یوسف مولایی استاد حقوق بینالملل در گفتگو با مستقل:
من اگر جای حاکمان و تصمیمگیران باشم تمام توانم را برای حل مشکلات داخلی میگذارم
مولایی میگوید: من اگر جای حاکمان و تصمیمگیران باشم تمام انرژیام را برای حل مشکلات داخلی میگذارم. این تنها راه و وسیلهای است که ما را از هر مشکلی رها میکند. اگر رضایتمندی در درون وجود داشته باشد و مردم پشت حاکمیت بایستند کسی جرئت نمیکند با ایران با زور حرف بزند.
سرویس سیاسی
به قول حافظ از هر طرف که رفتم، جز وحشتم نیفزود! مصرعی که گویای این روزهای کشورهای همسایه ایران است که هر کدام درگیر تنشی جدی هستند و این تنشها بعید نیست که ایران را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بخصوص در این شرایط که اقلا یکماه وضعیت آرامی در کشور نداشتهایم.
از سوی دیگر تیرهایی از جنگ اوکراین در آن سوی مرزها و کیلومترها دورتر نیز به ایران برخورد کرده و اروپاییها به علت حضور پهبادهای ایرانی در جبهه روسیه مواضع تندی علیه ایران اتخاذ کردهاند.
برای بررسی موقعیت و ثبات ایران در منطقه و میان همسایگان با دکتر یوسف مولایی استاد روابط بینالملل گفتگو کردیم که مشروح آن را میخوانید:
اطراف ایران خبری از آرامش نیست، طالبان مدعیاند، آذربایجان جاده مرزی را قطع کرده، عراق و اقلیم همچنان مرکز تنش ؛بنظر شما با این وضعیت ممکن است ایران نیز از تنش جاری در این کشورها متاثر شود و به نوعی جنگ با یکی از این کشور ها در پیش باشد؟
در روابط بین الملل نمیتوان دقیق آینده را پیش بینی کرد، مخصوصا منطقهای که آبستن حوادث است و تنشزاست. هر لحظه ممکن است بر اساس اشتباه یکی از بازیگران محلی و منطقهای و غیرمنطقهای ضریب تنش بالا برود و تبدیل به اتفاقی شود که هیچکس نمیخواهد بیفتد. ما فعلا در شرایطی نیستیم که خدای نخواسته برایمان جنگ بیرونی اتفاق بیفتد. البته تنش وجود دارد اما بر اساس تنش که جنگ رخ نمیدهد. جنگ زمانی رخ میدهد که کشورها به حدی از تضاد و درگیری رسیده باشند که برای حل مشکل راهی جز جنگ نباشد، و آن آخرین راه و پرهزینهترین راه است. ممکن است حوادثی در مرزها رخ دهد اما جنگ وسیع را بعید میدانم و چنین صورتی از آینده نمیبینم که در آینده نزدیک چنین زمینهای وجود داشته باشد. به هر حال ما همه دادههایی که در دنیا اتفاق میافتد را در دست نداریم، ممکن است اتفاقی بیفتد که از کنترل همه خارج شود که ممکن است در آن زور هم بکار برود.
برای حل تنشهای منطقهای و عدم گرفتاری در دام آنها، ایران چه سازوکاری را باید پیش بگیرد؟
من اگر جای حاکمان و تصمیمگیران باشم تمام انرژیام را برای حل مشکلات داخلی می گذارم. این تنها راه و وسیلهای است که ما را از هر مشکلی رها میکند. اگر رضایتمندی در درون وجود داشته باشد و مردم پشت حاکمیت بایستند کسی جرئت نمیکند با ایران با زور حرف بزند.
فارغ از مسئلهی تنش و جنگ، مذاکرات ما با کشورهای منطقه از جمله عربستان متوقف شده و از سوی دیگر مسائل داخلی عراق تا چه حد قابل حل است؟ آیا دچار یک انسداد در گفتگوهای منطقهای شدهایم؟
همه مسائل قابل حل است و بستگی دارد که شما چه تدبیری برای مدیریت داخل داشته باشید. مشکلات ما ریشه داخلی دارد و در ناکارآمدی و بیکفایتی مسئولین تصمیمگیر نهفته است و اگر حاکمیت فکری به حال این وضع بکند بقیه مسائل قابل حل است. اما اگر بیکفایتی روی هم انباشه شود به هر حال یک جایی تبدیل به مشکل جدیتر میشود. راه حل اساسی بنظر من افزایش رضایتمندی مردم است اگر به این مشکلات داخل توجه نشود و حاکمیت نتواند با مردم برای حل مشکلات گفتگو کند مسائل جدیتری پیش میآید که سیاست خارجی را نیز از خود متاثر میکند.
با این وجود به مذاکرات با غرب نیز نمیتوان امیدوار بود؟
اگر شرایط همین گونه که هست، بماند و وضع داخلی نیز همین باشد و چهرهی بینالمللی ایران که آسیب زیاد دیده و موضع کشورهای خارجی نیز نسبت به ایران همینگونه بماند و مسائل حقوق بشر و اوکراین هم به آن اضافه شده است در این چارچوب برجام شانسی ندارد. ایران تدابیر جدیتری باید نسبت به حل مسائل داخلی داشته باشد.
به موضوع اوکراین اشاره کردید، بنظر شما فایده و ضرر این جنگ برای ایران چه خواهد بود؟ آیا جنگ اوکراین میتواند برای ایران فرصتی هم داشته باشد؟
الان مفید بودن کنار رفته است ایران در حال کمک کردن به روسیه است و پهباد میدهد که در سرنوشت جنگ تاثیر دارد. نتیجتا آنها موضع تندی علیه ایران گرفتهاند و آن را به بدنه اتحادیه اروپا منتقل کردهاند و در تصمیمگیری اتحادیه اروپا نیز این مسئله تاثیرگذار است. بنابراین ما الان باید اوکراین را به عنوان یک تهدید حساب کنید نه یک فرصت که بتوانیم از آن استفاده کنیم.