دولت با شعار «ما می‌توانیم» چرا قادر به حل مشکل آلودگی هوا نیست؟
در شرایط حاضر که با یک حاکمیت یکدست مواجه‌ایم و شعار اصولگرایان برای رسیدن به بهارستان و پاستور "ما می‌توانیم" بود، چرا مسئولان امر که ۸۰% مشکلات کشور را مدیریتی می‌دانستند، قادر به حل معضلات کشور مثل آلودگی هوا نیستند؟
زمان آن است که بپرسیم وقتی دولت و مجلس ناتوان از انجام وظایف خود هستند، قوه‌ی قضاییه چه وظیفه‌ای دارد؟
گروه سیاسی- یکی از مواردی که اصولگرایان همواره طی هشت سال ریاست‌جمهوری حسن روحانی بر طبل آن می‌کوبیدند مسئله ترک فعل مسئولان بود.
عبارتی دو کلمه‌ای که مشخصاً برای دولت روحانی و مجلس دهم ساخته شده بود و به کرار در رسانه‌هایشان از آن به عنوان کیفرخواست در مقابل جناح مقابل خود استفاده می‌کردند. منظور از عبارت ترک فعل، حمله به دولت پیشین بود درحالیکه این عبارت در برابر دستگاه‌ها و نهادهایی که از بیت‌المال بودجه دریافت می‌کردند و به هیچکس هم پاسخگو نبودند! هیچ کاربردی نداشت.
بیش از دو سال از روی کارآمدن دولت ابراهیم رئیسی که از آن به عنوان دولت مردمی یا مستضعفان یاد می‌شود و نزدیک به چهار سال از تصاحب خانه ملت توسط اصولگرایانِ انقلابی می‌گذرد و به گواه آمار و ارقام و اعدادی که طی همین دو سال گذشته و در یک حاکمیت یکدست منتشر شده نه تنها وضعیت و معیشت مردم بهبود نیافته بلکه روز به روز اوضاع در حال وخیم‌تر شدن است.
به عنوان مثال درحالیکه علی‌رغم توصیه بسیاری از کارشناسان شهری و تحلیلگران در تابستان ۱۴۰۰ عنوان شد که علیرضا زاکانی به هیچ وجه در قد و قامت شهردای تهران نمی‌گنجد، طبق قول و قرارهایی که از پیش تعیین شده بود، تکلیف شد که او با مدرک پزشکی هسته‌ای روانه ساختمان خیابان بهشت شود. عملکرد دو سال او در شهردای تهران خود حدیث مفصل است که در این مجمل نمی‌گنجد اما تنها در یک مورد از واکنش‌های او در پاسخ به آلودگی هوای تهران، سال گذشته خطاب به خبرنگاران ضمن کتمان کردن هوای آلوده پایتخت گفت: رسانه‌ها سیاه‌نمایی می‌کنند.
طی روزهای اخیر آلودگی هوای تهران شهروندان را به آستانه خفه شدن کشانده و دستشان هم به جایی نمی‌رسد.
طی گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۰، ۶۳۹۸ نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند. این در حالی است صادق حسنوند، رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا از وقوع ۴۵ هزار مرگ در تهران در طول یک سال بر اثر آلودگی هوا خبر داده بود.
خبرگزاری دولتی ایرنا هم در دی‌ماه سال ۹۹ اعلام کرد که روزانه ۱۱ تهرانی بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
هرچند به دلیل نبود شفافیت و عدم دسترسی رسانه‌ها به آمار، این اعداد غیر قابل اثبات است اما در آخرین گزارشی که به صورت رسمی منتشر شد، سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس یازدهم، مهرماه گذشته مدعی شد که سالانه حداقل ۲۷ هزار نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا می‌میرند. او پیشتر درباره مازوت‌سوزی و خطرات آن هشدار داده بود اما راه به جایی نبرد.
سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران هم هفته گذشته صراحتاً خطاب به مردم اعلام کرد که مردم باید بدانند دلیل اصلی آلودگی هوا در شش ماهه دوم سال در تهران مازوت‌سوزی (نوعی نفت کوره سنگین و بی‌کیفیت) است.
در سال‌های گذشته که بحث مازوت‌سوزی به میان آمد مسئولان با قاطعیت اعلام کردند که تنها مقصر آلودگی هوا مثل همیشه وسایل نقلیه شخصی است و مازوت سوزاندن در شهرها بیشتر به شوخی می‌ماند.
علیرضا زاکانی، شهردار تهران هم هفته گذشته مدعی شد که چاره کار برای مقابله با آلودگی هوا در تهران و کلانشهرها استفاده از خودروهای برقی است.
اما تجربه شهروندان به‌خصوص در کلانشهرها نشان می‌داد که این آلودگی‌ها با بقیه مواقع فرق دارد، به‌خصوص آنکه آلودگی هوا در سال‌های اخیر به تابستان‌ها هم رسید.
مازوت فرآورده‌ای است که در ستون تقطیر پالایشگاه در آخرین مرحله و با بیشترین ماندگاری قرار دارد و معضل همیشگی آن انبارداری و ذخیره‌سازی است. به‌دلیل تحریم هم نمی‌‌توان آن را به مشتری بین‌المللی فروخت؛ پس آن را در نیروگاه‌ها می‌سوزانند.
پیش‌از‌این، بیشترین مورد مصرف صادراتی مازوت ایران، کشتی‌ها به‌خصوص کشتی‌های اماراتی بود؛ اما قوانین محیط زیستی دریایی هم سفت و سخت‌تر شد و الان مازوت در نیروگاه‌های بخار و کارخانه‌های سیمان و واحدهای صنعتی سوزانده می‌شود.
مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا هفته گذشته پیش‌بینی کرد تا اواسط آذر غلظت آلاینده‌های جوی در شهرهای صنعتی تهران، کرج، اراک، اصفهان و تبریز افزایش و کیفیت هوا کاهش پیدا خواهد کرد.
اعتماد به تازگی در گزارشی نوشت که روزهای پاک سال ۱۴۰۱ در تهران تنها دو روز بوده و طبق بررسی آماری در سال‌های گذشته، تعداد روزهای پاک روندی کاهشی داشته است.
این گزارش همچنین از مراجعه دو برابری ساکنان تهران به اورژانس در هوای آلوده پایتخت خبر داده و نوشته بود بروز علایمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، سر‌درد و سرگیجه از یک تا ۲۷ آبان افزایشی چشم‌گیر داشته است.
علی سلاجقه، رییس سازمان حفاظت از محیط زیست هم هفته گذشته در مصاحبه‌ای رسماً اعلام کرد که: «نمی‌توانم قول بدهم در زمستان مازوت‌سوزی نداشته باشیم.»
با این تفاسیر این سوال در بین مردم مطرح شده است که در شرایط حاضر که با یک حاکمیت یکدست مواجه‌ایم و شعار اصولگرایان برای رسیدن به بهارستان و پاستور "ما می‌توانیم" بود، چرا مسئولان امر که ۸۰% مشکلات کشور را مدیریتی می‌دانستند، قادر به حل معضلات کشور مثل آلودگی هوا نیستند؟
صادق زیباکلام استاد سابق علوم سیاسی دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال می‌گوید: ما دو جور مازوت داریم. یکجور که دردوران روحانی و زنگنه تولید میشد و همانطور که صدا وسیما و تندروها میگفتند باعث آلودگی هوا میشد.
یکجور هم در زمان دولت خدمتگزار تولید می‌شود که هوا را آلوده نمیکند.
با این تفاسیر زمان آن است که بپرسیم وقتی دولت و مجلس ناتوان از انجام وظایف خود هستند، قوه‌ی قضاییه چه وظیفه‌ای دارد؟ آیا اساسا مردم تواناییِ ایجاد تغییر در رفتار و عملکرد مسئولین و سازمان‌های دولتی را دارند؟ همچنین سازمان‌های مردم‌نهادِ محیط زیستی و گروه‌های مردمیِ نگران محیط زیست و فعالان این حوزه چگونه باید دولت و مجلس را ملزم به انجام وظایف کنند؟