آیت‌الله بروجردی: چه کسانی با کوروش مشکل دارند؟ کسانی که می‌گویند غیر قرآن را دور بریزید
بنده از منشور کوروش تجلیل می‌کنم. آقایان می‌گویند که نه، اسلام آمده و قبل از خودش را از بین برده. این تفکر سقیفه‌ای است که گفتند غیر قرآن را دور بریزید. لذا وقتی به ایران حمله شد کتابسوزی انجام شد. چه کسی این کار را انجام داد؟ تفکری که می‌گوید ما غیر از قرآن را نمی‌خواهیم.
آیت‌الله علوی بروجردی: از منشور کوروش تجلیل می‌کنم
یکی از مواردی که به من عیب و خرده می‌گیرند و از من انتقاد می‌کنند بر سر قضیه منشور کوروش است. چرا که بنده از منشور کوروش تجلیل می‌کنم. آقایان می‌گویند که نه، اسلام آمده و قبل از خودش را از بین برده است. این معنا را من قبول ندارم. این تفکر سقیفه‌ای است، تفکری که بعد از پیغمبر (ص) در سقیفه بنی‌ساعده درست کردند. در آنجا گفتند «حسبنا کتاب‌الله» و غیر قرآن را دور بریزید. لذا وقتی به ایران حمله شد کتابسوزی انجام شد. این را ما نباید انکار کنیم. چه کسی این کار را انجام داد؟ تفکری که می‌گوید ما غیر از قرآن را نمی‌خواهیم.
این تفکر، تفکر علی‌بن‌ابیطالب (ع) نیست. در نهج البلاغه، امیرالمؤمنین وقتی مالک را به سوی مصر می‌فرستد در عهدنامه به مالک می‌گوید که قبل از تو در مصر فراعنه بودند، بزرگانی بودند، سنت‌های خوبی که داشتند را حفظ کن. در خود اسلام برخی سنت‌های جاهلی عرب که خوب بودند حفظ شد. ما دعوت به اخلاق داریم، وقتی قبل از ما دعوت به اخلاق بوده و جا هم افتاده است ما حق نداریم نفی‌اش کنیم. لذا در ایران کتاب سوزاندند و ما هم آن را محکوم می‌کنیم و معتقدیم آن تفکر اسلام نبوده است. بلکه تفکر افرادی بوده که انحراف ایجاد کرده‌اند.
همان سابقه تمدنی که ایران دارد و همان فرهنگ غنی‌ای که در گذشته داشته است باعث پیوند ایران و تشیع می‌شود. یعنی ایران در گذشته هم مهد ظهور پیامبرانی مثل زرتشت بوده است. قبل از اسلام هم در ایران حکومت‌هایی بودند که در دنیا ابرقدرت بودند و قسمتی‌های عظیمی از دنیا را در اختیار داشتند. این سابقه به نحوی با شیعه‌شدن ایران پیوند دارد. در گذشته، مثلاً در جنگ‌هایی که بین ایران و روم واقع شده است، نشان لشکر ایران را در مصر می‌بینید. حتی کانال سوئز و این آبراه که الان باز شده است، ریشه اصلی‌اش به زمان داریوش برمی‌گردد. یعنی داریوش برای حمل‌ونقل سپاه و مهمات خودش دستور داد این آبراه را حفر کنند. منشور کورش [هم] یک بیانیه است که در سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است و حقوق بشر را در دنیا مطرح می‌کند؛ یعنی حقوق اقلیت‌ها و حقوق مذاهب غیرحاکم در کشور را بیان می‌کند. اینکه تمدنی در آن روزگار به حقوق اقلیت‌ها توجه داشته است، نشان می‌دهد در گذشته ایران دیدگاه وسیعی وجود داشته است.
کلام امیرالمؤمنین (علیه السلام) در عهدنامه مالک اشتر بی‌نظیر است؛ ایشان فرمودند: مردم دو دسته‌اند: «اما اخ لک فی الدین و اما شریک لک فی الخلق»؛ یعنی اگر کسی برادر دینی تو نباشد و به خدا یا هیچ مذهبی معتقد نباشد باز هم شهروند است و حقوقی دارد. این نکته را امیرالمؤمنین (علیه السلام) ۱۴۰۰ سال پیش گفته است؛ یعنی هنگامی که در اروپا اصلاً بحثی درباره حقوق بشر مطرح نبوده است. ما این حقایق را در کلام ائمه (علیهم السلام) داریم. ما امروز به منشور کوروش هم افتخار می‌کنیم و البته این منشور افتخارآمیز هم هست و در عصر خودش خوب است./دولت بهار