طرح احداث بزرگترین نخلستان مجول دنیا/ طرحی که برای کوچ و بلوچ نان نشد
شرکتی که در منطقه قصد سرمایه‌گذاری برای کاشت ۲۰ هزار نخل در منطقه فعال است زیست بوم بکر منطقه را که پوشش جنگلی و گونه‌های بومی آن در ابعاد وسیعی که قلمروی مرتع روستاییان و بیشتر خوراک احشام آن‌ها بوده، تخریب کرده و آثار قدیمی آن‌ها را نیز ویران ساخته است
اهالی مدعی هستند که برخی از اسناد تاریخی آن‌ها بر روی پوست و دوات نوشته شده مربوط به بیش از ۲۵۰ سال پیش می‌باشد و بخش اعظمی از اراضی به دلیل فقدان سند مالکیت جدید به عنوان اراضی ملی ثبت شده است
طرح احداث بزرگترین نخلستان مجول دنیا با هدف صادرات و اشتغالزایی جوانان هرمزگان در ۲۰۰۰ هکتار از زمین‌های دشت پلپک اجرایی شده است.
«میزان درباره این طرح نوشت: رئیس دادگستری هرمزگان با بیان اینکه اراضی مورد نیاز برای ایجاد بزرگترین نخلستان مَجول دنیا در دشت پلپلک شهرستان بشاگرد تسطیح شده‌اند، گفت: با نظارت دستگاه قضایی و با توجه به تمهیدات اتخاذ شده، به زودی کاشت نهال‌های این خرمای مرغوب که به مدت یکسال در گلخانه‌ها نگهداری شده‌اند، آغاز خواهد شد و تا حدود پنج ماه دیگر بیش از یک‌هزار هکتار از این نخلستان زیر کشت خواهد رفت.
رئیس شورای قضایی استان هرمزگان با اشاره به اینکه به موازات ایجاد بزرگترین نخلستان مَجول دنیا در بشاگرد، بیش از ۲۰۰۰ هکتار جنگل کاری و ۳۵ هزار هکتار آبخیزداری نیز پیش بینی شده است، گفت: اجرای پروژه کشت بزرگترین نخلستان مَجول دنیا در شهرستان بشاگرد، ظرفیت ایجاد اشتغال برای بیش از ۴ هزار نفر را دارد که در بحث اشتغال زایی برای جوانان بومی هرمزگان خصوصاً در شرق استان، نقش بسزایی خواهد داشت.
همچنین در نشست رئیس کل دادگستری هرمزگان با تعدادی از معتمدین محلی و اهالی منطقه در خصوص اجرای پروژه بزرگترین نخلستان مَجول در بشاگرد، آقایان امیری، بهادری، طیب شاهی، نورانی و عزیزی به نمایندگی از مردم، ضمن بیان دغدغه‌های اهالی پیرامون مسائلی، چون شفاف سازی در مورد مشخصات فنی پروژه، تأمین آب روستاهای مجاور، تعیین حدود مرتع و چراگاه دام، تعیین تکلیف اراضی که زیرآب سد رفته و مستثنیات مالکانه ساکنین، موافقت خود را برای اجرای این پروژه اعلام کردند.»
روزنامه شهروند نیز درباره این طرح نوشته است:
«نخلستان که راه بیفتد، می‌شود بزرگترین نخلستان مجول دنیا. همان خرمایی که در دنیا همه می‌شناسند و برایش سرودست می‌شکنند. نخلستان می‌شود منبع درآمد بیش از 4 هزار نفر و این یعنی مشکل بیکاری استان هرمزگان نیز برطرف می‌شود. برنامه احداث این نخلستان با حمایت دادگستری استان، جهادکشاورزی و منابع طبیعی آغاز شده و قرار است به افزایش اشتغال در استان کمک کند.»
گزارش زینب نورالدینی خبرنگار بومی مستقل‌آنلاین:
به روایت آمار فقیرتر از مردم بشاگرد در ایران نمی‌توان سراغ گرفت و همواره نام این منطقه با محرومیت عجین شده است.
وقتی که اولین کلنگ سد جگین زده شد ساکنان روستاهای دور و نزدیک بشاگرد دلخوش به آن بودند که پایان خشک سالی آن‌ها و برهوتی زمین‌هایشان فرارسیده است، اما حال که چند سالی از اتمام پروژه گذشته و همه چیز به سامان رسیده و وقت بهره‌وری از این سرمایه‌گذاری هنگفت به نفع توانمندسازی فقیرترین شهروندان ایران زمین فرارسیده است، صدای آن‌ها برآمده که آبتان نخواستیم به زمین‌های اجدادیمان تجاوز نکنید.
طرحی که بنا به اشکالات ذیل موجب تنش و تشویش اذهان عمومی قرار گرفت :
۱) واگذاری اراضی بدون برگزاری مزایده و محروم شدن بومیان از سهیم شدن در آن
۲) عدم تفکیک مستثنیات و مایملک اجدادی مردم از دامنه طرح
۳) عدم مشورت با جامعه محلی و اقناع افکار عمومی قبل از شروع به فعالیت
۴) تناقض در گفتار مدیران نسبت به ابعاد و اهداف طرح
۵) ابهام در چگونگی تامین و میزان آب مصرفی طرح
داستان از این قرار است که مدتی است که اراضی پائین دست سد جگین نقل محافل شده است.
طرحی که همچنان از ابعاد دقیق آن در هاله‌ای از ابهام است
اجرای نسنجیده طرحی بدون تفکیک مستثنیات و شفاف سازی و بدون در جریان قرار دادن جوامع محلی در خصوص مزایای این طرح قبل از واگذاری و شروع کار، باز هم مردم و مسئولین را مقابل هم قرار داده است. اهالی روستاهای سیت، زرآباد، مرنگ، سیرمج، دیول، حصار، هنگستان، کیایی، واجه قبر، راج آباد، زِبر، علی مرجا، دزی دف، نودینی، بُدی و ... ادعا دارند شرکتی که در منطقه به قصد سرمایه‌گذاری برای کاشت ۲۰ هزار نخل در منطقه فعال است، زیست بوم بکر منطقه که پوشش جنگلی و گونه‌های بومی آن در ابعاد وسیعی که قلمروی مرتع روستاییان و بیشتر خوراک احشام آن‌ها بوده است، را تخریب کرده و آثار قدیمی آن‌ها را نیز ویران ساخته است.
این عمل منجر به واکنش شدید مردم منطقه گردیده و مردم در بهتِ واگذاری مایملک اجدادی‌شان توسط این شرکت مانده‌اند. با توجه به اینکه قبل از احداث سد بخشی از اراضی آن‌ها در اختیار پروژه سدسازی قرار گرفته است و بابت این از خود گذشتگی ریالی دریافت نکرده‌اند، امید داشتند که حقابه آن‌ها رعایت شده و اراضی پایین‌دست جهت کشاورزی به خودشان محول شود اما با احداث سد نه تنها گرهی از آن‌ها گشوده نشد بلکه سه روستا با مشکل آب شرب نیز مواجهند.
اهالی مدعی هستند که برخی از اسناد تاریخی آن‌ها که بر روی پوست و دوات نوشته شده مربوط به بیش از ۲۵۰ سال پیش می‌باشد و بخش اعظمی از اراضی به دلیل فقدان سند مالکیت جدید به عنوان اراضی ملی ثبت شده که این موضوع سال‌هاست مورد اعتراض مردم قرار گرفته و پیش از آنکه تکلیف اعتراض مردم به تصاحب ملک مورد ادعایشان مشخص شود شرکت سرمایه‌گذار بدون هشدار، در ملک آن‌ها اقدام به تغییر و تصرف نموده که همین امر موجب واکنش روستاییان نیز شده است. همانطور که گفته شد فعالیت و ایجاد تغییر بخش اعظم اراضی پایین دست سد جگین و دشت پلپلک توسط هلدینگ ماهان در شرق هرمزگان با اما واگرهایی همراه است.
این واگذاری بدون برگزاری هرگونه مزایده و مناقصه اتفاق افتاده و در حالی شروع به کار کرده که طبق اظهار نظر وزارت نیرو و آب منطقه‌ای استان، افزون بر هزار و صد هکتار از اراضی ۲ هزار هکتاری طرح در بستر و حریم رودخانه قراردارد و بر حسب نص صریح قانون هرگونه فعالیت بر بستر و حریم رودخانه ممنوع می‌باشد.
در مرحله بعد بامداد پنجشنبه مورخه ۱۴۰۲/۷/۱۳ افراد ناشناس با یورش به دشت پلپلک ماشین آلات سبک و سنگین هلدینگ خصوصی ماهان را به آتش کشیدند، در این حادثه ۵ دستگاه کامیون، ۱ دستگاه بیل مکانیکی، ۱ دستگاه لودر، ۱ دستگاه تراکتور ، ۲ عدد کانکس و ۳ دستگاه اتومبیل به آتش کشیده شد و در همین پیوند تیم‌های نظامی و انتظامی به برخی روستاها یورش برده و عده‌ای را دستگیر کردند. با توجه به مصاحبه‌ای که با تنی چند از بزرگان و معتمدین منطقه داشتم دستگیری برخی افراد بی‌گناه و اتهام‌زنی را مردود دانسته و می‌گویند ما نیز با عوامل خرابکار مخالفیم و باید دستگیر و به
مردم معرفی شوند. اما زمانیکه فرد یا افراد بی‌گناهی دستگیر می‌شوند ضمن آشفتگی و تشویش اذهان عمومی، دور از انتظار نیست مالکینی که در انتظار احقاق حقوقشان از جانب قانون بودند ولی امروز انگشت اتهام خرابکاری‌ها به سمت آن‌هاست، به علت ایجاد یأس عمومی طبعا باید پیش‌بینی کرد در صورت عدم احقاق حق، آن‌ها نیز به افراد خرابکار همراه شوند.
شایان ذکر است که رسانه‌ها پیشتر نیز در مورد اجرای اصولی این طرح همراه با اقناع افکار عمومی از تبعات عدم مشارکت و جلب اعتماد مردم محلی هشدار داده بودند.
به گفته جمعی از مالکین، جلسه‌ای بدون حضور و اطلاع آن‌ها توسط فرمانداری شهرستان برگزار شده و بیانیه‌ای از جانب آن‌ها به عنوان رضایتمندی مالکین نسبت به تسطیح اراضی و قلع و قمع جنگل‌ها توسط شرکت مذکور قرائت شده است. این حرکت موجب خشم بیشتر اهالی شده و اهالی می‌گویند ابتدا باید قبل از تخریب آثار قدیمی و ادله‌ی موجود، اراضیشان تفکیک شود. عده‌ای از مخالفین این طرح نیز ساکنان بالادست سد جگین می‌باشند که اکنون در فاصله ۳ کیلومتری این سد زندگی می‌کنند به گفته آن‌ها در زمان احداث سد بخش اعظمی از زمین‌هایشان زیر آب رفته و علیرغم اثبات مالکیت هنوز خسارت یا زمین معوضی به آن‌ها اعطا نشده است.
باید تاکید کرد که بیشتر مردم جهت حل مشکلات این طرح اعلام آمادگی کرده و پیشنهادشان این است که اراضی فوق الذکر را که دسترسی به آب دارند می‌توانند در قالب تعاونی به خود روستاییان بدهند و دولت در آماده‌سازی زیر ساخت‌ها با آن‌ها همراهی کند.
مردم منطقه به دنبال احقاق حق خویش هستند و تقاضای آنان بر اساس عرف و زندگی روستایی عشایری آن‌هاست و باید بخشی از این املاک متعلق به آن‌ها باشد. باید عموم مردم و مالکین را از کسانی که دست به اقدامات خرابکارانه می‌زنند تفکیک کرد و جهت سرعت‌بخشی به طرح و جلوگیری از تنش‌های موجود، زمانی می‌توان این اتفاق را مدیریت کرد که یک شعبه قضایی به طور خاص وضعیت مدعیانی که ادعای مالکیت اراضی مذکور را دارند تعیین تکلیف نماید.
منتقدان و کنشگران اجتماعی اعتقاد دارند جهت تنویر افکار عمومی و کاهش تنش‌ها بهتر است اساسنامه شرکت، فرایندها، صورت جلسات و تصمیمات گرفته شده در اختیار افکار عمومی قرار بگیرد، تا تفاهم و رضایتمندی مردم منطقه جلب شود.