ماجرای درمانگاهی در قم و حکمرانی روی گسل اجتماعی

اجرای لایحه عفاف و حجاب که حالا دیگر می‌توان از آن به عنوان قانون یاد کرد در سال جدید به شدت فضای کشور را با چالش تازه‌ای روبرو خواهد کرد

گروه سیاسی- شنبه 19 اسفندماه شبکه خبری ایران اینترنشنال ویدیویی از درگیری یک طلبه با یک خانم را منتشر کرد که به سرعت در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های داخلی و خارجی با هشتگ مادر قمی فراگیر شد. در طرف دیگر ماجرا هم کاربران و رسانه‌های موسوم به ارزشی با هشتگ سلیطه سعی کردند تا از عملکرد طلبه قمی حمایت کنند.

بامداد روز یکشنبه برخی کانال‌های نزدیک به گروه‌های آتش به اختیار هم از ورود اطلاعات سپاه به این ماجرا خبر دادند و از بازداشت زن و پلمب درمانگاه نوشتند. کمی بعدتر اما دادستان قم بازداشت را تکذیب کرد اما گفت که به دنبال افرادی است که این فیلم را برای رسانه معاند ایران اینترنشنال ارسال کرده. این ماجرا ادامه داشت تا صبح روز سه‌شنبه که حسن غریب، دادستان عمومی و انقلاب قم از بازداشت 4 نفر در این رابطه خبر داد و گفت ۳ نفر آن‌ها روانه زندان شدند. او گفت که این افراد اعتراف کرده‌اند که به قصد تفرقه‌افکنی فیلم را برای شبکه ایران اینترنشنال فرستاده‌اند.

او مدعی شد که تنش و درگیری ایجاد شده در درمانگاه قرآن و عترت قم، با مصالحه و رضایت طرفین در همان زمان خاتمه یافته بود، اما با فاصله چند روز، فیلم تقطیع شده توسط این افراد استخراج و به شبکه معاند ارسال می‌شود.

اما ماجرا به روایت شبکه شرق به این صورت بوده که این حادثه در درمانگاه شبانه‌روزی «قرآن و عترت» رخ داده است و آن زنی که با طلبه درگیر می‌شود، خاله نوزاد است. دکتر مسعود مشرف، پزشک معالج نوزاد هم توضیح می‌دهد که «مادر به همراه دو نفر دیگر برای ختنه نوزاد به درمانگاه آمده بودند که این اتفاق در طبقه همکف و بعد از جراحی کودک رخ می‌دهد.» 

با روشن شدن جزییات این ماجرا بسیاری از کاربران و تحلیلگران سیاسی و اجتماعی کشور نسبت به سکوت روحانیون و علما در پی وقوع این حادثه انتقاد کردند و نوشتند که مگر اصل بر امر به معروف نیست؟ اگر نیت آن طلبه امر به معروف بوده چرا از آن زن عکس می‌گیرد؟ آنهم وقتی در کنجی روی زمین نشسته و کودک هم در آغوش اوست و طبیعتاً در چنین مواقعی احتمال افتادن روسری از سر وجود دارد.

اما روزنامه کیهان در پاسخ به این انتقادها با انتشار مطلبی تحت عنوان مصاحبه با یکی از دوستان طلبه‌ طرف درگیر در فیلم مدعی شد: «محمد (طلبه در فیلم) ۲-۳ مرتبه تذکر لسانی می‌دهد و آن زن بی‌حجاب شروع به سلیطه‌بازی می‌کند. محمد بعد از ۲ دقیقه گوشی خود را نه به قصد عکس بلکه برای اینکه آن زن حجابش‌ را درست کند، به بهانه عکس گرفتن بالا می‌آورد. و آن زن درگیری را آغاز می‌کند.»

با این توضیحات به نظر می‌رسد حالا دیگر شک و شبهه‌ای در عکس گرفتن آن طلبه از زن در آن شرایط باقی نمی‌ماند. کیهان برای داغ‌تر کردن این پرونده شبکه ایران اینترنشنال را که تا پیش از بهبود روابط ایران و عربستان، سعودی می‌نامید حالا به عنوان یک شبکه تروریستی توصیف می‌کند تا پیش از بررسی پرونده، اتهام افرادی که در ارسال فیلم دخالت داشتند رابطه با شبکه تروریستی عنوان شود.

تا اینجای کار به نظر می‌رسد مسئولان امر به عملکرد طلبه نقدی ندارند و او را از هرگونه اتهامی مبرا می‌دانند. چنانکه جسین جلالی، نماینده عضو جبهه پایداری هم روز دوشنبه صراحتاً اعلام کرد که عکس گرفتن آن طلبه از زن کار درستی بوده و چون از یک صحنه مبتذل عکس گرفته است. این نماینده مجلس حتی پیش از انجام بررسی‌های لازم مدعی می‌شود که آن زن محکوم است اما توضیح نمی‌دهد که نشستن یک زن با نوزاد روی زمین که روسری‌اش با توجه به شرایط از سرش افتاده بر چه اساسی باید صحنه مبتذل توصیف شود.

به هر ترتیب با توجه به اینکه بیش از چهار روز از انتشار این فیلم گذشته واکنش‌ها به آن از هر دو سمت ماجرا ادامه دارد.

میثم نیلی، مشاور وزیر ارشاد هم که نزدیک به جریان جبهه پایداری است در راستای اظهارات حسین جلالی در توییترش نسبت به این ماجرا واکنش نشان داد و نوشت: «اگر آن طلبه صبور از وضع آن فرد متوهم و هتاک عکس هم گرفته بود، خطا نکرده بود. عکس گرفتن از کسی که در ملا عام کاری بر خلاف شرع و قانون و عرف انجام می دهد خودش عرف روزگار رسانه است.»

اما آیت‌الله ایازی با اشاره به موضوع بحث، برخلاف حامیان آن طلبه به خبرگزاری جماران می‌گوید: « امروز هیچ عالمی تأیید نمی‌کند که ما برای مقابله با بی‌حجابی، از حوزه خصوصی افراد عکس بگیریم و این کار درستی نیست. عکس، حریم شخصی افراد است.»

عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم اضافه می‌کند: «نکته اساسی برای کسانی که دغدغه مسئله حجاب دارند، این است که شیوه‌هایی که اینها انجام داده‌اند، نتیجه معکوس دارد و حتی برای کسانی که به حجاب رغبت داشته باشند، این کارها ایجاد تنفر می‌کند؛ چه برسد به کسانی که اساسا با فلسفه حجاب آشنایی ندارند.»

آیت‌الله مسعودی‌خمینی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هم در گفت وگو با عصرایران و هم‌راستا با مسیح مهاجری ضمن انتقاد از رفتار آن طلبه در عکسبرداری از یک زن که خواهرزاده خودش را به درمانگاه آورده گفت: «بنده تاسف و تاثر خود را از ماجرای برخود یک معمم در قم با یک خانم را پنهان نمی‌کنم و از مردم می‌خواهم رفتار او را به حساب همه روحانیان نگذارند.»

طی چهار سال گذشته و به خصوص پس از اعتراضات جنبش مهسا، بارها جامعه‌شناسان و تحلیلگران نسبت به دوقطبی که در جامعه شکل گرفته هشدار داد‌ه‌اند. این دو قطبی که حالا به یک شکاف عمیق بین مردم و حاکمیت انجامیده به حدی است که در انتخابات مجلس یازدهم تنها 25 میلیون نفر از 61 میلیون واجد شرایط رای دادن در انتخابات شرکت کردند آن هم با این تبصره که با توجه به آرای باطله که در بسیاری از شهرها رتبه بالایی به خودش اختصاص داده احتمالاً از همین 25 میلیون رای اخذ شده یک پنجم آن آرای اعتراضی یا سفید بوده.

اکثریت جامعه جوان ایرانی در حال گذار از گفتمان رایج است که اگر حاکمیت چاره‌ای برای آن نیندیشد به احتمال قوی در سال‌های آینده به گونه‌های دیگری خودش را نشان خواهد داد.

اجرای لایحه عفاف و حجاب که حالا دیگر می‌توان از آن به عنوان قانون یاد کرد در سال جدید به شدت فضای کشور را با چالش تازه‌ای روبرو خواهد کرد که حل آن حداقل با این دست فرمان مسئولان به آسانی نخواهد بود. اولویت قرار دادن مواردی مثل حجاب، در شرایطی که اکثریت مردم در فقر مطلق یا نسبی زندگی می‌کنند می‌تواند باعث بروز اعتراضاتی با شدت بیشتر از آنچه که تاکنون با آن مواجه بودیم، شود.