افزایش بیش از حد آهن عامل بیماری‌های کبد و اضافه‌وزن است

به گزارش مستقل آنلاین و به نقل از ان‌سی‌بی، بالا بودن سطح آهن در کبد می‌تواند علاوه بر بیماری کبد، به بیماری‌های جدی دیگری مانند سرطان، دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی- عروقی منجر شود. اندازه‌گیری آهن کبد، دشوار است و تاکنون تنها با بافت‌برداری تهاجمی صورت گرفته است.

پژوهشگران "دانشگاه اکستر" (University of Exeter) انگلستان با همکاری "دانشگاه وست‌مینستر" (University of Westminster) انگلستان و "دانشگاه لوند" (Lund University) سوئد، بررسی جدیدی انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که ژن‌های تنظیم‌کننده سوخت و ساز آهن بدن، دلیل وجود آهن اضافی در بدن هستند.

این بررسی نشان می‌دهد که ژن‌های تنظیم‌کننده سوخت و ساز آهن، به افزایش سطح آهن در کبد منجر می‌شوند؛ در نتیجه بالا رفتن سطح آهن کبد، یک مشکل سیستماتیک است و ارتباطی به اندام مورد نظر ندارد. یافته‌های این پژوهش می‌توانند به ارائه راهبردهای ساده‌ای منجر شوند که آهن اضافه را کاهش می‌دهند.

دکتر "هانیه یاقوتکار" (Hanieh Yaghootkar)، دانشمند ایرانی دانشگاه اکستر و همکارانش، بررسی‌های گسترده‌ای در مورد ارتباط میزان آهن کبد با ژن‌های تنظیم‌کننده سوخت و ساز آهن انجام دادند. آن‌ها با کمک ام‌.آر.آی، میزان آهن کبد را در ۸۲۰۰ داوطلب بررسی کردند. این پژوهش‌ها، با اسکن نشانگرهای زیستی در DNA داوطلبان انجام شد تا انواع ژنتیکی مرتبط با شرایط خاص شناسایی شوند.

پژوهشگران در این بررسی‌ها، سه نوع ژنتیکی مرتبط با افزایش آهن کبد را شناسایی کردند که در تولید هورمون "هپسیدین"(hepcidin) نقش دارند. هپسیدین، هورمونی است که آهن خون را تنظیم می‌کند.

دکتر یاقوتکار گفت: این نخستین بار است که چنین پژوهشی، روی یک جمعیت بزرگ و گلچین نشده صورت می‌گیرد.

پژوهشگران در این پروژه، برای بررسی ارتباط میان افزایش نسبت دور کمر به ران و میزان آهن کبد، از یک روش ژنتیکی استفاده کردند و دریافتند که داشتن اضافه وزن در ناحیه شکم، با افزایش سطح آهن در ارتباط است.

یاقوتکار افزود: پژوهش‌هایی که روی حیوانات صورت گرفته‌اند، نشان می‌دهند که سلول‌های چربی می‌توانند درشت‌خوارها را به کار کردن ترغیب کنند و به نقص تنظیم آهن کبد منجر شوند. اگرچه این توضیح، قابل قبول است اما ما باید پژوهش‌های بیشتری در این مورد انجام دهیم.

این حقیقت که مکانیسم‌های شناخته شده در این پژوهش، به افزایش آهن کبد منجر می‌شوند و این موضوع به اندام‌ها ارتباطی ندارد، به این معناست که احتمالاً سطح آهن در اندام‌های دیگر بدن از جمله مغز هم می‌تواند بالا برود.

پژوهشگران در بررسی‌های خود توانستند به ارتباط میان آهن اضافی و بسیاری از اختلالات دیگر از جمله بیماری‌های عصب روانپزشکی پی ببرند.

از آنجا که نتایج بالینی بالا رفتن سطح آهن، بسیار متفاوت هستند، برای ارزیابی و بررسی درمان‌های جدید از جمله درمان بیماران با هپسیدین برای کاهش تجمع آهن، به روشی نیاز است که چند تخصص را شامل شود.

یاقوتکار ادامه داد: ما در بررسی خود، از روش ام‌.آر.آی استفاده کردیم زیرا این روش به ما امکان می‌دهد عوامل ژنتیکی بیشتری را در ارتباط با این مشکل پیدا کنیم. ما مشتاق هستیم تا پژوهش‌های خود را روی اقوام غیراروپایی نیز آزمایش کنیم.

پروفسور "جوریس ولتمن" (Joris Veltman)، مدیر "مؤسسه ژنتیک مدیسین" (IGM) در "دانشگاه نیوکاسل"(Newcastle University) انگلستان گفت: تجمع بیش از حد آهن، برای بدن مضر است و باید به دقت تنظیم شود. این پژوهش، نقش مهم ژن‌های تنظیم کننده سوخت و ساز بدن و همچنین ارتباط میان نوع خاصی از اضافه‌وزن را با تجمع آهن آشکار می‌کند.

این پژوهش، در نشست سالانه "انجمن ژنتیک انسانی اروپا"(ESHG) ارائه خواهد شد.