وزارت‌خارجه ما کاملا منفعلانه عمل می‌کند! موضع روسیه درباره جزایر تکرار خواهد شد
آنچه معلوم است اینکه وزارت خارجه ما کاملا منفعلانه عمل می‌کند و با توجه به رویکرد کلی سیاست نزدیکی به روسیه نمی‌تواند موضع‌گیری سختی در مواجهه با روسیه انجام دهد.
چون ایران شرایط مشابهی با روسیه از منظر تحریم دارد، این دو مجبور یا خواهان همکاری هستند. ولو برخی مواضع به ضرر ایران باشد
امتداد نوشت: حمید کریم‌نیا، دیپلمات بازنشسته وزارت امور خارجه است که آخرین دوره ماموریت خود را در انگلستان گذرانده است. از او که بعد از بازنشستگی به تالیف و ترجمه در حوزه روابط بین‌الملل مشغول است، چرایی موضع روسیه در مورد جزایر سه گانه را پرسیدم.
این دیپلمات معتقد است به دلیل معادلات سیاسی و اقتصادی روسیه در رابطه با کشورهای خلیج فارس، همراهی مسکو با ادعاهای امارات در مورد جزایر، تکرار خواهد شد، به ویژه آنکه موضع‌گیری ایران بسیار سطحی بوده است.
۱_اخیرا برای بار دوم روسیه در مورد مالکیت جزایر سه‌گانه، موضعی اتخاذ کرده که مالکیت ایرانی آن را زیر سوال برده است. علیرغم هیاهوی بسیار، مشخص نشد سیاست روسیه در این مورد چیست؟ شما فکر می کنید مسکو با تکرار این ادعا، دنبال چیست؟
روسیه سیاست دوگانه‌ای نسبت به ایران دارد که در چارچوب روابطش با کشورهای حاشیه خلیج فارس قابل فهم است. روسیه رابطه خوبی با عربستان، امارات و دیگر کشورهای عربی منطقه در حوزه بازرگانی و نفت دارد.
روابط اقتصادی خوبی توانسته ایجاد کند. حجم مبادلات تجاری که روسیه با این کشورها به ویژه امارات و عربستان دارد، قابل مقایسه با ایران نیست. پیداست که اولویت روسیه مسائل منطقه‌ای در حوزه تجارت و اقتصاد است به ویژه با شرایط تحریمی که برایش ایجاد شده است.
از سوی دیگر امارات تحریم روسیه را نپذیرفته و در مورد جنگ اوکراین نیز سیاست بی‌طرفی اتخاذ کرده است.
ایران هم دوستی با مسکو را برگزیده و خیالش راحت است که هر نوع موضع‌گیری از سوی روسیه نمی‌تواند منجر به اتفاق خاصی بشود از سوی دیگر چون ایران هم شرایط مشابهی با روسیه از منظر تحریم دارد، این دو مجبور یا خواهان همکاری هستند. ولو برخی مواضع به ضرر ایران باشد.
در مجموع با این شرایط روسیه چنین مواضعی اتخاذ می‌کند چون محاسبات درون منطقه‌ای، این کشور را به چنین نتیجه‌ای رسانده است که از حق حاکمیت امارات متحده عربی بر جزایر سه گانه حمایت ضمنی کند. به نظر من این مسائل ادامه دارد و شاهد تکرار چنین ادعاهایی خواهیم بود، ایران هم حداکثر می‌تواند یک واکنش ساده برای توجیه افکارعمومی داخلی انجام دهد.
۲_برخی دیپلمات‌ها به عضویت روسیه در شورای امنیت و باز ماندن پرونده جزایر در شورای امنیت به درخواست امارات از ۱۹۷۴ پرداخته‌اند. این مساله چقدر می‌تواند جدی باشد؟
در مورد پرونده جزایر و ارجاع آن به شورای امنیت باید گفت که این شورا اصولا در مورد مسائل حقوقی به طور مستقیم نمی‌تواند رسیدگی کند. قاعدتا در صورتی که طرفین رضایت داشته و تقاضا کنند، شورا می‌تواند قضیه را به دیوان دادگستری ارجاع دهد. چون ایران این صلاحیت را در مورد دیوان بین المللی قبول نکرده، اگر شورا بخواهد ارجاع دهد، حداکثر دیوان می‌تواند توصیه کند و رای دیوان الزام‌آور نیست و از نظر حقوقی نمی‌توان قضیه را به نتیجه دلخواه امارات رساند.
۱۸ سال است امارات تلاش می‌کند موضوع جزایر را از طریق شورای امنیت به دیوان ارجاع دهد، اما نتیجه‌ای نداده است. البته این موضوع از نظر سیاسی و تبلیغاتی تبعاتی دارد. چون پنج کشور دائم شورای امنیت به نفع امارات نظر دادند، فشارها روی ایران را زیاد می‌کند .اگر از لحاظ حقوقی هم نتواند نتیجه خاصی داشته باشد، اما می‌تواند جو بین المللی را علیه ایران کند.
۳_شما در انگلستان ماموریت دیپلماتیک داشتید و در مورد سیاست‌های این کشور کتاب نوشته‌اید. می‌دانیم که یک پای اصلی بحث جزایر در بعد تاریخی، بریتانیا بوده است. سیاست فعلی این کشور در مواجهه با ادعای تکراری امارات که روسیه و چین اخیرا با آن هم‌نوا شده اند، چیست؟
طبیعی است که این اقدام امارات از سوی انگلیس حمایت شود. به ویژه آنکه رابطه ما با انگلستان نظیر آنچه در چهار دهه گذشته بوده، رابطه تنش آلودی است. به خصوص با قضایای اخیر در باب المندب که وزیر خارجه انگلیس در صحبت با وزیر خارجه ایران به این موضوع اشاره کرده است.
در حالیکه برای بار دوم این موضع گیری انجام می‌شود که معلوم است با این برخوردهای ضعیف نمی‌توان مانع تکرار آن شد.
آنچه معلوم است اینکه وزارت خارجه ما کاملا منفعلانه عمل می‌کند و با توجه به رویکرد کلی سیاست نزدیکی به روسیه نمی‌تواند موضع‌گیری سختی در مواجهه با روسیه انجام دهد.
این رفتار و نحوه برخورد وزارت خارجه، حرکتی ضعیف و در چارچوب توصیه‌های کلی _ بوده است.