ظهور یک بابک زنجانی جدید، با طرح «مولدسازی» دولت

سرویس اقتصاد: فروش اموال دولت در بودجه سال آینده یکی از مولفه‌های اساسی دولت برای تامین بودجه است و نام مولدسازی اقتصاد را نیز بر آن نهاده است. اما تجربیات پیشین نشان می‌دهد که دولت در مواجهه با این پدیده عمدتا درگیر فساد و رانت شده و نه تنها کوچک کردن دولت اتفاق نیفتاده بلکه درآمد فروش اموال دولتی، خرج هزینه‌های جاری دولت شده و هنوز هم دولت در ایران یک نهاد بزرگ و کم‌بازده و پرهزینه است. از سوی دیگر در بودجه سال آینده بحث فروش نفت به اشخاص و نهادها نیز مطرح شده که با توجه به تجربه دوران احمدی نژاد بنظر نمی‌رسد عاقبتی بهتر از سرنوشت بابک زنجانی، در این  زمینه شاهد باشیم.
جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با قدرت امام وردی استاد اقتصاد که در ادامه مشروح آنرا می‌خوانیم:

مولد سازی از سوی دولت دقیقا به چه معناست؟ آیا فروش اموال دولت اسم جدیدی یافته است؟
متاسفانه دولت مخصوصا در بودجه امسال، در جایگزینی بودجه عمرانی که اصلا آن بودجه همیشگی فدای کسری بودجه‌ها شده و قسمتی که تحقق پیدا کرده بیش از ۱۲ درصد نبوده، این کار را انجام داده است.

الان تحت عنوان مولد سازی این اقدام انجام می‌شود و می‌خواهند اموال دولت را بفروشند و خرج سرمایه‌گذاری زیرساختی و بودجه عمرانی کنند. به نوعی قرار است این اموال فروخته شود و کسری بودجه و هزینه‌های جاری دولت که عمدتا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است را تامین کنند، درحالیکه اسم این کار مولدسازی نیست. مولدسازی یعنی کار اقتصادی زاینده که برای ملت درآمد ایجاد کند اما این کار صرف هزینه‌های جاری می‌شود و حتی در انتخاب اسمش نیز بدسلیقگی به خرج داده‌اند.

در روند اجرای این پروژه تا چه حد چالش وجود دارد؟
گفته‌اند ۷ نفری که این تصمیمات را می‌گیرند مصونیت قضایی دارند. با این حساب از همان اول می‌گوید این‌ها قرار است رانت ایجاد کنند و عملا سیگنال می‌دهد و ذهنیت‌ها را منفی می‌کند. منابع این درآمدها و املاک در ملکیت بانک‌ها و ... اموال مردم است و خود آن نهادها قواعدی دارند که باید در قالب یک سری مزایده‌ها و تحت نظارت‌های خاص به فروش برسند. اینگونه که من خوانده‌ام قوانین را معلق کرده‌اند و گویا زمان فروش آن‌ها قوانین نظارتی اجرا نمی‌شود. از الان می‌گویند به هر کسی دلمان خواست این اموال را می‌فروشیم، این نماد مشخص فساد و رانت است که متاسفانه در حال انجام است و همینطور مصونیت قضایی برای خود ایجاد می‌کنند تا کسی جرئت پیگیری نداشته باشد. قانون دیگری نیز در حال پیگیری است که اظهارنظر را هم جرم‌انگاری کرده اند و بین ۱۰ تا ۱۵ سال زندان گذاشته‌اند که کسی حرف هم نزند. کاملا مشخص است چیزی جز رانت در این بین وجود ندارد.

خصوصی‌سازی دولت تا چه حد می‌تواند به بخش خصوصی کمک کند؟ آیا دولت توان و اراده این سبک از خصوصی‌سازی را دارد؟

من معتقدم این‌ها اگر می‌توانستند بفروشند و قادر به فروش بودند قطعا تا الان این کار را انجام داده بودند. مثلا در حوزه اموال بانک‌ها که چندین بار قیمت‌گذاری کردند تا به فروش برسد اما به فروش نرفت. الان هم می‌خواهند دارایی‌ها را از طریق بورس بفروشند و چون بخش خصوصی توان خرید این‌ها را ندارد ظاهرا از طرف دیگر این مسئله را به سازمان خصوصی‌سازی واگذار کرده‌اند تا آن‌ها انجام دهند. در اینجا اگر خرید و فروشی هم اتفاق بیفتد دست بخش خصوصی نمی‌رسد چون توان جذب این همه دارایی را ندارد. در نهایت یک جابجایی بین شرکت‌های دولتی و خصولتی انجام خواهد گرفت و یک حساب‌سازی بین دولتی‌ها در حال انجام است. در بخش خصوصی و بورس امکان خرید و جذب این دارایی در کوتاه مدت هم وجود ندارد و من فکر نمی‌کنم اثر مثبتی در اقتصاد داشته باشد بلکه یک جابجایی دارایی‌ها بین دولتی‌هاست.

این کار ها اثر مثبت که ندارد هیچ، اثر منفی آن دامن‌گیر بخش خصوصی در سال آینده است.
در مسئله نفت نیز شاهد اتفاق مشابهی هستیم و دولت نفت را به نهادهای مختلف برای فروش ارائه کرده است. آیا مولدسازی اقتصاد و فروش نفت به نهادها و اشخاص از یک الگو پیروی می‌کند؟
دقیقا همین است. متاسفانه یکی از مشکلاتی که ما داریم همین است، دولت به واسطه تحریم‌هایی که وجود داشته از قدیم هم زمان احمدی نژاد این کار را انجام داد که خروجی آن بابک زنجانی بود، این دارایی‌ها را دولت در مقابل بدهی‌هایش به نهادهای مختلف واگذار می‌کند تا مثلا این نفت را بفروشند. من می‌دانم که توان فروش این نفت را در بازارهای جهانی ندارند و از طریق بازار سیاه به قیمت‌های پایین نفت را می‌فروشند و از آن طرف هم دارایی‌های ملی به قیمت پایین‌تر به فروش می‌رسد و واسطه‌هایی هم که ایجاد می‌شوند فساد درست می‌کنند. بنظر من بستر و ایجاد زمینه فساد در این اتفاق وجود دارد و یکبار هم آنرا تجربه کرده‌ایم اما نمی‌دانم چرا این کار را دوباره اجرا می‌کنند. البته توانمندی کار را ندارند و به روش‌های نخ نمای قبلی دست می‌زنند.

چون یک بار بابک زنجانی شکل گرفته است الان فکر می‌کنند که حتی دهن افراد و رسانه ها و روزنامه‌ها را ببندند که کسی  جرئت حرف زدن نداشته باشند و اعتراض هم نکند، کسی به این قضایا ورود نخواهد کرد. این کار ها نتیجه‌ای جز اتفاقات قبلی ندارد.