مهدی ذاکریان استاد دانشگاه در گفتگو با مستقل:
در روابط ایران و عربستان، چین بدنبال منافع خود است
اگر احیای رابطه با عربستان، توسل به واسطه‌گری چین نبود و خود ایران و عربستان با هم به تفاهم می‌رسیدند به نظر نتایج بهتری در پی داشت؛ زیرا معمولاً واسطه‌ها منافع خودشان را مد نظر قرار می‌دهند
مهم‌ترین خبر در حوزه دیپلماسیِ ایران در روزهای اخیر، سفر چندی پیش بن‌فرحان، وزیر امور خارجه عربستان به ایران و نیز بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور بود.
روابط دیپلماتیک دو کشور حالا حالت دوستانه به خود گرفته است در حالی که به به نظر می‌رسد، ایران نیاز بیشتری برای احیای رابطه با عربستان داشته است و البته سعودی‌ها هم به دلایلی که به رسانه‌ها درز نکرده است، این مهم را در دستور کار خود قرار دادند که احیای رابطه با استقبال طرفین مواجه شد. در این باره گفت‌وگویی با مهدی ذاکریان، کارشناس مسائل سیاسی و انجام دادیم.
عربستان نمی‌تواند ایران را انکار کند
ذاکریان در آغاز می‌گوید: «اساس رابطه با کشورهای همسایه برای ایران خیلی خوب است و در کل برقراری روابط با همه کشورها به‌ویژه کشورهای همسایه به منظور دستیابی به صلح و امنیت در روابط بین‌الملل پدیده‌ای است که توصیه می‌شود و مورد استقبال قرار می‌گیرد. اینکه دو کشور همسایه با همدیگر روابط سازنده و مبتنی بر احترام دوجانبه داشته باشند، امر خیلی خوبی است که بر اساس آن بایستی احیای روابط دو کشور را به فال نیک گرفت.»
ذاکریان ادامه می‌دهد: «گفته می‌شود ایران به این احیای رابطه نیاز داشته اما عربستان به چه دلیلی از آن استقبال کرده، که در پاسخ باید گفت؛ وضعیت هر دو کشور به‌گونه‌ای است که نمی‌توانند جای همدیگر را تغییر دهند. عربستان هیچگاه نمی‌تواند ایران را انکار کند و بگوید که ایران را باید از اینجا حذف کرد و آن را به جای دیگری در نقطه دنیا انتقال داد. ایران هم نمی‌تواند این کار را انجام دهد و این به دلیل جبر جغرافیایی است که ما کنار هم بودیم و خواهیم ماند.»
چرا کشور ثالث؟
این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه با انتقاد از اینکه احیای رابطه ایران و عربستان با ورود کشور ثالث رخ داده است، می‌گوید: «چینی‌ها برای حل مشکل و احیای رابطه دو کشور ورود کردند. عربستان سرمایه‌گذاری‌هایی در چین داشته و صادرات نفتی گسترده‌ای به آن انجام می‌دهد که این همکاری اقتصادی عظیم، تضمین‌هایی برای محافظت از سرمایه‌گذاری دارد. بنابراین چین واسط شد تا رابطه دیپلماتیک دو کشور ایران و عربستان سعودی احیا شود و البته رابطه خوبی هم برای دو کشور تعیین شود.»
او تاکید می‌کند: «اگر این احیای رابطه با توسل به واسطه‌گری چین نبود و خود ایران و عربستان با هم به تفاهم می‌رسیدند به نظر نتایج بهتری در پی داشت؛ زیرا معمولاً واسطه‌ها منافع خودشان را مد نظر قرار می‌دهند و برای اینکه منافع خودشان مورد توجه قرار بگیرد، ممکن است کشور ثالث شرایطی را از طرفین تقاضا کند که در راستای خواسته‌های آن کشور است نه منافع دو کشوری که روابط خود را احیا کرده‌اند.»
ذاکریان ادامه می‌دهد: «بهتر بود که دو کشور ایران و عربستان در دوره کنونی و یا در گذشته که تمایل وجود داشت این مهم را انجام می‌دادند ولی در عین حال، آنچه اتفاق افتاده می‌تواند نتیجه خوبی برای هر دو کشور به همراه داشته باشد.»
برداشت اولیه از این بخش از سخنان ذاکریان این است که این رابطه بر اساس منافع اقتصادی دو کشور به اضافه منافع اقتصادی یک کشور ثالث یعنی چین احیا شده است.
از این کارشناس سیاسی می‌پرسیم؛ آیا بهتر نبود رابطه بر مبنای منافع امنیتی دو کشور باشد؟
ذاکریان در پاسخ می‌گوید: «رابطه در حقیقت بر پایه منافع اقتصادی دو کشور و منافع اقتصادی بیگانگان بوده است؛ اما نتیجه همکاری اقتصادی، همکاری سیاسی و امنیتی را به دنبال دارد. به اندازه کافی اطلاعات ارائه نشده اما گمان می‌رود؛ تعهداتی برای اینکه منافع اقتصادی تأمین شود از سوی طرفین اخذ شده است.»
او در پایان بیان می‌کند: «چون احتمالا در مذاکرات برای احیای رابطه درباره مسائل منطقی مانند یمن و نیز مسائل اپوزیسیون ایران که گروه‌هایی سعی می‌کردند از نبود رابطه بین دو کشور به‌واسطه عربستان استفاده کنند، محل اختلاف بوده است و برای احیای روابط باید در اختلافات به نتیجه رسید.»