سرطان پروستات در مردان و سرطان پستان در بانوان بیشتر است

دکتر افشین استوار با بیان اینکه بر اساس آخرین اطلاعات نظام ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت، بروز استاندارد شده سنی سرطان در کشور نزدیک به ۱۶۸ در ۱۰۰ هزار نفر است، گفت: سالانه حدود ۱۳۵ هزار مورد سرطان در کشور اتفاق می افتد که متاسفانه با شیب افزایشی مواجه هستیم. بیشترین سرطان‌هایی که در کشور رخ می‌دهد در مردان سرطان پروستات و در بانوان سرطان پستان است.

استوار افزود: از نظر بروز فعلی سرطان در دنیا ایران وضعیت متوسطی دارد ولی به دو دلیل روند افزایشی سرطان در کشور نسبت به کل جهان بیشتر است. دلیل اول این است که جمعیت ما به سرعت در حال پیر شدن است. با رشد جمعیت سالمندی میزان بروز سرطان افزایش می یابد، زیرا سرطان بیماری دوران سالمندی است. از طرفی عوامل خطر سرطان هم در کشور روند افزایشی دارند. اصلی ترین عوامل خطر بروز سرطان آلودگی هوا، مصرف دخانیات، چاقی و کمبود فعالیت بدنی و مصرف الکل هستند. با شیوع سبک زندگی شهرنشینی متاسفانه شیوع بعضی از عوامل خطر مثل چاقی در حال افزایش است. میزان مصرف دخانیات در کشور نیز بالاست و باید توجه جدی در این زمینه انجام شود.

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر گفت: یکی از عوامل خطری که واقعا قابل کاهش است مصرف دخانیات است که با مداخلات مناسب از جمله با افزایش مالیات بر سیگار، ممنوعیت تبلیغات و عرض آن و کاهش دسترسی به ویژه دسترسی نوجوانان و جوانان به این مواد، می توان تا حدود زیادی از مصرف مواد دخانی جلوگیری کرد.

وجود اطلاعات کافی از بروز و توزیع سرطان در ۳۱ استان

استوار اصلاح سبک زندگی، فعالیت بدنی و تغذیه سالم را در کاهش بروز سرطان بسیار موثر دانست و افزود: خوشبختانه در حال حاضر اطلاعات کافی  از بروز و توزیع انواع سرطان و عوامل خطر آنها در همه جغرافیای کشور، یعنی در تمام ۳۱ استان کشور داریم و می دانیم که در کدام استان ها چه سرطان هایی بیشتر شایع است و می دانیم که در کدام استان های کشور بروز سرطان بیشتر است. این گزارش ها به تمام دانشگاه های علوم پزشکی ارسال شده و آنها مداخلات متناسب با بروز سرطان ها را در استان خودشان طراحی واجرا می کنند.

برنامه ملی مدیریت سرطان

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر گفت: خوشبختانه برنامه ملی مدیریت سرطان را در کشور که یک برنامه جامع در همه حوزه هاست در دست داریم. این برنامه ۴ فرآیند اصلی و ۷ فرآیند پشنتیبان دارد و همه سنین را در بر می گیرد و یک برنامه ادغام یافته در نظام شبکه بهداشت و درمان کشور است.

استوار افزود: این برنامه همه حوزه های مراقبت را از پیشگیری تا مراقبت های تسکینی در بر می گیرد. برنامه ملی سرطان در صورت اجرا می تواند معضل بروز سرطان را در کشور تا حدود خیلی زیادی کاهش دهد و ایران را در زمره کشورهای پیشرو در این زمینه قرار دهد.

سرطان دومین عامل مرگ در کشور

وی با اشاره به این که حدود ۸۲ درصد علل مرگ در کشور بیماری های غیرواگیر است، گفت: اولین عامل مرگ بیماری های قلبی با ۴۳ درصد و دومین عامل مرگ سرطان ها با ۱۶ درصد هستند. سرطان از نظر هزینه اولین و پرهزینه ترین بیماری در دنیا و در کشور است.

استوار تصریح کرد: به همین جهت توجه به این بیماری خیلی اهمیت دارد زیرا هم بار زیاد و تعداد مرگ ومیر زیادی دارد، هم اثرات اجتماعی، اقتصادی بر روی کیفیت زندگی بیماران، افراد و خانواده ها دارد و هم اضطراب و مشکلات روانی زیادی به فرد مبتلا و خانواده اش و جامعه وارد می کند. رشد سرطان در کشور بالاتر از رشد میانگین جهانی قرار دارد. در حالی که الان میزان بروز سرطان در کشور پایین تر از مقیاس جهانی است.

پویش ملی مبارزه با سرطان

وی برگزاری پویش ملی مبارزه با سرطان را یادآور شد و گفت: امسال هم مثل سال های گذشته پویش ملی سرطان از ۸ تا ۱۵ بهمن با شعار «فاصله ها را پر کنیم» برگزار می شود. در واقع شکاف و فاصله‌ای که در حال حاضر در خصوص خدمات و مراقبت های سرطان وجود دارد را باید پر کنیم. ما چهار نوع فاصله داریم که باید پر شود. فاصله اول پوشش جمعیتی است که خدمات مراقبت سرطان را دریافت می کنند.

استوار ادامه داد: این پوشش هم اکنون معادل جمعیت کل کشور و متناسب با بزرگی مساله سرطان و هزینه ای که سرطان به سلامت خانواده، به اقتصاد نظام سلامت و به اقتصاد کشور تحمیل می کند نیست. در نتیجه اولین فاصله ای که باید پر شود، فاصله پوشش جمعیتی است.

وی اظهار داشت: دومین فاصله ای که باید پر شود تعداد و تنوع خدماتی است که در حوزه سرطان ارائه و توسط نظام سلامت پوشش داده می شود. عمده هزینه ای که ما در نظام سلامت می کنیم مرتبط با هزینه های درمان بیماران سرطانی است. در حالی که هزینه های پیشگیرانه بسیار اثربخش تر است.

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر گفت: ما باید خدمات مرتبط با سرطان را به سمت خدمات پیشگیری و تشخیص زودهنگام توسعه دهیم. خدمات پیشگیری در حوزه عوامل خطر بیماری سرطان است و خدمات تشخیص زودهنگام باعث می شود سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شده و بسیاری از سرطان ها در این مرحله قابل درمان هستند و میزان بقای بیماران مبتلا به سرطان افزایش می یابد.

استوار افزود: بنابراین در نظام سلامت باید این نوع خدمات که هزینه بسیار کمتر و اثربخشی بسیار بیشتری دارند را ارائه و به خصوص این خدمات را در نظام شبکه بهداشت و درمان ادغام کنیم. از آن طرف مراقبت های تسکینی هم تا حدودی مغفول مانده است. بیماران سرطانی که در مراحل آخر سرطان قرار دارند باید حمایت شوند که کیفیت زندگی مناسبی با حداقل درد و رنج داشته باشند. این خدمات هم به اندازه کافی در کشور توسعه پیدا نکرده است. سومین شکاف مربوط به کیفیت خدمت است. کیفیت خدمات و مراقبت های مرتبط با سلامت چه در سطح پیشگیری، چه در سطح درمان و چه در سطح خدمات مراقبت های تسکینی همگی نیاز به بهبود دارند.

ضرورت تدوین راهنماهای بالینی درمان سرطان

استوار گفت: برای این کار مهم ترین اقدام تدوین و اجرای راهنماهای بالینی درمان سرطان و راهنمای میدانی حوزه پیشگیری برای خدمات تشخیص زودهنگام و مراقبت های تسکینی است. همچنین تجهیزات لازم برای تشخیص و درمان سرطان و داروهای لازم بر اساس راهنماهای بالینی مورد تایید وزارت بهداشت به اندازه کافی و به میزان قابل قبول باید تامین شده و به طور عادلانه در کل کشور در دسترس بیماران قرار گیرد. بنابراین آموزش پزشکان و کادر درمان هم برای بهبود کیفیت خدمات، در این دسته قرار می گیرد. البته همه این خدمات باید در فضایی ارائه شود که بیماران استطاعت دریافت این خدمات را داشته باشند. به قولی هم دسترسی باید فراهم شود و هم این خدمات با قیمتی باید ارائه شوند که برای بیماران قابل تامین باشد.

وی ادامه داد: کاهش پرداخت از جیب مردم و تامین مالی خدمات مرتبط با پیشگیری، درمان و مراقبت های تسکینی هم به عنوان چهارمین شکاف از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردارند. در صورت پر شدن این چهار مورد شکاف پوشش همگانی سلامت تامین خواهد شد. در ایران با تقویت نظام شبکه بهداشت و درمان می توان به بسیاری از این اهداف دست پیدا کرد و این شکاف های عمیقی که وجود دارد را پر کرد.

بنابر اعلام وبدا، استوار با بیان اینکه بنابراین شعار پویش ملی سرطان امسال که کم کردن فاصله هاست، ان‌شاءالله با برنامه ریزی مناسب قابل تحقق است، گفت: امیدواریم که با پویش ملی سرطان، امسال بتوانیم در همه سطوح حمایت طلبی کنیم. از مردم حمایت طلبی کنیم که با خودمراقبتی و بهبود سبک زندگی شان از خود در مقابل سرطان محافظت کنند. از سیاستگذاران نیز برای تامین منابع مورد نیز برای اجرای کامل و جامع برنامه ملی مدیریت در کشور حمایت طلبی کنیم.