چرا ما در جا می‌زنیم؟
محمد حکیم پور
روزنامه‌نگار
هیچ بزرگی را کسی نمی‌تواند کوچک کند و هیچ کوچکی را هم نمی‌توان بزرگ کرد! آدمی، وقتی نادان است، هیچ دشمنی بزرگتر از خودش ندارد. توهم و خودبزرگ‌بینی آدم نادان، مهمترین و بزرگترین دشمن اوست. ما اکنون به همین مالیخولیا دچاریم: توهم خود بزرگ بینی و تبختر نسبت به دیگران! متکبران همواره به خاطر تکبر خودشان سرنگون می‌شوند و از بین می‌روند! بلای جان امروز و دیروز ایران ما همین تکبر و تبختر تاریخی بوده است که همواره باعث "فرافکنی" ما می‌شده است. مردمان ما هر نقص و ایرادی در کار خود را، همیشه کار انگلیسی‌ها و عرب‌ها و ترک‌ها می‌دانستند و برخی هنوز هم می‌دانند؟! ما بیش از آنکه خودمان را مسؤول عقب ماندگی‌ها و انحطاط خودمان بدانیم، همواره دیگران را مسؤول انحطاط خودمان دانسته‌ایم و این به نظر من علت‌العلل همه شوربختی‌های ماست! ما هنوز هم دنبال مقصر خارجی برای مشکلات خودمان می‌گردیم: یکی می‌گوید کار انگلیسی‌هاست، یکی می‌گوید کار عرب‌هاست، یکی می‌گوید کار ترک‌هاست! و کسی در این میان نمی‌گوید کار غلط خودمان است و حتی اگر دیگران بالفرض نقشی در انحطاط ما داشته باشند، باز هم علت‌العلل و زمینه‌ساز آن خودمان بوده‌ایم! ما تا روزی که به چنین اندیشه‌ای نرسیم، حال و روزمان همین خواهد بود و اساسا به چنین رستخیز تاریخی در بینش معیوب خودمان نیازمندیم تا مسؤولیت تاریخی، اشتباهات خودمان را گردن نگیریم، در همچنان بر همین پاشنه خواهد چرخید!
اگر ما در این موضوع نتوانیم به یک مدل خودارزیابی برسیم شاید برای قرن‌های متمادی در مهلکه پدیده فرافکنی گرفتار شویم.
نقد از خود یکی از عوامل مهم توسعه‌یافتگی فرهنگی است.
آسیب‌شناسی توأم با درایت از نقد خویش می‌تواند ما را به سوی الگوی نوین رشد فرهنگی رهنمون نماید.
ما ایرانی‌ها وقتی چنین به مواجهه با مسائل مهم می‌پردازیم، در واقع از عنصر واقع بینی و انصاف بی‌بهره هستیم.
اکنون حاکمان ما در این چهل و چهار سال اخیر وقتی به ارزیابی وقایع مهم چهار دهه گذشته می‌پردازند در دلایل آن‌ها برای حوادث مختلفی چون اشغال سفارت آمریکا، ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر، تحریم‌های کمرشکن و بسیاری از مسائل، فقط به عوامل بیرونی نظیر توطئه‌های استکبار جهانی و شیطنت دشمنان می پردازند!
آیا در فردای بعد از ما نسل‌های بعدی جامعه ایرانی در قضاوت خویش ما را مقصر نمی‌دانند؟
قطعا باید بدانیم ارزیابی و نقد آن‌ها از حوادث ریز و درشت، بی‌رحمانه و بسیار متفاوت با نگرش نسل ما خواهدبود.