آیا دولت قادر به کنترل بازار ارز خواهد شد؟

با رسیدن دلار به چهل هزار تومان استعفا یا عزل رئیس بانک مرکزی قابل پیش‌بینی بود. گرچه شخص رئیس بانک مرکزی قادر به تغییر این مسیر نبود و رئیس بعدی نیز نخواهد بود. بعد از انتخاب فرزین به ریاست بانک مرکزی، باید دید دولت رئیسی تا نوروز، سقف قیمت را تا چه قیمتی تحمل خواهد کرد.

شواهد نشان می‌دهد جراحی اقتصادی رئیسی شکست خورده و بنظر نمی‌رسد جابجایی مدیران اقتصادی بتواند بیمار را احیا کند. 

با این مقدمه سراغ کارشناسان ارزی رفتیم تا ببینیم چه بر سر پول ملی خواهد آمد و آیا دولت قادر به کنترل بازار ارز و کاهش تورم خواهد شد یا خیر؟

سیاوش غیبی پور 

دلار به ۲۰۰ هزار تومان نمی‌رسد

 سیاوش غیبی پور کارشناس حوزه ارز در آغاز درباره علل افزایش نرخ ارز در یک ماه اخیر به مستقل گفت:

این مسئله به دو بخش تقسیم می‌شود؛ 

اول: بخش غیر اقتصادی است که اثر تحریم، شرایط اتحادیه اروپا و خروج پول از بانک‌هاست.

دوم: بخش بعدی مربوط به مسائل اقتصادی است. شدت افزایش نرخ ارز یکنواخت و مستمر بوده است که ناشی از تاثیر بخش غیراقتصادی بر روی قیمت ارز است. نسبت به دوره‌های مشابه مثل سال‌های ۹۱_ ۹۶_ ۹۸ و ۱۴۰۰ که مورد مطالعه واقع شده، عمدتا مسیرهای صعودی قیمت یک ماه تا چهل و پنج روز بوده است، اما الان شاهد روندی مستمر هستیم. این روند اخیر که بطور مستمر ادامه پیدا کرده ناشی از سیاست‌های اعلامی و اجرایی بانک مرکزی است، که کافی و درست نبوده و نتوانسته اعتماد بازار و فعالان اقتصادی را جذب کند که به این شرایط پایان دهند.

بنظر من این وضعیت استمرار دارد و دلار در ۴۰ هزار تومان نوسان دارد تا شرایط بهتری ایجاد شود. اما افق روشنی نداریم و نباید امیدوار باشیم در هفته‌های آینده دلار به سمت قبل برگردد و احتمالا روند افزایشی خواهد بود.

وی در ادامه درباره نقش دولت در افزایش نرخ ارز افزود: من فکر می‌کنم دو عامل وجود دارد؛ اول قیمت تمام شده است که این قیمت را اگر با معادل ارزی هر کالا در نظر بگیریم بدست می‌آید. دولت تورم بیش از چهل درصد را به اقتصاد تحمیل می‌کند، این تورم و رشد نقدینگی همه سبب می‌شود که قیمت تمام شده کالاهای تولیدی و خدمات افزایش پیدا کند وقتی قیمت تمام شده افزایش پیدا کند بروز و ظهور آن در ارز نمایانگر است. کنترل‌های دولتی در بازار ارز نیز مقطعی است مثلا دولت در چند دوره می‌تواند قیمت را کنترل کند اما در نهایت نمی‌تواند و تا زمانیکه وضعیت سیاسی و اقتصادی به آرامش نرسد همین وضعیت برای دلار ادامه دارد.

غیبی پور در پایان درباره پیش بینی مرکز پژوهش‌های مجلس مبنی بر دلار دویست هزار تومانی گفت: البته آن پیش بینی یک نظر کارشناسی نسبی بود که بخشی از آن هم رد شد، اما برای شرایط فعلی نیست. اگر ما شرایط اقتصادی عادی را داشتیم به این وضعیت نمی‌رسیدیم. بخشی از نارآمی‌های اخیر نیز در این مسئله موثر بوده است اما در حوزه دلار به دویست هزار تومان نمی‌رسیم. ما باید به بازار آرامش دهیم تا مردم پول‌هایشان را از بانک‌ها بیرون نیاورند و به سیستم اقتصادی و بانکی اعتماد کنند.

سیدکمال سید علی

گشایش در برجام اقتصاد را به آرامش نسبی می‌رساند

در ادامه گفتگو کردیم با سیدکمال سید علی مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران و کارشناس بازار ارز. وی در آغاز درباره علل اقتصادی و غیراقتصادی افزایش نرخ ارز به روزنامه مستقل گفت: 

افزایش قیمت دلار دلایل مشخص دارد. از سه ماه گذشته که شرایط برجام بهم خورد انتظار می‌رفت قیمت دلار بالا برود و با بی‌تفاوت شدن نسبت به برجام علامت اولیه برای افزایش قیمت ارز کافی بود. چون در گذشته تصور می‌شد با برجام قیمت کاهشی باشد. اما از سه ماه اخیر به این طرف و با افزایش تحریم‌ها و تنش‌های داخلی خروج سرمایه افزایش پیدا کرده است. خروج سرمایه تقاضای ارز را بالا می‌برد و واردات و قاچاق و سفته بازی هم که سر جای خود بوده است و همه این موارد بر روی افزایش قیمت دلار تاثیر دارد. ضمن اینکه با این میزان رشد نقدینگی تاثیر آن بر تورم غیرقابل انکار است. 

وی در ادامه درباره انگیزه دولت برای افزایش قیمت ارز مبنی بر تامین کسری بودجه افزود:

هیچ دولتی نه این دولت نه دولت‌های دیگر طرفدار تورم نیستند چون به ضررشان است. چون خودشان واردکننده هستند و باید کنترلی روی کالاهای وارداتی داشته باشند و فشار افزایش قیمت بر دولت می‌آید. پس دولت انگیزه‌ای برای افزایش قیمت ندارد البته ممکن است منتفع ریالی شود اما در بازار نیمایی چندان موفق نیست.

 سیدعلی سپس به راهکارهای عبور از افزایش نرخ ارز اشاره کرد: 

راهکار این است که هزینه‌های دولت کنترل شود و کسری بودجه را مدیریت کنند. اما چون این اتفاق نمی‌افتد بانک مرکزی افزایش نقدینگی را دامن می‌زند و دولت نیز برای تامین مالی خود به بانک مرکزی فشار می‌آورد که پول چاپ کند. چون دولت، درآمد زیادی ندارد و نفت هم خوب نمی‌فروشد ناچار است که با چاپ اسکناس کمبودهای خود را تامین کند. امیدواریم تحریم‌ها برداشته شود حتی بصورت موقت! اما گشایشی در برجام ایجاد شود تا اقتصاد به ارامشی نسبی برسد.

 کمال سید علی در پایان درباره تحقق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس مبنی بر دلار دویست هزار تومانی گفت:

خیر این تحقیق منطقی نیست. مگر می‌شود ارز دویست و پنجاه هزار تومان شود؟ به هر حال این مجلس چنین پژوهش‌هایی هم دارد.