علی خسروانی و فیروز نادری فعالان صنعت خودرو در گفتگو با مستقل:
قطعه‌سازان، پشت پرده مسائل خودرو هستند و با واردات خودرو مخالفند
اصلا واردات واقعی در کار نیست خودروهای کره‌ای و ژاپنی در لیست واردات وجود ندارند
ایران‌خودرو و سایپا خیلی مانع واردات نیستند چون در قالبی خودرو تولید می‌کنند که کلیاتشان با واردات مورد تهدید قرار نمی‌گیرد، اما قطعه‌سازان که حامیان و پشت پرده مسائل خودرو هستند با این موضوع مخالفند/ اگر شما بررسی کنید کشورهایی که مهد تولید خودرو هستند مانند آلمان و ژاپن و فرانسه، واردات خودرو کارکرده دارند و مانعی از این جهت ندارند. اگر این کار درست نبود آن‌ها هم انجام نمی‌دادند.
کاهش واردات خودرو به ایران از سال ۹۶ آغاز شد، و در ۳۰ خرداد سال ۹۷ با نامه‌ی محمد شریعتمداری به ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، واردات خودرو کاملا متوقف شد.
طی این سال‌ها ماجرای خرید خودرو فراز و نشیب‌های فراوانی به خود دیده است. اخیرا هم نگرانی‌هایی مبنی بر ایجاد بسترهای فسادزا در این بخش شکل گرفته و هنوز هم خبری از خودرو خارجی نیست. خودروسازان داخلی نیز در این شرایط کماکان در حال تولید خودروهای کم کیفیت هستند.
جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با فیروز نادری و علی خسروانی فعالان و کارشناسان با سابقه حوزه خودرو گفتگو کردیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم.
فیروز نادری:
پراید را کیلویی هم بفروشند صد میلیون نمی‌ارزد
بنظر شما تغییر روش‌های قانونی و اجرایی برای واردات خودرو ناشی از ضعف وزارت صمت برای واردات و توزیع است یا عده‌ای در حال ایجاد بسترهایی برای سود غیرقانونی و بیشتر هستند؟
بنظر من ضعف مدیریتی در این بین وجود دارد و ایراد کار اینجاست که اصلا واردات واقعی در کار نیست و خودروهای کره‌ای و ژاپنی در لیست واردات وجود ندارند و دست آخر نهایتا یک سری خودروی چینی وارد می‌کنند. ما هم تحریم هستیم و با هیچ کشوری نمی‌توانیم مراوده مالی داشته باشیم و از سوی دیگر بیشترین کار مالی ما با چین است که نفت را در برابر این خودروها صادر می‌کنیم. عملا ما نمی‌توانیم از هیچ کشوری خودروی باکیفیت وارد کنیم و تمام وعده‌ها در این زمینه مبهم است.
امسال هم دیدیم که از اول سال اعلام شد و وزیر صمت هم گفت هفته دیگر خودرو عرضه می‌شود اما تمام این حرف‌ها پوچ بود.
این روند در بورس کالا و تغییرات قانون در رابطه با واردات خودرو تا چه حد منجر به ایجاد بسترهای فسادزا برای واردات خودرو خواهد شد؟
فساد که الان هم هست و از پانزده سال قبل هم گفته شده است که در فروش خودرو فساد است. اینقدر سود در آن وجود دارد که همه دنبال ورود به این بازار هستند و با این روش‌ها این تعداد بیشتر هم می‌شود. الان معلوم نیست چه کسی تصمیم گیرنده است، الان برای خودروسازان داخلی ضرری ایجاد نشده و تا زمانیکه خودروی خارجی وارد نشود تلنگری هم به آن‌ها وارد نمی‌شود که خودروهای خود را باکیفیت تولید کنند. در سی سال اخیر روز به روز از آپشن‌های آن ها نیز کمتر شده است، ما فقط در صورتیکه تحریم‌ها برداشته شود می‌توانیم این کار را انجام دهیم و مثل سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ عمل کنیم که
ماشین وارد می‌شد همه نوع خودرو می‌آمد و قیمت خودرو نیز در داخل اینقدر نجومی بالا نمی‌رفت. ماشین داخلی را اقساط می‌خریدیم؛ یعنی ماشین را می‌خریدیم یک سال بعد پول آنرا می‌دادیم اما الان پول را می‌دهیم یکسال در نوبت می ایستیم و بعد خودرو را تحویل می‌گیریم، این چرخه برعکس شده است.
بنظر شما مشکل اصلی ماشین‌سازان داخلی و نوع برخوردشان در راستای ارائه محصول به مشتری چیست؟
کار از ریشه خراب است. بازرسی کاملی نیز وجود ندارد، حتی یک دوره رئیسی به ایران‌خودرو رفت و به مدت ۱۵ روز دستورها اجرا می‌شد بعد رها می‌کنند. یکی از دلایل مهم این وضعیت در بازار خودرو فقدان بازرسی است. ما چون مجبوریم از شرکت داخلی خرید کنیم آن‌ها مجبور نیستند کیفیت را بهتر کنند. اگر واردات آزاد می‌شد مجبور بودند بهترین خودرو را برای مصرف کننده داخلی تولید کنند. شما حساب کنید وزن پراید چقدر است و چقدر پلاستیک و آهن و مس در آن وجود دارد؟ یا چه مهندسی خاصی در آن به کار رفته است؟ موتور آن هم مونتاژ است، این ماشین را کیلویی هم بفروشند صد میلیون نمی‌ارزد.
من فکر نمی‌کنم این سیستم خودرویی در کشور ما با این وضعیت هیچوقت درست شود.
علی خسروانی:
باید حباب بازار با واردات خودرو، تخلیه شود
آیا بنظر شما تغییر مداوم روش‌های قانونی و اجرایی برای واردات خودرو، ناشی از ضعف وزارت صمت برای واردات و توزیع است یا عده‌ای در حال ایجاد بسترهایی برای سودهای غیرقانونی و بیشتر هستند؟
موضوع این است که وزارت صمت درگیر مشکلات درونی خود است که از نظر ما هم پذیرفتنی نیست. آن‌ها می‌خواهند به نوعی مرجع واردات را تغییر دهند و خود متصدی باشند. آن‌ها نمی‌خواهند واردات را آزاد کنند بلکه می‌خواهند از واردکنندگان به عنوان ابزار استفاده کنند. این روش هم جوابگو نیست بخاطر اینکه واردکنندگان توان محدودی دارند و زمانیکه چند شرکت را مجاز به واردات می‌کنید به لحاظ توان واردات قدرت تامین تمامی خودروهای لازم را ندارند. بهتر این است که وزارت صمت واردات را برای افراد آزاد می‌کرد البته راهکارهای آن نیز داده شده و در دست بررسی است. مجلس هم با
تصویب اجازه واردات خودروهای کار کرده دست دولت را باز گذاشته است.
آیا وارد کردن خودروی کارکرده از نظر اقتصادی کار درستی است؟
بله! خیلی کار درستی است، بخاطر اینکه اگر شما بررسی کنید کشورهایی که مهد تولید خودرو هستند مانند آلمان و ژاپن و فرانسه، واردات خودرو کارکرده دارند و مانعی از این جهت ندارند. اگر این کار درست نبود آن‌ها هم انجام نمی‌دادند.
از طرفی در شرایط فعلی که ما کمبود خودرو داریم و خودروهای صفر کیلومتر در دنیا محدود شده‌اند، واردات خودروی کار کرده می‌تواند روند را تسریع کند.
از سوی دیگر شما وقتی خودروی کارکرده وارد کنید با پول کمتر ماشین بیشتری وارد می‌کنید یعنی مردم بیشتری خودرو با کیفیت استفاده می‌کنند.
بنظر شما تولیدکنندگان داخلی تا چه حد در مسیر آزادسازی واردات سنگ‌اندازی خواهند کرد؟
مونتاژ کارها طبیعتا مانع می‌شوند و بیشترین دست‌انداز را مونتاژ کارها به وزیر صمت می‌آورند و به نوعی وزارتخانه را گرفته‌اند. بخاطر اینکه خودروهایشان را با ۵ برابر قیمت می‌فروشند، ارز دولتی می‌گیرند و این موضوع باعث شده که این‌ها مخالف باشند. اما بحث ایران‌خودرو و سایپا خیلی مانع نیست چون در قالبی خودرو تولید می‌کنند که کلیاتشان با واردات مورد تهدید قرار نمی‌گیرد، اما قطعه‌سازان که حامیان و پشت پرده مسائل خودرو هستند با این موضوع مخالفند.
روند در بورس کالا و تغییرات قانون در رابطه با واردات خودرو تا چه حد منجر به ایجاد بسترهای فسادزا برای واردات خودرو خواهد شد؟
بستر فساد که تا الان موجود بوده است طبعا ممنوعیت واردات بستر فساد ایجاد می‌کند و باعث افزایش قیمت می‌شود. خلاء قیمتی بین قیمت شرکت و بازار که نوعی حباب است باعث فساد است. ما باید این حباب را خالی کنیم، هرچقدر قیمت بازار ایران به قیمت بازار جهانی نزدیک شود آن حباب تخلیه می‌شود و فساد کم می‌شود. آن چیزی که باعث فساد می‌شود ممنوعیت واردات است.
آزادشدن واردات آیا می‌تواند به کارآفرینی و ایجاد شغل کمک کند یا مانع خواهد بود؟
پیشتر حدود هفتاد هزار نفر در شرکت‌های وارد کننده مشغول بوده‌اند. از ترخیص‌کار تا خدمات بازاریابی و فروش و پس از فروش و ... که متاسفانه همه بیکار شده‌اند.
بنظر شما قیمت خودروهای داخل تا چه حد واقعی و تا چه حد ناشی از تحرکات بازار خودرو است؟
همچین ادعایی هم شرکت‌ها ندارند. آن‌ها نمی‌گویند ما برای پراید نزدیک چهارصد میلیون هزینه می‌کنیم، این‌ها یک قیمت مصوب دارند که بیست درصد باید قیمت بالا برود چون قیمت مصوبی که الان هست برایشان زیان‌ده است. اگر واردات را باز کنیم و آن حباب تخلیه شود قیمت بازار هم به قیمت کارخانه نزدیک می‌شود و اگر قیمت کارخانه بیست درصد افزایش عرضه عمومی داشته باشد مشکل حل می‌شود.
ما باید تقاضا را حل کنیم تقاضایی که کاذب است و بخاطر تصاعدی بودن قیمت خودرو این اتفاق می‌افتد.
اگر با واردات بتوانیم قیمت را بشکنیم، تقاضای غیرمتعارف کنار می‌رود آن وقت میزان عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود.