامین طنزآمیز، حقایق تاریخی و روایت‌هایی معماگونه هم بهره برده است.

همراهی گرگ‌ها/ آنجلا کارتر

«همراهی گرگ‌ها» یکی از داستان‌های کوتاه کتاب مجموعه داستان‌های «تالار خونین» نوشته آنجلا کارتر است. داستان همراهی گرگ‌ها، در قلب یک منطقه کوهستانی پوشیده از جنگل‌های انبوه در اوج سرمای مرگبار زمستان اتفاق می‌افتد. راوی این داستان در ابتدا شرح می‌دهد گرگ‌ها حیواناتی بی‌رحم هستند که برای زنده ماندن خود موجودات ضعیف‌تر را می‌درند. به‌ خصوص در زمستان‌های سخت و زمانی که غذا به سختی به دست می‌آید. در ابتدای این داستان یک جادوگر همه افراد حاضر در یک مراسم را تبدیل به گرگ می‌کند. این داستان‌ها به نوعی برگرفته از داستان افسانه‌ای کلاه قرمزی است، اما با روایت‌هایی متفاوت که همه آنها در جنگل اتفاق می‌افتند. یکی از این داستان‌ها روایت عجیب زندگی زوج جوانی است که در جنگل زندگی می‌کنند. یکی دیگر نیز روایتی جدید و بزرگسالانه از داستان شنل قرمزی است. نویسنده در این کتاب که با رویکردی فمینیستی نوشته شده است نسبت به خطراتی که جنس زن را تهدید می‌کند، هشدار داده است.