تهران نسبت به صدور قطعنامه ضدایرانی در آژانس هشدار داد
چند روزی است که فضای رسانه‌ای در خارج از ایران معطوف به نشت آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی معطوف شده است.
شنیده‌ها حاکی است که با توجه به تجربه قطعنامه‌های قبلی، اگر در اجلاس هفته آینده شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شود تهران نسبت به آن عکس‌العمل نشان داده و اقدام متقابل انجام خواهد داد.
۵ روز مانده به برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، خبر‌ها از نامعلوم بودن تصمیم برخی از کشورهای اروپایی در استفاده از قطعنامه ضدایرانی در اجلاس پیش رو حکایت دارد.
چند روزی است که فضای رسانه‌ای در خارج از ایران معطوف به نشت آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی معطوف شده است. هسته مرکزی اخبار روز‌های گذشته به اختلاف نظر و شکاف در اردوگاه غرب برای بهره گیری دوباره از اهرم قطعنامه علیه ایران اختصاص پیدا کرده است.
بر این اساس، منابع دیپلماتیک نزدیک به تروئیکای اروپایی خبر داده اند در آستانه نشست فصلی آژانس اختلاف نظری بین آمریکا و سه کشور اروپایی (انگلستان، فرانسه و آلمان) بر سر صدور قطعنامه ضد ایرانی در اجلاس آینده آژانس پدیدار شده است.
خبرگزاری انگلیسی رویترز روز جمعه گزارش داد دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که ایالات متحده و سه متحد اصلی اروپایی آن بر سر اینکه آیا در نشست آژانس باید از طریق جستجوی راه‌حلی علیه ایران باشند یا خیر، اختلاف نظر دارند.
این خبرگزاری به نقل از یک دیپلمات اروپایی عنوان کرد: «قطعنامه قطعی آماده شده است. دیگران تأیید کردند که تروئیکای اروپایی پیش نویسی را آماده کرده است، اما آن را به اعضای هیئت مدیره ارسال نکرده است. ما باید با این قطعنامه جلو برویم. آمریکایی‌ها مشکل هستند و در گفتگوهایمان ما به هر کاری برای متقاعد کردن آنها ادامه می‌دهیم».
اما استدلال اصلی مقامات آمریکایی این است که مانند گذشته به ایران بهانه‌ای برای پاسخ دادن به فعالیت‌های هسته‌ای اش ندهند.
در همین حال روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز در گزارشی با اشاره به اختلاف دیدگاه‌ها در دو سوی آتلانتیک نوشت: ایالات متحده بر خلاف دفعات قبل و فشاری که پیش از هر نشست شورای حکام اعمال می‌داشت، تعدادی دیگر از کشور‌ها را نیز برای رای ممتنع در این نشست تحت فشار قرار داده است. این رسانه می‌افزاید: انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها به واشنگتن از قصد خود برای قطعنامه‌ای تند برعلیه ایران گفته‌اند. وال استریت ژورنال خاطر نشان کرده است: اگر قطعنامه احتمالی شورای حکام به شکست بیانجامد، این یک پیروزی بزرگ برای تهران در عرصه دیپلماسی خواهد بود و نشان دهنده فروپاشی اتحاد غرب برای فشار بر ایران است.
در روز‌هایی که به اعتراف مراکز معتبر رسانه‌ای و اندیشه‌ای غرب، ایالات متحده مغلوب دستورکار منطقه‌ای ایران به ویژه پس از عملیات وعده صادق شده، کاخ سفید نمیخواهد یک جبهه جدید تقابل در موضوع هسته‌ای با ایران گشوده شود.
از طرف دیگر، وضعیت مبهم جو بایدن در اردوگاه انتخاباتی دموکرات‌ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و شرایط ملتهب غرب آسیا که تنش آفرینی‌های اسرائیل، باعث مستهلک کردن تمام توان سیاست خارجی و نظامی آمریکا در منطقه شده، موجب عزیمت واشنگتن به سمت پرهیز از تنش هسته‌ای با ایران شده است.
این اتفاقات البته نمایه‌هایی از یک وضعیت کمیک و شبه تراژیک نسبت به تحولات هسته‌ای را بروز می‌دهند چرا که تروئیکای اروپایی که به زعم دولتمردان سابق کشورمان قرار بود جای خالی ایالات متحده در برجام پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را پر کند حالا نقش معکوس به خود گرفته است و این ایالات متحده است که به ادعای رسانه‌های غربی در حال مدیریت و تعدیل تندروی هسته‌ای سه کشور اروپایی حاضر در توافق هسته‌ای رو به افول ۲۰۱۵ است.
صدور ۲ قطعنامه در خرداد و آبان ماه ۱۴۰۱، با پاسخ جدی و مقابله به مثل ایران روبرو شد. پس از قطعنامه نخست ایران، به کلیه همکاری‌های فراپادمانی مبتنی بر اعتمادسازی خود خاتمه داد و بیش از ۲۰ دوربین نظارتی آژانس را از تاسیسات هسته‌ای جمع آوری کرد.
در ادامه و پس از قطعنامه شورای حکام در ۲۶ آبان ۱۴۰۱، ایران با اعلام آغاز تولید اورانیوم ۶۰ درصد در مجتمع راهبردی فردو، به کارگیری ماشین‌های پیشرفته IR-۶ به جای سانتریفیوژهای نسل اول، تجهیز سالن B فردو با هشت زنجیره جدید و همچنین، گازدهی به دو زنجیره جدید ماشین‌های پیشرفته در نطنز اقدام مخرب و خصمانه غربی‌ها را بی پاسخ نگذاشت.
در چنین شرایطی با عطف به اینکه برخی اخبار حکایت از این دارد که پیش نویس قطعنامه ضدایرانی بطور محدود بین تعدادی از ۳۵ کشور عضو توزیع شده و البته برخی اختلافات همچنان پابرجاست، شنیده‌ها حاکی است که با توجه به تجربه قطعنامه‌های قبلی، اگر در اجلاس هفته آینده شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شود تهران نسبت به آن عکس العمل نشان داده و اقدام متقابل انجام خواهد داد. بر این اساس صدور قطعنامه بیش از آنکه به ضرر ایران باشد به ضرر تهیه کنندگان آن خواهد بود.
تکیه غرب بر استفاده از اهرم فشاری که کارایی خود را از دست داده مسیر آزموده شده‌ای است که نتیجه‌ای برای ۳ کشور اروپایی به همراه آمریکا نداشته است. این موضوع بیش از هرچیزی بر همکاری‌های آژانس با ایران تاثیر منفی خواهد گذاشت، کانالی که مدیرکل آژانس با زحمت فراوان در پی زنده نگه داشتن آن است، مسیری که منتج به تفاهم مارس ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) ایران و گروسی شد و آقای مدیر کل بعد به تازگی و پس از سفر اخیرش به ایران در پی اعاده آن بود با تصمیم غیرعقلانی غربی‌ها آسیب پذیر خواهد شد.
ادعای رویترز درباره مفاد قطعنامه پیشنهادی تروئیکا علیه ایران
رویترز که پیشتر در گزارشی از مخالفت ایالات متحده آمریکا با قطعنامه پیشنهادی انگلیس، فرانسه و آلمان علیه ایران خبر داده بود، به نقل از سه دیپلمات اروپایی ادعا کرد که پیش‌نویس این قطعنامه بین ۳۵ عضو شورای حکام توزیع شده است.
این خبرگزاری به نقل از یک مقام ارشد اروپایی، نوشت: «ما آمریکایی‌ها را تحت فشار قرار داده‌ایم اما آنها همچنان گمان می‌کنند که نباید کاری برای تشدید تنش با ایران انجام داد. اما این سیاست تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است و ما معتقدیم که اکنون باید سرسختی خود را نشان دهیم.»
به نوشته رویترز، قطعنامه پیشنهادی تروئیکا از رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد که گزارش جامع‌تری را از فعالیت‌های اتمی ایران ارائه دهد.
گروسی هر سه ماه گزارشی را درباره راستی آزمایی و بازرسی فعالیت‌های اتمی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و اجرای توافقنامه پادمان به اعضای شورای حکام ارائه می‌دهد.
او در آخرین گزارش خود که روز دوشنبه منتشر شد، ضمن تکرار ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان ادعا کرد که ذخایر اورانیوم غنی شده در ایران به ۳۰ برابر سقف مجاز در برجام رسیده است. وی همچنین مدعی شد که اختلافات پادمانی با ایران، مسائلی که ریشه در ادعاهای سیاسی دارد، هنوز حل‌وفصل نشده است.
رویترز نوشت که تروئیکای اروپایی هنوز پیش‌نویش قطعنامه پیشنهادی خود را به‌طور رسمی به دبیرخانه شورای حکام ارائه نداده اما ممکن است اوایل هفته آینده اقدام کند.
درحالی که رسانه‌های غربی از مخالفت آمریکا با این قطعنامه گزارش می‌کنند، اما شنیده‌ها حاکی است که عناصر سند پیشنهادی عینا همان مطالب مورد تائید و حمایت ایالات متحده است و در واقع می‌توان اینطور ادعا کرد که قطعنامه پیشنهادی بر اساس دیدگاه ایالات متحده تنظیم اما قرار است به پای تروئیکا نوشته شود.
ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.
اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.
در واقع، تجربه نشان داده است که کاخ سفید به رغم ادعای دیپلماسی اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در زمینه بازگشت به برجام و جبران سیاست شکست خورده دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا علیه ایران ندارد.
مذاکرات برای از سرگیری اجرای برجام در هشت دور با حضور نمایندگان گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران در وین برگزار شد. هیات آمریکایی نیز به صورت غیر مستقیم در گفت وگوها حاضر بود اما نتیجه مذاکرات به دلیل عواملی همچون تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری، زیاده‌خواهی و طرح درخواست‌های جدید از سوی آمریکا معطل ماند.
ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده است که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریم‌ها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد.
دور آتی نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است دوشنبه هفته آینده در وین برگزار شود.
منبع: ایرنا