سوریه پس از اسد: برندگان فعلی ترکیه و غرب هستند

به گزاش مستقل آنلاین، میدل ایست آی نوشت:

 

• سوریه پس از اسد: برندگان فعلی ترکیه و غرب هستند 

• بدون نقشه راهی مشخص، سرنوشتی مشابه لیبی یا سودان برای سوریه محتمل است

• دو سناریود در مورد آینده سیاسی سوریه

• ۱۰ اصل به عنوان یک بسته جامع و پایدار برای حل بحران سوریه

نظام بعثی در سوریه، پس از نزدیک به ۶۰ سال حکومت، سرنگون و بشار اسد به مسکو فرار کرد. سوریه در دوران حمله صدام حسین به خاک ایران در کنار ایران ایستاد و ایران نیز به نوبه خود در جریان حمله گروه دولت اسلامی (داعش) و القاعده به سوریه و عراق از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷، از دولت‌های سوریه و عراق حمایت کرد.

ائتلاف روسیه، ایران و محور مقاومت منجر به شکست گروه‌های شبه‌نظامی و حفظ حاکمیت این دو کشور عربی شد. با این حال، دولت اسد هیچ همسویی با دموکراسی نداشت و رهبران غربی و عربی از حضور گسترده و نفوذ ایران و روسیه در سوریه خشمگین و نگران بودند.

 

ترکیه برنده اصلی

سقوط دولت سوریه می‌تواند تهدیدهایی برای امنیت عراق ایجاد کند، هم از نظر منطقه کردستان و هم به ‌واسطه بلند پروازی‌های گروه‌های افراطی برای مناطق سنی‌نشین در این کشور، و همچنین احتمال فعال شدن سلول‌های خفته داعش.

در کوتاه‌مدت، اسرائیل ممکن است فرصتی برای تضعیف بیشتر حزب‌الله و محور مقاومت در کل منطقه بیابد. با این حال، فعالیت گروه‌های مسلح جدید اسلام‌گرا در مرزهای آن، رشد جنبش‌های اسلام‌گرا و تأثیر احتمالی آن بر موضع آینده سوریه در مسئله فلسطین و ارتفاعات اشغالی جولان می‌تواند تهدیدات امنیت ملی درازمدت را برای اسرائیل افزایش دهد.

در کوتاه‌مدت، آمریکا و غرب در زمره برندگان سقوط نظام سیاسی سوریه خواهند بود، زیرا سقوط اسد به طور قابل‌توجهی نفوذ روسیه و ایران در منطقه را کاهش خواهد داد. با این حال، گروه اسلام‌گرایی که دمشق را تصرف کرد و اسد را سرنگون کرد، هیئت تحریر الشام (HTS) است که به دلیل ارتباط با القاعده، در سال ۲۰۱۷ توسط بریتانیا و در سال ۲۰۱۸ توسط آمریکا به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی شد. رهبر HTS، ابومحمد الجولانی (نام واقعی احمد الشراء) است که در سال ۲۰۱۳ توسط آمریکا به عنوان یک تروریست معرفی شد. نامشخص است که چگونه سقوط دولت سکولار سوریه و ظهور اسلام‌گرایان بر منافع درازمدت آمریکا تأثیر خواهد گذاشت، با توجه به دیدگاه‌های متفاوت آمریکا و ترکیه در مورد مسئله کردها، ابهام در مورد اقدامات آینده مخالفان و چشم‌انداز افزایش بی‌ثباتی در منطقه.

 

 

در حالی که کشورهای عربی نیز از کاهش نفوذ ایران در سوریه خرسند هستند، عملیات نظامی هیئت تحریر الشام (HTS) و سایر گروه‌های شبه‌نظامی توسط ترکیه مدیریت و سازمان‌دهی شده است که همه آن‌ها وابسته به اخوان‌المسلمین هستند.

چندین کشور عربی، از جمله مصر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اردن، مخالف اخوان‌المسلمین و ایدئولوژی آن هستند. بنابراین، قدرت‌نمایی ترکیه در منطقه و تسلط احتمالی آینده اخوان‌المسلمین در سوریه می‌تواند به‌عنوان تهدیدی جدید از سوی برخی کشورهای عربی تلقی شود.

نتیجه‌ای مشابه لیبی

در مورد آینده سیاسی سوریه، می‌توان دو سناریو را تصور کرد: انتقال مسالمت‌آمیز به یک نظام جدید؛ یا نتیجه‌ای مشابه لیبی و سودان.

انتقال مسالمت‌آمیز ممکن است در صورتی محقق شود که مخالفان به گفتمان و اقدامات معتدل خود ادامه دهند. با این حال، آن‌ها از گروه‌های متنوع و پراکنده‌ای تشکیل شده‌اند که تنها برای حذف یک دشمن مشترک متحد شدند. پس از حذف بشار اسد و آغاز فرایند شکل‌گیری آینده، اختلافات آن‌ها ممکن است نمایان شود و مشخص نیست که این اختلافات تا چه حد قابل حل خواهند بود. حتی اگر در میان گروههای اوپوزیسیون پیروز اختلافات داخلی وجود نداشته باشد، درگیری‌های آن‌ها با کردها و موضع ترکیه در این مورد به تنهایی میتواند به یک مانع بزرگ برای ایجاد نظمی جدید مبتنی بر اجماع در سوریه تبدیل شود. این وضعیت می‌تواند سوریه را در یک بحران سیاسی و امنیتی طولانی‌مدت، مشابه لیبی و سودان، نگه دارد.

 

 

در آوریل ۲۰۱۷، در کنفرانس کارنگی در واشنگتن، ۱۰ اصل برای حل بحران سوریه پیشنهاد دادم:

۱) حل بحران سوریه از طریق دیپلماسی، نه جنگ؛

۲) یافتن راه‌ حلی که آبروی همه طرف‌های اصلی درگیر حفظ شود؛

۳) همکاری جدی و جمعی برای ریشه‌کن کردن تروریسم از سوریه؛

۴) حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه؛

۵) جلوگیری از فروپاشی ارتش و نهادهای امنیتی سوریه؛

۶) تشکیل یک دولت فراگیر در سوریه؛

۷) ساختن سوریه‌ای جدید بر اساس اراده و رأی اکثریت مردم سوریه؛

۸) تضمین حفاظت از اقلیت‌ها در سوریه؛

۹) برگزاری انتخابات آزاد تحت نظارت سازمان ملل برای دولت و قانون اساسی جدید سوریه؛

۱۰) یک بسته جامع کمک‌های اقتصادی برای بازسازی سوریه، بازگشت پناهندگان و مسائل انسانی دیگر.

اگرچه در آن زمان گوش شنوایی برای این ایده‌ها وجود نداشت، اما امروز این ۱۰ اصل همچنان می‌توانند به عنوان یک بسته جامع و پایدار برای حل بحران سوریه مطرح شوند.