حراج شال و روسری در پیام‌رسان سروش!
حبیب رمضانخانی
فعال رسانه‌ای
یکی از دغدغه‌های صداوسیما در هنگامه اعتراضات خیابانی روزهای پیش، تهیه گزارش از کسبه‌ای بود که به جهت ناامنی و تخریب، مجبور به بستن مغازه‌ها و کاهش درآمدهای خود شده بودند!
همزمان، دو هفته‌ای هست که پیام‌رسان‌های مرتبط با کسب‌وکار ایرانیان، مخصوصا اینستاگرام و واتس‌آپ، فیلتر و حتی در ساعاتی از روز دسترسی به آن‌ها کاملا قطع می‌شود. مردم فکر می‌کردند این محدودیت موقتی است و بعد از فروکش کردن اعتراضات، مجددا وضعیت به روال گذشته برخواهد گشت. حالا اما از قول مسئولان مطلع شدند که این دو پیام‌رسان هم به همچون «تلگرام» دیگر رفع فیلتر نخواهند شد.
مدت‌هاست آقایان با نام حمایت از تولید داخل، ولی در اصل برای ناتوانی رصد پیام‌رسان‌های خارجی که حاضر به همکاری و نظارت ایران نیستند، در صدد بستن پیام‌رسان‌های خارجی هستند. اما در این مدت واکنش مردم و مقاومت جامعه موجب شد با وجود کاهش سرعت و پهنای باند، نتوانند اقدام قاطع و علنی انجام دهند. ولی حالا که بهانه به دست آمده و صیانت را کلید زده‌اند، احتمالا دیگر تن به رفع فیلتر آن نخواهند داد.
این اقدامات باعث شده، به نقل از منابع مطلع داخلی، مثل مدیرعامل استارتاپ «پادرو»، طی دو هفته مسدودی اینستاگرام، فروشگاه‌های فعال در این پیام‌رسان، با ۷۵ درصد کاهش فعالیت مواجه شده‌اند که با استمرار این روند، طی هفته‌های پیش رو هزاران کسب‌وکار تعطیل و صدها هزار نفر بیکار خواهند شد.
اما راهکار حاکمیت برای جبران و رونق کسب‌و‌کارهای مردم، جایگزینی پیام‌رسان‌های بومی و داخلی است. پیام‌رسان‌هایی که تمام اطلاعات و مشخصات کاربران در آن ثبت و واقعی بوده و القای کنترل و برخورد با منتقدان، باعث بی‌رغبتی کاربران ایرانی شده است.
همانطور که محدودیت و بستن تلگرام، بر فعالیت و رونق پیام‌رسان‌های داخلی نیفزود، بستن و فیلترهای جدید نیز توفیر و توفیقی برای مدل داخلی نخواهد داشت. به خاطر اینکه ترس از کنترل و نظارت، حتی برای افرادی که کوچکترین اَکت سیاسی ندارند، باعث می‌شود به این پیام‌رسان‌ها اعتماد نشود. چرا که کسی نمی‌خواهد کنترل و هدایت‌شدگی در فضای واقعی را، در فضای مجازی تجربه کند.
چند سال پیش دولت در جهت حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی، وام‌های بلاعوض و تسهیلات حمایتی بسیار خوبی پرداخت کرد و از طریق اجبار به نصب و استفاده این اپلیکیشن‌ها، توسط کارکنان دولتی و سازمان‌هایی چون آموزش و پرورش تمام‌قد از آن‌ها حمایت کرد، ولی دیدیم که نهایت برخی چون «بیسفون» به دلیل عدم استقبال و موفقیت برای همیشه خاموش و برخی دیگر با استقبال بسیار کم، به صورت حاشیه‌ای فعالیت دارند.
مسلما اگر این پیام‌رسان‌ها از ابتدا توسط بخش خصوصی فعال می‌شدند و دولت در آن‌ها دخالت نمی‌کرد، چه بسا امروز وضعیت مطلوبی داشتند. ولی پرداخت هزینه و تبلیغ توسط حاکمیت، انگاره کنترل شهروندان را القا و در نتیجه بعد از گذشت دو هفته از مسدود شدن اینستاگرام و واتس آپ، شاهد کوچ و فعالیت هیچ فعالیت اقتصادی و کسب‌وکار اینترنتی در پیام‌رسان‌های داخلی نیستیم و در آینده نیز نخواهیم بود.
از همین حالا باید ناچارا این طرح را شکست خورده دانست. فقط می‌ماند خیل عظیم آسیب‌دیدگان در این وضعیت ناگوار اقتصادی و تمایل روزافزون برای مهاجرت از کشور و البته مسئولانی که هیچ‌گاه جوابگوی عواقب تصمیمات خود نیستند!