۵۰ کشور جهان در زمینه کرونا، روند افزایشی پیدا کرده‌اند

حمید سوری درباره وضعیت کرونا در جهان و ایران، گفت: به طور کلی روند بستری و مرگ‌ومیر ناشی از کووید ۱۹ در بسیاری از کشورهای جهان سیر نزولی داشته و چند روز قبل ۱۷۴ کشور جهان از جمله ایران، صفر مورد مرگ را گزارش کرده‌اند. این اتفاق پیام بسیار خوب و دلگرم‌کننده‌ای است، اما باید بدانیم که تا زمانیکه اپیدمی رسما خاموش نشده باشد، همچنان خطر بالقوه بازگشت پیک‌های بعدی وجود دارد. هرچند ممکن است این احتمال کم باشد، اما در حال حاضر نمی‌توان قضاوت کرد که اندازه این احتمال چقدر است.

کرونا به دنبال بقا

وی افزود: تفسیر من این است که علی‌رغم تلاش‌هایی که جامعه بشری برای مهار اپیدمی کووید ۱۹ انجام داده، اما اکنون با یک آتش‌بس یک‌سویه و یک جانبه از سمت ویروس مواجهیم و عملا ویروس است که به دلایل مختلف، میزان کشندگی یا شدت بیماری را کاهش داده است. این اتفاق هم معمولا در طبیعت رخ می‌دهد. ویروس کووید ۱۹ هم هوشمندانه به دنبال بقای خودش است و به همین دلیل رفتارها و فراز و نشیب‌هایی  که در شدت بیماری‌زایی‌اش ایجاد می‌کند، ممکن است استراتژی باشد برای اینکه مجددا خودش را بر جامعه بشری تحمیل کند.

دچار خوش‌بینی کاذب درباره پایان اپیدمی کرونا نشویم

سوری ادامه داد: در اپیدمی‌ها حتی اگر احتمال ضعیفی برای بازگشت اپیدمی بدهیم، حتما نیاز است که آمادگی لازم را داشته باشیم و جامعه را مرتبا از نظر اپیدمیک رصد کنیم. آن هم نه فقط بر پایه مرگ و بستری. زیرا مرگ و بستری شاخص‌های گمراه‌کننده‌ای هستند و ممکن است ما را دچار خوش‌بینی کاذب کند. بر این اساس باید رصد کنیم که لود ویروس چقدر است، گردش ویروس در جامعه چگونه است، سطح ایمنی و ابتلای مردم چگونه است و ... وقتی تعداد تست‌هایمان در روز بسیار کاهش می‌یابد، قطعا نمی‌توانیم یک استنتاج درستی را از شرایط اپیدمی در جامعه خودمان داشته باشیم و نمی‌توانیم خودمان را با کشورهای دیگر مقایسه کرده و اعلام کنیم ما از دیگران موفق‌تر بودیم یا خیر.

اختفای کرونا و قضاوت‌های مبهم درباره وضعیت اپیدمی

وی گفت: آنچه که اکنون به لحاظ اپیدمی وجود دارد، این است که ویروس کرونا مرتبا در حال جهش است. البته جهش‌هایی هم که اکنون رخ داده، واریانت‌های هشداردهنده نبوده است و ساب‌واریانت‌هایی در جای جای دنیا شکل گرفته که اخیرا به نظر می‌آید شدت بیماری‌زایی و سرعت گسترش این ساب‌واریانت‌ها بیشتر است. باید توجه کرد که در کشورهایی که نظام مراقبت ژنومیک دارند، این موارد قابل شناسایی است. تا زمانیکه به صورت نظام‌مند، ژنومیک ویروس را مراقبت و کنترل نکنیم، نمی‌توانیم قضاوت درستی داشته باشیم و قضاوت‌مان در یک فضای تاریک و مبهمی است و فکر می‌کنیم که هیچ خبری نیست. در حالی که ویروس معمولا از تکنیک اختفا هم استفاده می‌کند.

سوری گفت: بنابراین گزارش‌هایی که از برخی کشورها درباره ساب‌واریانت‌های جدید ویروس کرونا داریم، ‌عمدتا مربوط به کشورهایی است که تعداد قابل توجهی از موارد ابتلایشان را مورد توالی‌یابی قرار می‌دهند، اما در کشور ما هم میزان تست‌هایمان بسیار پایین است و هم نظام توالی‌یابی ویروس را نداریم. در نتیجه نمی‌توانیم درباره آنچه که در کشورمان می‌گذرد، قضاوت کنیم. چه بسا ممکن است واریانت‌هایی در کشور ما باشد یا ایجاد شود که ما به موقع از آن‌ها مطلع نشویم.

سرایت روند افزایشی کرونا به آسیا

این اپیدمیولوژیست گفت: اطلاعات کشورها نشان می‌دهد که در حدود ۵۰ کشور جهان در زمینه تعداد مبتلایان به کرونا، روند افزایشی پیدا کرده است که به تدریج دارد به سمت آسیا هم سرایت می‌کند. یعنی عمدتا افزایش در کشورهای آمریکای لاتین و آمریکای جنوبی بود، اما اکنون حتی کشورهای اطراف ما مانند پاکستان، عربستان، قطر، کویت، بحرین و ... هم با افزایش موارد ابتلا مواجهند. بنابراین این هشدار و هوشیاری و آمادگی امری طبیعی است.

خطر غافل‌گیر شدن

سوری با بیان اینکه چنین فضایی را در وزارت بهداشت حس نمی‌کنم که چنین آمادگی وجود داشته باشد و ما دقیقا بدانیم که چه اتفاقی در کشورمان از نظر اپیدمی رخ می‌دهد، گفت: به نظر می‌رسد در کشورمان رفتارها عمدتا رفتارهایی است که اپیدمی را خاتمه یافته تلقی کردیم که کاملا اشتباه است و خدایی نکرده ممکن است، دچار غافلگیری شویم. آسیب این غافلگیری هم به مردم می‌رسد و بار عظیمی را به جامعه تحمیل می‌کند. بنابراین عمده‌ترین پیامی که می‌توان داد این است که هرچند خوشحالیم روند اپیدمی کُند شده و میزان مرگ‌میرها بسیار کاهش یافته و ایران جزو ۱۷۴ کشوری است که چند روز قبل صفر مورد مرگ را گزارش کرد و این خیلی خوب است، اما اینکه فکر کنیم روند همه دنیا افزایشی است و تنها کشور ما توانسته اپیدمی را کنترل کند، ممکن است از نظر آرام‌بخشی به فضای اجتماعی رویکرد مفیدی باشد، اما مبادا که دچار گمراهی در قضاوت شویم و برای خودمان کف بزنیم، در حالی که هنوز جشن گرفتن زود است.

خیز جدید کرونا و با ساب‌واریانت جدید در آمریکا

وی درباره خیز جدید کرونا در آمریکا با ساب‌واریانت BA.۲.۱۲.۱ که از خانواده اُمیکرون است، گفت: این ساب‌واریانت که از خانواده اُمیکرون است از آمریکا گزارش شده که نشان می‌دهد شدت بیماری‌زایی و سرعت گسترش بالاتری دارد. نگرانی‌هایی را هم ایجاد کرده، اما هنوز خیلی تحلیل جامع و جهانی درباره آن نشده و نمی‌توان قضاوت کرد که این ساب‌واریانت چقدر می‌تواند به سایر کشورها سرایت کند و حرکتش به چه صورت است.

سوری ادامه داد: فعلا این ساب‌واریانت در آمریکا گزارش شده و جای دیگری مورد مشابه پیدا نشده است، اما باید توجه کرد که تعداد کشورهایی که نظام مراقبت ژنومیک جامع دارند، محدود هستند و انتظاری نیست که اگر در آفریقا شکل بگیرد، دیده شود و گزارش شود، حتی ممکن است به کشور ما وارد شود و ما بعد از دو هفته که ابتلایش مشخص شد ،به صورت تصادفی متوجه شویم. در کشور ما از آنجایی نظام مراقبت ژنومیک نداریم، نمی‌دانیم چنین واریانت‌هایی هست یا خیر. در عین حال تست‌های ما بسیار محدود شده و سازمان جهانی بهداشت هم به کشورهایی مانند ما که تعداد تست‌هایشان محدود شده هشدار داده مبنی بر اینکه تعداد تست‌هایتان به حدی کاهش یافته که نگران‌کننده است و ممکن است شما را دچار غافلگیری کند.

لزوم افزایش تست‌های تشخیصی کرونا در کشور

وی گفت: توصیه‌ام به مسئولان وزارت بهداشت این است؛ باتوجه به اینکه نیاز است تست‌ها را بیش از این داشته باشیم، میزان تست را افزایش دهند. در حال حاضر در دنیا به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت سه میلیون و ۱۰۰ هزار تست انجام می‌شود؛ در حالی که این عدد در کشور ما ۶۰۷ هزار تست به ازای یک میلیون نفر است. بر این اساس ما از نظر تعداد تست در دنیا در رتبه ۱۱۸ قرار داریم که وضعیت مناسبی نیست. این نشان می‌دهد که خیلی نمی‌توانیم تصویر شفافی از وضعیت اپیدمی در کشورمان داشته باشیم و در نتیجه هر نوع مقایسه هم با سیار کشورها اشتباه است. از بی‌اطلاعی از اپیدمی نمی‌توانیم استنتاج کنیم که شرایط‌مان خوب است؛ چرا که این موضوع ما را دچار خطا در استنتاج داده‌ها می‌کند./ایسنا