گسل تهران در حیاط یکی از ویلاهای شخصی اطراف واحد علوم و تحقیقات

نیره صبور، کارشناس لرزه زمین‌ساخت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، با اشاره به جزئیات اجرای طرح تهیه نقشه دقیق‌سازی گسل‌های کلانشهرهای کشور، گفت: در این طرح مقرر شده است که برای کلانشهرهای کشور به تهیه نقشه دقیق‌سازی گسل‌ها اقدام کنیم که بر اساس توان کارشناسی و مالی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ۷ کلانشهر در دستور کار اجرای این طرح قرار گرفت.

صبور، با بیان اینکه برای تهیه نقشه‌های دقیق‌سازی به نقشه‌های اولیه نیاز داشتیم، یادآور شد: آماده‌سازی این نقشه‌ها برای این شهرها به پایان رسیده و در گام بعدی لازم بود تا محل دقیق قرار گرفتن گسل‌ها و نرخ لغزش آنها مشخص شود.

وی با بیان اینکه برای این منظور مجبور شدیم تکنیک‌های دیگری برای اجرای این بخش از مطالعات به کار گیریم، اضافه کرد: به منظور تعیین دقیق محل گسل‌ها شرح خدماتی را تهیه کردیم و بر اساس آن بر حسب این که گسل‌های مورد مطالعه در چه منطقه‌ای قرار دارد، از روش‌های خاصی بهره بردیم.

انجام شبکه‌بندی بر روی ترانشه پالئوسایزمولوژی گسل شمال تهران

وی اضافه کرد: در مناطقی از کلانشهر تهران که به دلیل توسعه شهری، رخنمون‌های گسل‌ها پوشیده شده بود، از عکس‌های هوایی که در قبل از توسعه شهری گرفته شده بود، بهره بردیم تا بتوانیم محل گسل‌ها را از روی شواهد سطحی، تبدیل به نقشه کنیم و با مطالعات میدانی صحت آن‌ها را بسنجیم.

تهیه نمونه سن‌سنجی بر روی گسل "کوثر" در تهران

صبور، حفر این ترانشه را بر روی گسل "شمال تهران" در شهر کرج دانست و افزود: این روش ما را در تعیین نرخ دقیق جابه‌جایی گسل و لغزش در محدوده این گسل یاری خواهد کرد.

وی همچنین افزود: از تعدادی از گسل‌های سطح شهر تهران که سن آخرین فعالیت لرزه‌خیزی آنها در دست نبود نیز نمونه‌های سن‌سنجی تهیه شده و با ارسال این نمونه‌ها به آزمایشگاه در حال مطالعه بر روی آنها هستیم.

به گفته وی تهران دارای ۱۳ گسل اصلی لرزه‌زا با عناوین "شمال تهران"، "مشاء"، "راندگی نیاوران"، "تلو بالا"، "تلو پایین"، "شیان و کوثر"، "پیشوا"، "گرمسار"، "پارچین"، "جنوب ری"، "شمال ری" و "کهریزک" و ۶ گسل کوچک "عباس‌آباد"، "قصر فیروزه"، "داودیه"، "ایوبی"، "باغ فیض" و "چیتگر" است.

کارشناسان در حال کار بر روی ترانشه پالئوسایزمولوژی گسل شمال تهران (خط گسل) در شمال شهر کرج

حاصل کار فاز نخست طرح (گردآوری و مطالعات کتابخانه‌ای) تاکنون، تهیه دو نسخه گزارش مقدماتی در رابطه با پیشینه مطالعات اصلی لرزه زمین‌ساختی در محدوده استان البرز و غرب تهران و تهیه نقشه مقدماتی گسل‌های محدوده شهری و طرح تفصیلی کرج و پیرامون آن تا شعاع ۳۰ کیلومتری بوده است.

با توجه به اهمیت سامانه گسل "اشتهارد" که از آن به عنوان یکی از سرچشمه‌های خطرساز یاد می‌شود و نزدیکی آن به کلانشهر کرج و کمبود اطلاعات مناسب در این زمینه، مطالعات تکمیلی پارینه لرزه‌شناسی سامانه گسلی اشتهارد، به عنوان زیرمجموعه طرح دقیق‌سازی گسل‌ها در کلانشهر کرج در قالب موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد و با همکاری پژوهشکده علوم‌زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور تعریف شده است.

گسل‌های فعال متعددی در محدوده استان البرز و غرب استان تهران شناخته شده‌اند که از بین آنها، ادامه غربی راندگی شمال تهران (راندگی شمال کرج)، راندگی باغستان، راندگی اشتهارد و گسل ماهدشت-جنوب کرج از محدوده شهری کلانشهر کرج عبور می‌کنند.