گشت تحقیر!

کلمه الحق یراد بها الباطل" یعنی همین گشت ارشاد! 

مهدی نورمحمدزاده/ نویسنده 

داستایوفسکی در رمان شاهکار برادران کارامازوف، مرگ عجیب و دردناک کودکی را روایت می‌کند که فقط به خاطر رنجش عمیق از یک اتفاق به ظاهر ساده دق مرگ می‌شود!

ستوان دیمیتری در عالم مستی، ریش دراز و قرمز رنگ پدر فقیر کودک را گرفته و او را روی زمین می‌کشد، پدر بخاطر ریش دراز و رنگی‌اش جارو نامیده می‌شود و مورد تمسخر جمع قرار می‌گیرد! پسرک همه چیز را می‌بیند و می‌لرزد، بعد بیمار می‌شود و مثل یک شمع قطره قطره آب می‌شود!

اطرافیان برایش قصه می‌بافند تا طعم تلخ تحقیر را فراموش کند، حتی دیمیتری پشیمان سکه‌ها می‌بخشد به جبران خطای مستی‌اش، اما زهر واژه‌ی جارو همه روح کودک را تسخیر می‌کند و در مقابل چشمان حیرت زده و خیس از حقارت پدر، بالاخره شمع جان پسر خاموش می‌شود!

هنر داستایوفسکی، روایت باورپذیر و تاثیرگذار این مرگ ناشی از تحقیر است، آنقدر که روان خواننده را به هم می‌ریزد و شهودی عمیق از ابعاد وحشتناک تحقیر انسان، در جان مخاطب تصویر می‌کند.

اهل پخش خبر و تحلیل‌های زرد و هیجانی نیستم، اما مانده‌ام اطرافیان آن دختری که ماموران گشت ارشاد سرش را گرفته و مثل یک گونی روی زمین می‌کشند، چگونه این تحقیر عمیق را تاب آورده‌اند؟! اصلا چگونه زنده مانده‌اند؟!

شاید حداقل فایده رمان خواندن در روزگار بی عاطفه امروز، رسیدن به همین فهم‌ها و شهودها است. قانونگذار و فرماندهی که کارامازوف بخواند، طعم تلخ تحقیر را می‌چشد و تاحدی می‌فهمد نگاه سرد و بی‌عاطفه ماموران این فیلم واقعی منتشر شده، چقدر دردناک و نگران کننده است!

"کلمه الحق یراد بها الباطل" یعنی همین گشت ارشاد! هر چقدر که تا حالا ارشاد نداشته، عوضش تحقیر و نفرت و کینه به بار آورده است. دیگر زیادی مضحک است که تصور کنیم با شعارهای کلیشه‌ای شبیه «اون دختر کم‌حجاب، دختر منه!» و پخش برخی کلیپ‌های دلجویانه از سخنان بزرگان، می‌شود گند گشت ارشاد را جمع کرد و مسأله را به خطای چند مامور تقلیل داد!

 شاید برایتان جالب باشد که بدانید اصل این متن را چند سال قبل در نقد رفتار گشت ارشاد نوشته بودم و امروز با چند جمله تغییر دوباره بازنشر کردم. چه دردناک است حال جامعه‌ای که مشکلات و مسأله هایش به جای رفع شدن، مدام تکرار می‌شود!

دردناک‌تر؛ حال مردمی که به رییس جمهوری رای داده‌اند که عوض همه کلی‌گویی‌ها و وعده‌های نداده‌اش، لااقل صریح و شفاف از رفع فیلترینگ و تعطیلی گشت ارشاد سخن گفته است و حالا وسط تصمیم و اراده نهادها و مجموعه‌های اقتدارگرا گیر افتاده است! ناتوانی محتمل رئیس جمهور در تعطیلی این بساط بلاهت و نفرت زا، چه معنایی خواهد داشت جز تحقیر رای مردم؟!