مهدی ذاکریان استاد دانشگاه در گفتگو با مستقل:
ایران و آمریکا حاضر به عقب‌نشینی از مواضع خود نیستند
ذاکریان می‌گوید: مشکل این است، هم ایران و البته هم آمریکا به دلیل نگاهی که به طرف مقابل خود دارند، به هیچ وجه حاضر به عقب‌نشینی از مواضع خود نیستند و به همین دلیل کار گره خورده است.
مستقل: «در بن‌بست مذاکرات برجام، طرف‌های مذاکره‌کننده به دنبال روزنه‌ای برای بازگشت به میز مذاکره هستند تا زمینه احیای توافق هسته‌ای را فراهم کنند. به نظر می‌رسد که این روزنه تبادل زندانیان است که قرار بود بعد از احیای برجام عملی شود، اما متاثر از ظهور متغیرهای جدید در روابط ایران و پایتخت‌های غربی و تعلیق گفت‌وگوها، در فضای کنونی به عنوان اقدامی تسهیل‌کننده در دستور کار قرار گرفته است» این متن بخشی از گزارشی است که در رسانه‌ها بازتاب زیادی داشته است و چون همین چند روز پیش همه برجام را مرده به حساب می‌آورند، کورسویی از امید را برای بازگشت برجام به وجود آورده است.
این در حالی است که رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی در توئیتی نوشت: چنانچه از ابتدای مذاکراتِ رفع تحریم‌ها به صراحت اعلام شد، جمهوری اسلامی ایران آگاهانه و برای کسب منافع ملی به گفت‌وگوها ورود کرد و با توجه به فعال بودن این روند، تا زمان حصول توافق قوی میز مذاکرات را ترک نخواهد کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز اخیرا در نشست خبری در پاسخ به سوالی در ارتباط با آخرین روند مذاکرات رفع تحریم‌ها اظهار کرد: با مذاکراتی که صورت گرفته زمینه برای جمع‌بندی توافق و بازگشت طرف‌ها به توافق فراهم است. صورت مسئله در این زمینه روشن است. جزئیات و گام‌هایی که باید برداشته شود مشخص است و به نظر می‌رسد که در این زمینه اراده سیاسی آمریکایی‌ها محل تردید است و اگر آن‌ها از اراده سیاسی لازم برخوردار باشند زمینه برای انجام گام‌های بعدی جهت حصول توافق فراهم است.
مهدی ذاکریان در گفتگو با «مستقل» در این رابطه اظهار داشت:
از آنجایی که توافق هسته‌ای هم برای ایران و هم برای آمریکا خیلی خیلی مهم است، حتی در روزهایی که همه دنیا از به حاشیه رانده شدن مذاکرات هسته‌ای می‌گفتند، بازهم معلوم بود ایالات متحده و جمهوری اسلامی بیکار نمی‌نشینند و هر کار لازم را انجام می‌دهند، بلکه دوباره بتوانند بر سر احیای برجام باهم توافق کنند. در واقع توافق هسته‌ای امری ضروری برای طرفین است و به همین دلیل هیچ کدام حاضر به اعلام مرگ برجام نمی‌شوند.
تحلیلگر مسائل بین الملل در ادامه گفت:
جو بایدن در ایام انتخاباتی ۲۰۲۰ بارها وعده داد که دولتش بر سر اختلافات هسته‌ای با ایران به یک نقطه مشترک خواهد رسید و به همین دلیل این موضوع برای بایدن و البته حزب دموکرات موضوعی حیاتی است. البته این را هم باید در نظر داشت، کاخ سفید در هر دوره‌ای باید مطالبات و نظرات اسرائیل را هم لحاظ کند. با این توضیح که دموکرات‌ها نسبت به جمهوری‌خواهان کمتر خودشان را مجبور به همراهی با دولت اسرائیل می‌دانند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه افزود:
ایران هم در شرایطی برجام را هدفی مهم برای خود می‌داند که هم در داخل و هم در بحث دیپلماسی به قدر زیادی تحت فشار است. یعنی افزایش مطالبه‌گری مردم و همچنین بن بست معیشتی که جامعه را به طور جدی درگیر کرده است، در کنار مشکلات سیاست خارجی اعم از فشار غرب، تغییر موضع چین و حتی همسایه مهمی چون عراق و و ... موجب شده نظام حکمرانی در ایران به این فهم و تشخیص برسد که بدون توافق هسته‌ای، مسیری پر پیچ و خم و مملو از مانع‌های بلند پیش روی خود دارند. بنابراین تصمیم‌گیران ایران حالا آمادگی بازگشت به میز مذاکره را دارند.
این تحلیلگر مسائل ایران در ادامه گفت:
مشکل این است، هم ایران و البته هم آمریکا به دلیل نگاهی که به طرف مقابل خود دارند، به هیچ وجه حاضر به عقب‌نشینی از مواضع خود نیستند و به همین دلیل کار گره خورده است. باید ابراز امیدواری کرد چون ادامه این بلاتکلیفی که برای هر دو کشور ضرر زیادی دارند، اراده بازگشت به برجام در میان تصمیم‌گیران ایران و آمریکا شکل بگیرد تا این گره کوری که برای کل نظام بین‌الملل مهم است، بالاخره باز شود.
مهدی ذاکریان در پایان توضیح داد:
البته نباید نسبت به سنگ‌اندازی و کارشکنی احتمالی تندروهای ایران و آمریکا بی‌تفاوت بود. در واقع لازم است، هم دولت رئیسی و هم دولت بایدن به راه حلی برای کنترل افراطیون مخالف توافق هسته‌ای برسند تا بلکه این مانع بلند از مسیر مذاکرات در هر دو کشور حذف شود.