قانون هوای پاک و مازوت
توقف مازوت سوزی پایانی بر آلودگی هواست؟
مازوت‌سوزی در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های شهروندان در روزهای سرد سال تبدیل شده است چون به عنوان یک آلاینده خطرناک علاوه بر تاثیر بر گیاهان و جانوران، در کنار آلودگی ناشی از خودروها تنفس را برای انسان‌ها سخت کرده؛ بنابراین توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اقدامی مهم است اما آیا این کار راهکار اصلی کاهش آلودگی هواست؟
هفته گذشته بود که به صدور دستور مسعود پزشکیان – رییس جمهوری - توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه «شازند»، «کرج» و «اصفهان» اعلام شد. به گفته شینا انصاری – رییس سازمان حفاظت محیط زیست - این تصمیم براساس میزان مصرف مازوت در این نیروگاه‌ها و نقش آنها در آلودگی هوا گرفته شده است.
مازوت چیست؟
هنگام ورود نفت خام به برج تقطیر، فراورده‌هایی همچون بنزین، گازوییل، گازمایع و سوخت جت خارج و از قسمت انتهای برج تقطیر فراورده سنگینی به نام نفت کوره خارج می‌شود. این فرآورده نفتی در گذشته در لوکوموتیوها و سوخت کشتی‌ها مورد استفاد قرار می‌گرفت و در حال حاضر به عنوان یک سوخت محبوب در کشورهای صنعتی پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع زغال‌سنگ و نفت کوره اصلی ترین سوخت نیروگاه‌های جهان به حساب می‌آیند.
سوزاندن مازوت باعث تولید چه آلاینده‌هایی می‌شود؟
یکی از سوخت‌هایی که می‌تواند آلودگی زیادی را تولید کند، مازوت است که به علت کیفیت پایین خود و عدم احتراق کامل می‌تواند موجب تولید گازی مانند کربن مونوکسید شود و به‌صورت مستقیم دوده و ذرات معلق بسیار ریز منتشر کند این در حالیست که دوده و ذرات معلق مشکلات زیادی برای سلامتی ایجاد می‌کند.
با توجه به آن که معمولاً در سوختی مانند مازوت، محتوای زیادی از سولفور و یا گوگرد وجود دارد، هنگام احتراق گازهایی مانند دی‌اکسید گوگرد نیز تولید می شود. این گاز علاوه بر آنکه خود یک آلاینده معیار به شمار می‌رود، می‌تواند با فعل و انفعالات شیمیایی در جو، موجب تشکیل ذرات معلق ریز نیز شود. سولفور دی اکسید گازی سمی و مضر است. این گاز وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از حد مجاز برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح کشنده خواهد بود.
اثر آلودگی هوا بر انسان‌ها و پرندگان
آلودگی هوا نه تنها باعث ابتلا به بیماری می‌شود حتی جان انسان‌ها را هم می‌گیرد. ذرات معلق به‌تنهایی باعث مرگ هزاران نفر می‌شوند. طبق تحقیقات انجام شده در دنیا، ۲۰ درصد از مرگ‌های طبیعی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در هوای آزاد هستند همچنین ۳۴ درصد از بیماری‌های ایسکمیک قلبی، ۲۴ درصد از سکته‌های مغزی، ۳۳ درصد از بیماری های انسداد مزمن ریوی، ۴۶ درصد از عفونت دستگاه تنفسی تحتانی و ۲۸ درصد از سرطان‌های ریه در دنیا منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در هوای آزاد هستند.
ناگفته نماند آلودگی هوا بر سلامت پرندگان هم تاثیر می‌گذارد. به گفته علیرضا هاشمی - مدیر عامل انجمن پرنده‌شناسی و پرنده‌نگری طرلان - به نظر می‌رسد که ذرات معلق بر سلامت پرندگان همچون انسان‌ها و موجودات زنده دیگر تاثیرمخربی دارد. به عنوان نمونه سیستم تنفسی آنها را دچار مشکل می‌کند.
قانون هوای پاک به موضوع سوخت توجه ویژه‌ای کرده است. به عنوان نمونه بر اساس ماده ۱۸ این قانون وزارت نفت مکلف است سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین، نفت‌گاز، نفت‌کوره (مازوت) و نفت‌سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند.
انصاری با استناد به این ماده می‌گوید: وزارت نفت باید گزارش اقدامات و برنامه‌های آتی خود را تا دو هفته آینده به کارگروه ارائه کند همچنین وزارت نیرو مطابق با ماده ۱۳ قانون هوای پاک مکلف به کنترل انتشار آلایندگی نیروگاه‌ها در حدود مجاز است که پیگیری این موضوع نیز به صورت جدی در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.
اگرچه تلاش برای استانداردسازی سوخت و خودداری از استفاده از سوخت‌های سنگین اقدامی ارزشمند برای کاهش آلودگی هواست ولی همانگونه که رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید می‌کند «آلودگی هوا محصول عوامل پیچیده و متعددی است» بنابراین برای رفع آن به موضوعات دیگری مانند نوسازی وسایل حمل و نقل عمومی، کاهش خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده و برقی‌سازی وسایل نقلیه نیز باید توجه کرد.
منبع: ایسنا