بررسی یک مشکل اجتماعی و محیط زیستی: چگونه باید جمعیت سگهای ولگرد کاهش یابد؟
هزینه عقیم‌سازی برای هر قلاده حدود ٢ میلیون برآورد شده. آیا باید این هزینه از جیب مردم پرداخت شود یا از جیب صاحبان سگ که بدون مسئولیت پذیری، اقدام به ازدیاد و زادآوری سگ‌ها می‌کنند؟ بیایید بجای دعوا، بر نگهداشت اضافه جمعیت سگ، و بر مدیریت اکوسیستم طبیعی و انسانی بپردازیم
مروری بر راه‌های کنترل جمعیت سگهای ولگرد
مهدی کلاهی
فعال محیط زیست
سخنی تخصصی و علمی صمیمانه با محیط زیستی‌هایی که عاشق و حافظ نه فقط سگ‌ها، بلکه همه حیوانات و طبیعت هستند.
١- مدیریت جمعیت سگ یک رویکرد تک‌بعدی به مسأله فقط سگ‌ها نیست. بلکه به سلامت عمومی انسان‌ها، رفاه حیوان (خود گونه سگ)، و پایداری زیستی حیات وحش هم ربط دارد.
٢- تعداد بسیار بالای جمعیت سگ‌ها، که گاهی ٧٠٠ میلیون قلاده برآورده شده و گفته می‌شود حدود ٧۵٪ آن‌ها، ولگرد و بدون صاحب هستند، بسیار جای نگرانی است.
اضافه جمعیت سگ‌ها، نه تنها برای جامعه خطرناک است بلکه برای طبیعت و حیات‌وحش هم خطرآفرین است. حتی رفاه خودِ گونه سگ را هم محدود می‌کند!
٣- در ایران، متاسفانه آمار نداریم. البته آمار جهانی ذکر شده هم فقط یک برآورد دسکتاپی است. به هر حال، طبق یکی از برآوردها، برای ایران، نوشته شده که بیش از ۴ میلیون سگ ولگرد داریم. البته این برآورد را کم و محافظه‌کارانه می‌دانم.
۴- از طرف دیگر، با توجه به فرهنگ اسلامی غالب در مردم و جمهوری اسلامی، تعداد کسانی که سگ را به عنوان پت (حیوان خانگی)، نگهداری می‌کنند مطمئنا بسیار کمتر از کشورهای غربی باید باشد. برای همین معتقدم جمعیت سگ‌ها هر چقدر باشد، بالای ٩٠٪ آن‌ها، در ایران، ولگرد هستند.
۵- می‌دانیم که بالغ بر ٩٩٪ بیماری هاری در انسان، از طریق سگ منتقل می‌شود و حدود ۶٠ هزار انسان سالانه از این بیماری می‌میرند که هزینه های اجتماعی و اقتصادی و روانی زیادی را به جامعه متحمل می‌شود. اینجا رویکرد واکسیناسیون سگ‌ها مطرح می‌شود.
اگر از تخیل، خارج شویم و به واقعیت، مسئولانه نگاه کنیم، خواهیم فهمید که رسیدن به واکسیناسیون کامل یا حداقل بالای ٧۵٪ سگ‌ها، یک توهم است تا یک امر عملی!
۶- رویکرد بعدی، رویکرد CNVR
“Catch, Neuter, Vaccinate, Return” approach است.
یعنی زنده‌گیری، عقیم‌سازی، واکسیناسیون و برگرداندن به همان محل زنده‌گیری است.
در زمینه عقیم‌سازی مقالات علمی زیادی است که تقریبا همگی شفقت پیشه کردند. حتما از فرایند چاپ مقاله آگاه هستید که ترحم و خاله خرسه بازی، گاها نمی‌گذارند علم حقیقی نشر پیدا کند.
٧- مثلا طبق پژوهش مورد اشاره که نویسنده خود کاملا کشتار را رد می‌کند:
بیان کرده که اگر حدود 75% سگهای ولگرد را در یک منطقه، به طور دقیق و همیشه و مدام عقیم‌سازی کنیم، حدود 15 سال طول می‌کشد که جمعیت آن‌ها در آن منطقه حدود 70 درصد کاهش پیدا کند.
دقت کنید چقدر اگر و اگر دارد. خب به شرایط خودمان دقت کنید که تقریبا هیچ گونه کنترلی در سطح ملی در زمینه عقیم‌سازی، واکسیناسیون و سپس پایش و مراقبت و ... را نداریم.
٨- کسانی که ادعای طرفداری از سگ را دارند چطور حاضر می‌شوند سگ‌ها عقیم شوند؟ آیا عقیم‌سازی خلاف رفاه سگ نیست؟
همچنین هزینه عقیم‌سازی برای هر قلاده حدود ٢ میلیون برآورد شده. آیا باید این هزینه از جیب مردم پرداخت شود یا از جیب صاحبان سگ که بدون مسئولیت پذیری، اقدام به ازدیاد و زادآوری سگ‌ها می‌کنند؟
٩- هزینه‌های پناهگاه چقدر است؟ از جیب چه کسی؟
همچنین آیا سگ عقیم شده دیگر گاز نمی‌گیرد؟ دیگر به انسان حمله نمی‌کند؟ هار نمی‌شود؟ انگل ندارد؟ حیات‌وحش را نمی‌کشد؟
بیایید بجای دعوا، بر نگهداشت اضافه جمعیت سگ، و بر مدیریت اکوسیستم طبیعی و انسانی بپردازیم.
١٠- راهکار نهایی:
الف) جمعیت سگهای ولگرد کاهش یابد.
ب) قانون رفاه حیوانات تدوین و تصویب شود.
ج) قوانین و قواعد و سیاست برای مسئولیت‌پذیری صاحبان سگ، تدوین و پایش شود.