علی بیگدلی کارشناس حوزه بین‌الملل از بن‌بست در مذاکرات می‌گوید:
هیچ راهی بجز مذاکره وجود ندارد اما مذاکره‌ای که راهگشا باشد
بیگدلی می‌گوید: من سه سال پیش مصاحبه کردم و گفتم هیچ راهی بجز مذاکره وجود ندارد منتهی مذاکره‌ای که راهگشا باشد نه مذاکره فعلی که به یک نقطه ابهام رسیده است.
سرویس سیاسی
نشست‌های وین بالا و پایین بسیاری را پشت و سر گذاشته و حالا به نقطه‌ای مبهم‌تر از قبل رسیده است.
از سویی مسئولین ایرانی نوید توافق را می‌دهند و تصمیم سیاسی غرب را مانع نهایی شدن آن می‌دانند از سویی آمریکایی‌ها توافق نزدیک را رد می‌کنند و تحریم‌های سپاه نیز هنوز باقی مانده است.
در این صحنه آمریکا تحریم‌های جدیدی را نیز علیه برخی شخصیت‌ها و نهادهای ایرانی وضع کرده است که می‌تواند به سخت‌تر شدن روند مذاکرات منجر شود.
به جهت بررسی وضعیت فعلی مذاکرات و احتمال دستیابی به توافق گفتگو کردیم با علی بیگدلی، کارشناس روابط بین الملل که مشروح آن را می‌خوانیم:
تحریم‌های جدید وضع شده علیه ایران از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا تا چه حد در ارتباط با وین و پرونده هسته‌ای ارزیابی می‌شود؟ آیا این تحریم‌ها می‌تواند تاثیر منفی بر روند مذاکرات داشته باشد؟
این تحریم‌ها دیگر اهمیتی ندارد و صرفا جلوه نمادین دارد، ارتباطی نیز به عملی شدن یا نشدن برجام ندارد یعنی مانعی بر سر تحقق برجام نیست.
ما یک سری اختلافات اساسی با آمریکا داریم که بر سر این مسائل نیست. ما درخواست کرده‌ایم سپاه با تمام تعلقات آن از زیر بار تحریم آزاد شود.
یعنی نه فقط سپاه بلکه همه‌ی نهادها و سازمان‌های اقتصادی و علمی و نظامی سپاه از تحریم رها شوند. البته آمریکایی‌ها حاضرند سپاه را از تحریم بیرون بیاورند اما نهادهای وابسته به آنرا حاضر نیستند رفع تحریم کنند، زیرا فعالیت‌های اقتصادی بسیار عظیمی دارند.
اما ایران می‌گوید اگر سپاه را از تحریم آزاد کنید و شرکت‌های وابسته و فعالیت‌های اقتصادی آزاد نشوند خیلی از شرکت‌ها با سپاه همکاری نخواهند کرد. صرفا نهاد سپاه مسئله‌ی وین نیست بلکه نهادهای وابسته اقتصادی به آن مهم هستند که باید از تحریم خلاص شوند و با فعالیت اقتصادی جذب سرمایه کنند یا تغییراتی در وضعیت اقتصادی ایران به وجود بیاورند.
با توجه به نشست‌های مکرر در خاورمیانه، مسئله آزادسازی سپاه از زیر بار تحریم مشکل شده است.
همین نشست ۶ جانبه که در اسراییل شکل گرفت یعنی مصر و بحرین و آمریکا و اسراییل و ... فشارها را بیشتر می‌کند، اتحاد سیاسی امنیتی جدیدی علیه ما شکل می‌گیرد که احتمالا اردن و ترکیه نیز به آن وصل می‌شوند. ملاقات‌های آشکار و پنهان اردن با اسراییل و عراق و انتقال گاز به این کشورها باعث می‌شود ژئوپلوتیک منطقه تغییر پیدا کند. سیاسیون و نظامیان کشور ما نیز حتما به این موضوع توجه دارند ما اگر نتوانیم سیاست‌های منطقه‌ای را تغییر اساسی دهیم روز به روز دچار انزوای بیشتری خواهیم شد.
هر روز در منطقه ما شکل جدیدی از ژئوپلوتیک به وجود می‌آید که می‌تواند منافع ما را نیز تغییر دهد.
دیدیم که بشار اسد هم به امارات رفت و به زودی در اجلاس اتحادیه عرب شرکت خواهد کرد. خیلی از کشورهای عرب منطقه نیز ابراز تمایل کرده‌اند که با سوریه ارتباط برقرار کنند.
این مسائل را نمی‌توانیم به سادگی کنار بگذاریم، اگر تصمیم‌سازان ما به این مسائل فکر نکنند و بخواهند به سیاست‌های گذشته ادامه دهند ما در انزوای سیاسی بیشتری قرار خواهیم گرفت و برجام نیز مشخص نیست چه سرنوشتی پیدا می‌کند.
البته برجام از بین نرفته است ولی خیلی هم بر اساس اظهارنظر مقامات آمریکایی جای امیدواری ندارد. با توجه به اینکه هم ما هم آمریکا به حل مسئله برجام نیاز داریم، با بودجه سال ۱۴۰۱ که خبر داریم یک بودجه بسیار شکننده‌ای است، با توجه به اینکه ارز ۴۲۰۰ را حذف کرده‌اند و ممکن است دلار به ۴۵ تومان برسد، خیلی شرایط سختی برای ما در صورت عدم احیای برجام ایجاد خواهد شد.
بایدن نیز علاقه‌مند است از پیروزی برجام در مقابل کنگره استفاده کند و سطح مقبولیت او هر روز در حال کاهش است، نتیجتا هر دو نیاز داریم برجام حل شود.
اما چون سیاست و بخش نظامی در ایران در هم تنیده شده است مشکل ایجاد شده است و باید این مسئله اول در داخل حل شود.
با این وجود چرا مسئولین ایرانی در سخنان خود از یک امیدواری در راستای توافق صحبت می‌کنند و نوید دستیابی به توافق را به زودی می‌دهند؟
اینکه امیرعبداللهیان گفته توافق نزدیک است اما موضوعات حساس باقی مانده است، به این دلیل بود که موضوعات حساس بحث سپاه و برخی نهادهای اقتصادی وابسته به حاکمیت است.
از طرفی به این نکته نیز باید اشاره کنیم که هیئت مذاکره کننده ما می‌خواهد وقتی مذاکره به پایان رسید در بازگشت به ایران و در حوزه سیاست داخلی، یک سپر دفاعی داشته باشد و بهترین سپر دفاعی برای آن‌ها سپاه است.
یعنی اگر پشت سپر سپاه قرار بگیرند مثلا شریعتمداری به آن‌ها حمله نمی‌کند چون امتیازی به نام سپاه دارند که کسی به او حمله نمی‌کند. حتی شورای عالی امنیت ملی هم می‌خواهد پشت سپر سپاه قرار بگیرد نتیجتا وقتی بتواند یک امتیاز دهن پرکن برای سپاه بگیرند دیگر از تعرضات داخلی مصون خواهند شد.
سپاه هم از آغاز نسبت به مذاکرات خیلی حساس بود گرچه تاکنون به امتیاز خاصی نرسیده‌ایم اما آمریکایی‌ها نیز دست ما را خوانده‌اند و بعید است تحریم سپاه را بردارند.
صحنه‌ی بعد از توافق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ درصورتیکه به توافق دست یابیم باز هم مشکلات منطقه‌ای از جمله تنش با عربستان موجود است؛ آیا توافق وین به تنهایی می‌تواند مشکلات ایران را حل کند؟
در صحنه بعد از توافق التهاب جامعه حتی بصورت کوتاه کاهش پیدا می‌کند.
دلار مقداری پایین می‌آید و فضا از حالت انقباضی فعلی آزاد می‌شود.
الان در اول سال هم هستیم و دستیابی به توافق می‌تواند در اقتصاد بسرعت تاثیرگذار باشد و یک نوع امنیت اقتصادی نسبی نیز ایجاد کند.
اما اینکه تصور کنیم سرمایه‌گذاران خارجی به سوی ایران می‌آیند مطلقا اینگونه نیست چون سرمایه‌گذاران نمی‌دانند سال ۲۰۲۴ در آمریکا چه اتفاقی می‌افتد. ممکن است یک سری موانع با تصویب برجام برداشته شود اما چندان قابل توجه نیست که بتواند بنیان‌های اقتصادی ما را متحول کند.
البته ممکن است از نظر روانشناختی جامعه از التهاب‌های ظاهری عقب نشینی کند اما بطور کلی نتیجه خاصی نمی‌دهد.
البته سیاست‌های منطقه‌ای ما هم تاکنون چندان نتیجه‌ای نداده است، من تعجب می‌کنم واقعا که چرا مقامات ما اصرار دارند عمق استراتژی ما در این سیاست‌هاست. شواهد عینی می‌گوید این سیاست‌ها با شکست مواجه شده و جز هزینه تاکنون نتیجه‌ای نداشته است. ما این همه در سوریه هزینه کردیم آخر سر سوریه به سمت جهان عرب رفت، هزینه این سیاست‌ها خیلی بیشتر از نتایج آن بوده است. اینکه چرا این سیاست پرهزینه را پیش گرفته‌ایم و چه دستاوردهای مفیدی بدست آورده‌ایم، هنوز پاسخ مناسبی نداشته است.
دولت رئیسی بارها گفته وضعیت داخل را به برجام گره نمی‌زند؛ بنظر شما در صورت شکست مذاکرات دولت برنامه جایگزینی دارد یا مانند دولت روحانی دچار بن بست خواهد شد؟
دولت اول گفت گره نمی‌زنیم این‌هایی که الان مسئول مذاکره هستند همان‌هایی هستند که برجام را در مجلس آتش زدند الان به این نتیجه رسیده‌اند که برای غربی‌ها روحانی و رئیسی مهم نیست.
غرب با استراتژی خود و بر اساس منافع خود حرکت می‌کند اما ما چون استراتژی مواج داریم فرض می‌کنیم اگر روحانی برود و رئیسی بیاید وضع بهتر می‌شود.
کسانیکه برجام را آتش زدند و می‌گفتند مذاکره کردن خیانت است الان به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ راهی غیر از این وجود ندارد.
من سه سال پیش مصاحبه کردم و گفتم هیچ راهی بجز مذاکره وجود ندارد منتهی مذاکره‌ای که راهگشا باشد نه مذاکره فعلی که به یک نقطه ابهام رسیده است.
اقتصاد ایران نیز یک اقتصاد فلج شده است و باید راهی پیدا کند و اگر راهی برای بهبود پیدا نکند ممکن است در سال جاری و آتی درگیر شورش‌های اجتماعی شویم.
ارسال نظر